آزمایش الهی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

خدای متعال موجودات را [[آفریده]] و آنها را به سوی کمال وجودیشان [[هدایت]] کرده است: {{متن قرآن|رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى}}<ref>«گفت: پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز را به (فراخور) او، ارزانی داشته سپس راهنمایی کرده است» سوره طه، آیه ۵۰.</ref>. این همان [[هدایت تکوینی]] است که [[انسان]] ضمن برخورداری از آن، از [[هدایت]] خاص دیگری نیز بهره می‌برد. [[هدایت]] خاص [[انسان]] با [[جعل]] [[قوانین الهی]] و [[تشریع]] [[اوامر و نواهی]] برای وی تحقق می‌یابد تا او با [[اختیار]] و [[اراده]] خود [[راه کمال]] را پیموده و از این رهگذر، [[امتحان]] خود را پس داده، قوای بالقوه خود را به فعلیت، و کمال‌های مکنون خویش را به منصّه ظهور رسانده و به [[جایگاه]] نهایی لایق خود، [[سعادت ابدی]] یا [[شقاوت]] دائمی: {{متن قرآن|فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَسَعِيدٌ}}<ref>«برخی نگونبخت و برخی نیکبخت‌اند» سوره هود، آیه ۱۰۵.</ref> و [[مقام]] [[شکرگزاری]] یا [[ناسپاسی]] برسد : {{متن قرآن|إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا}}<ref>«ما به او راه را نشان داده‌ایم خواه سپاسگزار باشد یا ناسپاس» سوره انسان، آیه ۳.</ref><ref>المیزان، ج۴، ص۳۲-۳۴؛ ج۲۰، ص۱۳۳ - ۱۳۴.</ref>، بر این اساس، [[پیروزی]] یا [[شکست]] در [[آزمون‌های الهی]]، هر یک دارای نتایج ویژه‌ای است، چنان که [[خداوند]] به کسانی که در برابر سختی‌های [[امتحان]] [[شکیبا]] باشند و از [[امتحان الهی]] سربلند بیرون آیند [[بشارت]] داده و آنان را مشمول درودها و [[رحمت الهی]] دانسته است: {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ... وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ}}<ref>«و بی‌گمان شما را می‌آزماییم و شکیبایان را نوید بخش! بر آنان از پروردگارشان درودها و بخشایشی است» سوره بقره، آیه ۱۵۵، ۱۵۷.</ref> و پس از تأکید بر این مطلب که [[اموال]] و [[فرزندان]] [[انسان‌ها]] وسیله آزمون‌اند، بیان داشته که نزد [[خداوند]] (برای کسانی که در این [[امتحان]] [[پیروز]] شوند) اجری بزرگ است: {{متن قرآن|وَاعْلَمُوا أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ}}<ref>«و بدانید که دارایی‌ها و فرزندانتان مایه آزمونند و اینکه خداوند است که پاداشی سترگ نزد اوست» سوره انفال، آیه ۲۸.</ref>. افزون بر آنچه [[گذشت]] [[قرآن کریم]] در برخی از آیاتی که از نمونه‌ها و مصادیق [[امتحان]] [[سخن]] به میان آورده، به جزئیات [[فلسفه امتحان]] نیز اشاره کرده است:

پس چگونه در برخی از [[آیات]]، [[هدف]] آن را [[آگاهی]] یافتن خود یاد کرده است؟ در پاسخ باید گفت [[علمی]] که [[هدف]] [[امتحان]] قرار گرفته است به معنای ظهور و انکشاف حال [[بندگان]] و [[ایمان]] آنان<ref>المیزان، ج۴، ص۲۸ - ۳۰؛ ج۱۹، ص۱۸۹.</ref> و در واقع ممتاز شدن (جدا شدن) خود معلوم، در خارج است، چنان‌که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنْكُمْ وَالصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان می‌آزماییمتان تا جهادگران و شکیبایان شما را معلوم داریم» سوره محمد، آیه ۳۱.</ref>، [[هدف]] [[امتحان]]، ممتاز شدن [[مجاهدان]] [[مؤمن]] از دیگران دانسته شده است<ref>التبیان، ج۹، ص۳۰۷.</ref> و به عبارت دیگر [[هدف]] [[امتحان]]، تحقق [[علمی]] است که [[خداوند]] در مرتبه فعل<ref>الفرقان، ج۲۰، ص۱۶.</ref> به اشیا دارد. گفتنی است، این [[علم]] عین وجود اشیا در خارج است<ref>المیزان، ج۴، ص۲۸ - ۳۰.</ref>.