احمد بن زیاد در تراجم و رجال

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

احمد بن زیاد دو بار در سند روایات تفسیر کنز الدقائق[۱] و به نقل از کتاب الکافی و تفسیر قمی قرار گرفته است:

«حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ، عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ، عَنْ أَبَانٍ، عَنِ الطَّيَّارِ: عَنْ أَحَدِهِمَا (ع)، قَالَ: «لَا يَأْكُلِ الْمُحْرِمُ طَيْرَ الْمَاءِ»[۲].

نام راوی در منبع اصلی، یعنی کتاب شریف الکافی[۳] به جای احمد بن زیاد، حمید بن زیاد ثبت شده و همین عنوان صحیح است، به چند دلیل:

  1. کلینی روایات فراوانی از حسن بن محمد بن سماعه، به واسطه حمید بن زیاد نقل کرده است.
  2. در میان مشایخ و اساتید کلینی، کسی به نام احمد بن زیاد وجود ندارد.
  3. در میان راویان و شاگردان حسن بن محمد بن سماعه، فردی به نام احمد بن زیاد دیده نشده است.
  4. حمید بن زیاد، راوی کتاب حسن بن محمد بن سماعه است[۴].

شایان ذکر است، با توجه به مباحث طرح شده، در نام راوی در سند روایت دوم تفسیر کنز الدقائق[۵] نیز تصحیف رخ داده؛ زیرا راوی از احمد بن زیاد در آن سند نیز، حسن بن محمد بن سماعه است؛ بنابراین هر دو سند مصحف‌اند.[۶]

منابع

پانویس

  1. تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۲۴۱؛ ج۱۳، ص۱۴۱.
  2. تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۲۴۱، به نقل از: الکافی، ج۴، ص۳۹۴، ح۹.
  3. «حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ، عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ...»؛ الکافی، ج۴، ص۳۹۶، ح۹.
  4. ر. ک: رجال النجاشی، ص۴۲، ش۸۴.
  5. «حدثنا أحمد بن زیاد، عن الحسن بن محمد بن سماعة، عن صفوان، عن إبن مسکان، عن أبی بصیر، عن أبی جعفر (ع) قال:...»؛ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۳، ص۱۴۱.
  6. جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۷۷-۲۷۸.