عصمت امام در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

#امام{{ع}}، [[شجاع‌ترین]] و [[سخاوتمندترین]] مردم است<ref>محمد بن علی بن حسین (شیخ صدوق)، کمال الدین، ج۲، ب ۳۴، ص۳۶۲-۳۶۶.</ref>؛

#امام{{ع}}، باید شناخته شده و دارای اصل و [[نسب]] معروفی باشد، و نیز [[رئیس]] [[دین]] اشاره‌ای به نام او کرده باشد<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّهُ يَكُونُ مَعْرُوفَ الْجِنْسِ مَعْرُوفَ الْقَبِيلَةِ مَعْرُوفَ الْبَيْتِ وَ أَنْ يَكُونَ مِنْ صَاحِبِ الْمِلَّةِ وَ الدَّعْوَةِ إِلَيْهِ إِشَارَةٌ...}}؛ (محمد بن علی بن حسین (شیخ صدوق)، کمال الدین، ج۲، ب ۳۴، ص۳۶۲).</ref>؛

===ویژگی‌ها و مقومات [[عصمت امام]]===

با وجود این، به نظر می‌رسد تعارضی میان دیدگاه‌های هشام نباشد؛ زیرا تحلیل و تبیین هشام از [[عصمت]] در گفت‌و‌گو با [[ابن ابی عمیر]]، در حقیقت یک تحلیل [[فلسفی]] و منطقی صرف و به نوعی ریشه‌یابی عوامل صدور گناه و [[نفی]] آنها در نفس امام است. البته چنین حقیقتی نافی آن نیست که منتفی بودن مناشی و عوامل صدور گناه در امام نیز خود می‌تواند به [[مدد الهی]] باشد؛ چنان که خود تصریح می‌کند که خداوند آخرت را [[محبوب]] [[امام]] ساخته است. از این رو، شهوتی به [[دنیا]] ندارد.

زیرا [[الهی]] بودن [[عصمت]]، منحصر به [[نزول]] [[فرشته]] نیست، و [[خداوند]] متعالی از راه‌های گوناگون می‌تواند ولی و [[خلیفه]] خود را [[تسدید]] و [[تأیید]] کند.

===[[قلمرو عصمت]]===

#امام{{ع}}، از ارتکاب همه [[گناهان]]، معصوم است. وی در این باره می‌گوید: {{متن حدیث|لَا يَسْهُو وَ لَا يَغْلَطُ وَ لَا يَحِيفُ مَعْصُومٍ مِنَ الذُّنُوبِ مُبَرَّإٍ مِنَ الْخَطَايَا يُحْتَاجُ إِلَيْهِ وَ لَا يَحْتَاجُ إِلَى أَحَدٍ... وَ أَنْ يَكُونَ مَعْصُوماً مِنَ الذُّنُوبِ كُلِّهَا}}<ref>محمد بن علی بن حسین (شیخ صدوق)، کمال الدین، ج۲، ص۳۶۶.</ref>.

اطلاق عبارت فوق از هشام، ممکن است این مطلب را برساند که وی امام را از اشتباه و فراموشی به طور مطلق - اعم از اشتباه در تبیین دین و غیردین- معصوم دانسته است؛ ولی با توجه به فضای [[مناظره]] وی با [[ضرار]] بن [[عمرو]] که موضوع آن، تعیین [[وظیفه]] [[مردم]] پس از [[رسول خدا]]{{صل}} و [[لزوم]] [[رجوع]] آنها به امام برای دانستن [[تکالیف شرعی]] است<ref>{{متن حدیث|قَالَ هِشَامٌ لَا يَخْلُو الْكَلَامُ فِي هَذَا مِنْ أَحَدِ ثَلَاثَةِ وُجُوهٍ إِمَّا أَنْ يَكُونَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ رَفَعَ التَّكْلِيفَ عَنِ الْخَلْقِ بَعْدَ الرَّسُولِ{{صل}} فَلَمْ يُكَلِّفْهُمْ وَ لَمْ يَأْمُرْهُمْ وَ لَمْ يَنْهَهُمْ فَصَارُوا بِمَنْزِلَةِ السِّبَاعِ وَ الْبَهَائِمِ الَّتِي لَا تَكْلِيفَ عَلَيْهَا أَ فَتَقُولُ هَذَا يَا ضِرَارُ إِنَّ التَّكْلِيفَ عَنِ النَّاسِ مَرْفُوعٌ بَعْدَ الرَّسُولِ{{صل}} قَالَ لَا أَقُولُ هَذَا قَالَ هِشَامٌ فَالْوَجْهُ الثَّانِي يَنْبَغِي أَنْ يَكُونَ النَّاسُ الْمُكَلَّفُونَ قَدِ اسْتَحَالُوا بَعْدَ الرَّسُولِ{{صل}} عُلَمَاءَ فِي مِثْلِ حَدِّ الرَّسُولِ فِي الْعِلْمِ حَتَّى لَا يَحْتَاجَ أَحَدٌ إِلَى أَحَدٍ فَيَكُونُوا كُلُّهُمْ قَدِ اسْتَغْنَوْا بِأَنْفُسِهِمْ وَ أَصَابُوا الْحَقَّ الَّذِي لَا اخْتِلَافَ فِيهِ أَ فَتَقُولُ هَذَا إِنَّ النَّاسَ اسْتَحَالُوا عُلَمَاءَ حَتَّى صَارُوا فِي مِثْلِ حَدِّ الرَّسُولِ فِي الْعِلْمِ بِالدِّينِ حَتَّى لَا يَحْتَاجَ أَحَدٌ إِلَى أَحَدٍ مُسْتَغْنِينَ بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ غَيْرِهِمْ فِي إِصَابَةِ الْحَقِّ قَالَ لَا أَقُولُ هَذَا وَ لَكِنَّهُمْ يَحْتَاجُونَ إِلَى غَيْرِهِمْ قَالَ فَبَقِيَ الْوَجْهُ الثَّالِثُ وَ هُوَ أَنَّهُ لَا بُدَّ لَهُمْ مِنْ عَالِمٍ يُقِيمُهُ الرَّسُولُ لَهُمْ لَا يَسْهُو وَ لَا يَغْلَطُ وَ لَا يَحِيفُ مَعْصُومٌ مِنَ الذُّنُوبِ مُبَرَّءٌ مِنَ الْخَطَايَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ وَ لَا يَحْتَاجُ إِلَى أَحَدٍ}}؛ (محمد بن علی بن حسین (شیخ صدوق)، کمال الدین، ج۲، ص۳۶۵-۳۶۶).</ref>، می‌توان گفت که به دلیل تمام نبودن مقدمات [[حکمت]]، این ظهور منعقد نشده است. بنابراین [[مقام]] بحث وی، تنها [[اشتباه]] و [[سهو]] در امور مربوط به [[تبیین دین]] است.

== پرسش مستقیم ==

# [[پرونده:IM010223.jpg|22px]] [[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|'''آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار''']]

# [[پرونده:1379670.jpg|22px]] [[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|'''عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی''']]

{{پایان منابع}}