سید علی حسینی خامنه‌ای
سید علی حسینی خامنه‌ای (۱۳۱۸ ش، مشهد) رهبر جمهوری اسلامی ایران بعد از امام خمینی، از نام‌آورترین مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم هجری. او دارای آثار متعددی است که اجوبة الاستفتائات، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، از ژرفای نماز، گفتاری در باب صبر و چهار کتاب اصلی علم رجال از مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌روند.
| سید علی حسینی خامنه‌ای | |
|---|---|
 | |
| لقب | آیت‌الله، مقام معظم رهبری |
| ملیت | ایرانی |
| زبان | فارسی |
| پیشه | مرجع تقلید |
| نقش‌های برجسته | رهبری جمهوری اسلامی ایران |
| منصب | ولی فقیه |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه اثناعشری |
| اطلاعات علمی | |
| تحصیلات | اجتهاد |
| حوزه علمیه | مشهد، قم و نجف |
| استادان | سید محسن حکیم، ابوالقاسم خویی، امام خمینی علامه طباطبایی |
| آثار | «عنصر مبارزه در زندگی ائمه» «پیشوای صادق» «سیره امام سجاد» «شخصیت سیاسی امام رضا» «اجوبة الاستفتائات» «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» «از ژرفای نماز» «گفتاری در باب صبر» «چهار کتاب اصلی علم رجال» |
| وبگاه | وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری |
ولادت و خانواده
سید علی حسینی خامنه‌ای در ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ ش (۲۸صفر ۱۳۵۸ ق، ۱۹ آوریل ۱۹۳۹ م) در مشهد متولد شد. پدرش آیت‌الله سید جواد حسینی خامنه‌ای، از علما و مجتهدان عصر خود بود. مادر وی بانو میردامادی، از نوادگان آیت‌الله سید هاشم نجف‌آبادی (میردامادی) بود.[۱]
تحصیلات
تحصیلات ابتدایی و علوم مقدماتی حوزه را در مدرسه سلیمان‌خان مشهد آموخت. سپس به مدرسه نواب رفت و دوره سطح را در آن به پایان برد. هم‌زمان با تحصیلات حوزوی دوره‌ی دبیرستان را تا سال دوم متوسطه ادامه داد. وی در سال ۱۳۳۶ش طی سفر کوتاهی همراه خانواده به نجف اشرف مشرف شد و در دروس مدرسان بنام حوزه‌ی علمیه‌ی نجف حضور یافت. ولی به دلیل عدم تمایل پدر برای اقامت در آن شهر به مشهد بازگشت و پس از یکسال به شوق ادامه تحصیل عازم حوزه علمیه قم شد اما در سال ۱۳۴۳ش به دلیل عارضه بینایی پدر و کمک به وی به ضرورت از قم به مشهد بازگشت.[۱]
استادان
او تحصیلات مقدمات و سطح را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید جواد حسینی خامنه‌ای، سید جلیل حسینی سیستانی، احمد مدرس یزدی، هاشم قزوینی فرا گرفت. در مقطع درس خارج نیز در درس آیت‌الله سید محمد هادی میلانی بهره جست. از اساتید وی در نجف می‌توان به حضرات آیات: سید ابوالقاسم خویی و سید محسن حکیم و در قم به حسین بروجردی، امام خمینی، علامه طباطبایی، مرتضی حائری یزدی و سید محمد محقق داماد اشاره کرد.[۱]
تدریس در حوزه
وی از سال ۱۳۶۹ش تدریس خارج فقه را آغاز کرد و تاکنون به تدریس ابواب جهاد، قصاص، مکاسب محرمه و صلاة مسافر پرداخته است.[۱]
کتاب‌های منتشر شده
- درس‌هایی از نهج البلاغه؛
- سیری در زندگی امام صادق (ع)؛
- شخصیت سیاسی امام رضا (ع)؛
- عنصر مبارزه در زندگی ائمه (ع)؛
- گفتاری در باب حکومت علوی؛
- پیشوای صادق؛
- پژوهش در زندگی امام سجاد (ع)؛
- ۷۲ سخن عاشورایی؛
- انسان ۲۵۰ ساله؛
- نسیم مبارک عاشورا؛
- تا انقلاب مهدی؛
- میراث فاطمی مقام و منزلت حضرت ولی عصر؛
- ولایت و حکومت؛
- گفتاری در باب صبر؛
- گفتاری در وحدت و تحزب؛
- مسلمانان در نهضت هندوستان؛
- گروه‌های معارض در نهضت‌های انبیا و در انقلاب اسلامی؛
- فریاد مظلومیت؛
- عطر شهادت؛
- رسالت حوزه؛
- در مکتب جمعه؛
- قبسات النور؛
- اجوبة استفتائات؛
- جلوه آفتاب؛
- راه امام راه ما.
فعالیت های سیاسی اجتماعی و فرهنگی
مبارزه علیه رژیم پهلوی
وی با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی در سال ۱۳۴۱ش وارد عرصه‌های گوناگون مبارزه با طاغوت شد. جزو نخستین افرادی بود که همگامی و فعالیت مبارزاتی را در دوره قبل از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ آغاز کرد. در بهمن ۱۳۴۱، پس از همه‌پرسی لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی، او و برادرش سی محمد مأمور رساندن گزارش آیت‌الله محمد هادی میلانی به امام خمینی در قالب نامه در مورد واکنش مردم مشهد به این همه‌پرسی شدند. او نیز برای محقق ساختن هدف و اجرای خط‌مشی امام خمینی راهی بیرجند ـ که تحت نفوذ خاندان علم بود ـ شد و در منابر و مجالس آن شهر درباره حادثه مدرسه فیضیه و سلطه اسرائیل بر جوامع اسلامی سخنرانی کرد. به دنبال این سخنرانی‌ها، وی در ۱۲ خرداد ۱۳۴۲ مقارن با هفتم ماه محرم ۱۳۸۳، دستگیر و در مشهد زندانی شد.[۱]
او در بهمن ۱۳۴۲، مقارن با رمضان ۱۳۸۳ق برای تبلیغ و تبیین مسائل نهضت اسلامی راهی زاهدان شد. سخنرانی‌های او در مساجد زاهدان و استقبال مردمی از آن، رژیم را بر آن داشت که ایشان را دستگیر و به زندان قزل قلعه ـ که در آن زمان محل بازداشت زندانیان سیاسی و امنیتی بود ـ منتقل نماید. او در طول مبارزات خود چندین بار به شهرهای مختلف کشور تبعید شد.[۱] وی از بنیان‌گذاران جامعه مدرسین حوزه علمیه قم می‌باشد.
معاونت امور انقلاب وزارت دفاع و سرپرست سپاه پاسداران
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با ادغام دولت موقت و شورای انقلاب در آخر تیر ۱۳۵۸ برخی اعضای شورای انقلاب از سوی آن شورا به برخی از وزارتخانه‌های حساس راه یافتند و از آن جمله آیت‌الله خامنه‌ای به معاونت امور انقلاب وزارت دفاع انتخاب گردید. از دیگر مأموریت‌های وی از طرف شورای انقلاب، مسئولیت مرکز اسناد و نیز سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۳ آذر ۱۳۵۸ بود.[۱]
او در شهریور ۱۳۶۰ پس از آیت‌الله بهشتی و دکتر باهنر ـ اولین و دومین دبیرکل حزب ـ از سوی شورای مرکزی حزب به عنوان سومین دبیرکل حزب انتخاب شد. امامت جمعه‌ی تهران و نمایندگی در مجلس شورای اسلامی از دیگر فعالیت‌های وی می‌باشد.
حضور فعال در جنگ
در زمان جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق به ایران به‌عنوان نماینده امام در شورای عالی دفاع بوده و در عملیات‌هایی چون شکست حصر آبادان حضور مستقیم داشت.[۱]
ریاست جمهوری اسلامی ایران
او ریاست جمهوری اسلامی ایران را از سال ۱۳۶۰ تا سال ۱۳۶۸ برعهده داشته که ۷ سال از آن مقارن با جنگ بوده و وی علاوه بر این ریاست شورای عالی پشتیبانی جنگ را نیز در کارنامه سیاسی خود دارد.[۱]
اولین رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
در پی اختلافات مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان در تصویب لوایح مختلف، امام خمینی در پاسخ به نامه سران کشور (از جمله آیت‌الله خامنه‌ای)، در ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ با تشکیل مجمع تشخیص مصلحت موافقت کردند. بر این اساس، وی اولین رئیس مجمع تشخیص قرار گرفت و ایشان این سمت را تا پایان دوره ریاست جمهوری عهده‌دار بود.[۱]