عبدالعزیز بن یحیی جلودی
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
در چگونگی نسبت ابواحمد عبدالعزیز بن یحیی بن احمد بن عیسی جلودی بصری أزدی به جلودی، اختلاف است. برخی برآن‌اند که جلود، روستایی ساحلی است و گروهی آن را تیره‌ای از قبیله أزد دانسته‌اند. به هرحال وی را منسوب به جلود برشمرده‌اند. [۱] الندیم می‌‌نویسد جلودی اهل بصره و از دانشمندان برجسته امامیه بود و در تاریخ و سیره، توانایی خوبی داشت. [۲] نجاشی جد اعلای وی، عیسی جلودی را از اصحاب امام باقر(ع) دانسته و او را فردی آگاه به تاریخ معرفی کرده است. [۳] از استادان وی اطلاعاتی در دست نیست؛ اما برخی منابع، افرادی را از شاگردان و راویان وی نام برده‌اند که از آن جمله اند: جعفر بن محمد و ابوبشیر احمد بن ابراهیم [۴] رجال شناسان، او را ثقه دانسته‌اند. [۵] جلودی سرانجام در سال ۳۳۲ هجری از دنیا رفت[۶] و آثار و تألیفات بسیاری از خود به جا گذاشت که به نقل برخی، بیش از دویست کتاب است. متأسفانه هیچ کدام از آثار این مؤرخ امامیه باقی نمانده است. این آثار عبارت‌اند از:
مسند امیرالمؤمنین(ع)، الجمل، صفّین، الحکمین، الغارات، الخوارج، بنی ناجیه، حروب علی(ع)، ما نزل فی الخمسة (ع)، الفضائل، نسب النبی (ص)، تزویج فاطمه علیهاالسلام، ذکر علی(ع)، فی حروب النبی (ص)، محب علی(ع) ومن ذکره بخیر، من احبّ علیاً(ع) وابغضه، ضغائن فی صدور قوم، من سبّه من الخلفاء، الکنایة عن سبّ علی(ع)، القرائات، التفسیر عن سبّ علی(ع)، ما نزل فی علی(ع) من القرآن، خطب علی(ع)، شعر علی(ع)، خلافة علی(ع)، عمّال علی و ولاته(ع)، قول علی(ع) فی الشوری، ماکان بین علی(ع) وعثمان من الکلام، المرء مع من احبّ، مآل الشیعه بعد علی(ع)، ذکر الشیعه ومن ذکرهم هو او من احبّ من الصحابه، قضاء علی(ع)، رسائل علی(ع)، من روی عنه من الصحابه، مواعظ علی(ع)، ذکر کلام علی(ع)، فی الملاحم، ما قیل فی علی(ع) من شعر ومن مدح، مقتل علی(ع)، علم علی(ع)، قسم علی(ع)، الدعاء عن علی(ع)، اللباس عن علی(ع)، الشراب وصفته وذکر شراب علی(ع)، الادب عن علی(ع)، النکاح عن علی(ع)، الطلاق عن علی(ع)، التجارات عن علی(ع)، الجنایة والدیات عن علی(ع)، الضحایا والذبائح والصید والایمان والخراج، الفرائض والعتق والتدبیر والمکاتبة عن علی(ع)، الطهارة عن علی(ع)، الحدود عن علی(ع)، الصلاة عن علی(ع)، الصیام عن علی(ع)، الزکاة عن علی(ع)، ذکر خدیجة وفضل اهل البیت (ع)، ذکر فاطمه علیهاالسلام ابابکر، ذکرالحسن والحسین (ع)، امرالحسن(ع)، ذکرالحسین(ع)، مقتل الحسین(ع)، المتعلقة بعبداللّه بن عباس، مسند عبداللّه بن عباس، التنزیل عن عبداللّه بن عباس، التفسیر عن ابن عباس، المناسک عن ابن عباس، النکاح والطلاق عن ابن عباس، الفرائض عن ابن عباس، تفسیر ابن عباس عن الصحابه، القرائات عن ابن عباس، البیوع والتجارات عن ابن عباس، الناسخ والمنسوخ عن ابن عباس، نسب عبداللّه بن عباس، ما اسند ابن عباس عن الصحابه، ما روی ابن عباس من رأی الصحابه، بقیة قول ابن عباس فی الطهاره، الصلاة والزکاة، الذبائح والأطعمة واللباس، الفتیا والشهادات والأقضیة والجهاد والعدّة وشرائع الاسلام، قول ابن عباس فی الدعاء والعوذ وذکر الخیر وفضل ثواب الاعمال والطب والنجوم، قول ابن عباس فی قتال (قبال) اهل القبلة وانکار الرجعة والأمر بالمعروف، الأدب وذکرالانبیاء واول کلامه فی العرب، بقیه کلام ابن عباس فی العرب وقریش والصحابة والتابعین ومن ذمّه، قول ابن عباس فی شیعة علی(ع)، بقیة رسائل ابن عباس وخطبه واوّل مناظرته، بقیة مناظرة ابن عباس وذکر نسائه وولده، آخر کتب ابن عباس، اخبارالتوابین وعین الوردة، اخبار المختاربن ابی عبیدة الثقفی، اخبار علی بن الحسین(ع)، اخبار ابی جعفر محمد بن علی(ع)، اخبارالمهدی(ع)، اخبار زیدبن علی(ع)، اخبار عمربن عبدالعزیز، اخبار محمد بن الحنفیه، اخبارالعباس، اخبار جعفربن ابیطالب(ع)، اخبار امّ هانی، اخبار عبداللّه بن جعفر(ع)، اخبار الحسن بن ابی الحسن(ع)، اخبار عبداللّه بن حسن بن الحسن(ع)، اخبار محمد بن عبداللّه، اخبار ابراهیم بن عبداللّه بن الحسن، اخبار من عشق من الشعراء، اخبار لقمان بن عاد، اخبار لقمان الحکیم، مرج الفقهاء، من خطب علی منبر بشعر، اخبار تأبط شرّاً، اخبارالعرب، اخبار قریش والأصنام، کتاب فی الحیوانات، قبائل نزار و حرب ثقیف، الطب، طبقات العرب والشعراء، النحو، السحر، الطیره، زجرالطیر، ما رثی به النبی (ص)، الرؤیا، اخبارالسودان، العوذ، الرّقی، المطر، السحاب والرعد والبرق، اخبار عمروبن معدی کرب، اخبار امیه بن ابی الصلت، اخبار ابی الأسود الدؤلی، اخبار اکثم بن صیفی، اخبار عبدالرحمان بن حسان، اخبار خالدبن صفوان، اخبار ابی نواس، اخبارالمدنیین، الاطعمه، الأشربه، اللباس، اخبارالعجاج، النکاح، ما جاء فی الحمام، اخبار رؤبه بن العجّاج، ما روی فی الشطرنج، شعر عبادبن بشار، اخبار ابی بکر و عمر، من اوصی بشعر جمعه، من قال شعراً فی وصیته، خطب النبی (ص)، خطب ابی بکر، خطب عمر، خطب عثمان بن عفان، کتب النبی (ص)، رسائل ابی بکر، رسائل عمر، رسائل عثمان، حدیث یعقوب بن جعفربن سلیمان، الطیب، الریاحین، التمثیل بالشعر، قطائع النبی (ص)، قطائع ابی بکر وعمر وعثمان، الحیات، الدنانیر والدراهم، اخبارالأحنف، اخبار زیاد، الوفود علی النبی (ص) وابی بکر وعمر وعثمان، اخبارالفرس، اخبار ابی داوود، مقتل محمد بن ابی بکر، السخاء والکرم، الاقتضاء، البخل والشّح، اخبار قنبر، الألویة والرایات، رایات الأزد، اخبار شریح، اخبار حسان، اخبار دغفل النسابه، اخبار سلیمان، اخبار حمزه بن عبدالمطلب، اخبار الجن، اخبار صعصعه بن صوحان، اخبارالحجاج، اخبارالفرزدق، الزهد، الدعاء، القصاص، الذکر، المواعظ، اخبار جعفربن محمد(ع)، اخبار موسی بن جعفر(ع)، مناظرات علی بن موسی الرضا(ع)، اخبار عقیل بن ابی طالب، اخبار السیّدبن محمد، اخبار بنی مروان بن محمد، اخبارالعرب والفرس، اخبارالبراجم، هدبه بن خشرم، اخبارالمحدثین، اخبار سدیف، مقتل عثمان، اخبار ایاس بن معاویه، اخبار ابی الطفیل، الفار (الغار)، القرود، [۷] مجموع قرائة امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع)، المرشد والمسترشد، المتعة وما جاء فی مُحلیها (تحلیلها). [۸].[۹]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲
