امام حسین علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

==ولادت، نام و نسب==

{{اصلی|امام علی علیه‌السلام|حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام)|تولد امام حسین}}

[[امام حسین]]{{ع}} سومین پیشوای [[مسلمانان]] و دومین فرزند امام علی{{ع}} و [[فاطمه]]{{س}} است که در سوم [[شعبان]] [[سال سوم هجری]] در [[مدینه]] دیده به [[جهان]] گشود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۶۳.</ref>.

براساس [[روایات]] نام او را [[خداوند]] انتخاب و [[جبرئیل]] به [[پیامبر]]{{صل}} [[ابلاغ]] کرد<ref>مناقب آل ابی طالب‌، ۴/ ۸۶- ۸۴؛ اسد الغابة، ۲/ ۱۸.</ref>. [[حسین]] نام [[فرزند]] دوم [[هارون]]، یعنی "شبیر" است. این نام پیش از این در میان [[مردمان]] [[عرب]] سابقه نداشته است. پس از [[تولد]]، [[رسول خدا]]{{صل}} خود در گوش او [[اذان]] و اقامه گفت و پیوسته به ایشان عنایتی ویژه داشت و برایش عقیقه کرد. در [[روایت]] آمده است هنگام [[تولد]]، [[جبرئیل]] به همراه هزار تن از ملائکه برای تبریک به حضور [[پیامبر اکرم]]{{صل}} رسیدند و [[جبرئیل]] [[پیامبر]] را از کیفیّت [[شهادت]] ایشان و ادامۀ [[امامت اهل‌بیت]]{{ع}} در [[نسل]] او [[آگاه]] ساخت<ref>ر.ک. [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۸۹ و [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۵۷؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۲۹۰- ۲۹۱؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۰۲؛ [[مهران اسماعیلی|اسماعیلی، مهران]]، [[حسین بن علی (مقاله)|مقاله «حسین بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>.

== [[امام حسین]] و قرآن کریم==

{{اصلی|امام حسین در قرآن}}

آیاتی که درباره [[امام حسین]]{{ع}} نازل شده، دو دسته هستند؛ دسته اول آیاتی که درباره [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} و از جمله [[امام حسین]]{{ع}} نازل شد و دسته دوم آیاتی که به طور خاص درباره آن حضرت نازل شده است. دسته اول مانند [[آیه تطهیر]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت  هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>؛ [[سوره دهر]] یا [[انسان]] و [[آیه مباهله]] و ... .

و در مورد دسته دوم آمده است، ابی خدیجه از [[امام صادق]]{{ع}} نقل می‌کند که فرمود: "وقتی [[حضرت فاطمه]]{{ع}} به [[امام حسین]]{{ع}} باردار شد، [[جبرئیل]] بر [[رسول خدا]]{{صل}} نازل شد و گفت: "[[فاطمه]]{{س}} به زودی فرزندی به [[دنیا]] می‌آورد که [[امت]] تو او را بعد از تو می‌کشند". از این‌رو وقتی [[حضرت زهرا]]{{س}} به [[امام حسین]]{{ع}} حامله شد، ناراحت بود و هنگامی که او را به [[دنیا]] آورد، [[اندوهگین]] بود". [[امام صادق]]{{ع}} در ادامه فرمود: "در [[دنیا]] دیده نشده است مادری از به [[دنیا]] آوردن پسری ناراحت باشد اما [[حضرت فاطمه]]{{س}} به خاطر اینکه می‌دانست در آینده فرزندش کشته خواهد شد، از این بارداری و زایمان ناراحت بود و در همین باره این [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا}}<ref>«و به آدمی سپرده‌ایم که به پدر و مادرش نیکی کند؛ مادرش او را به دشواری آبستن بوده و به دشواری زاده است -و بارداری و از شیر گرفتنش سی ماه است-» سوره احقاف، آیه ۱۵.</ref><ref>اصول کافی، کلینی، ج۱، ص۴۶۴.</ref>.

==ویژگی‌های [[اخلاقی]] و [[رفتاری]]==

{{اصلی|سیره اخلاقی امام حسین}}

هر چند همۀ [[امامان معصوم]]{{ع}} در عرصۀ [[اخلاق]] و [[رفتار]] نمونۀ کامل و بی‌مانند هستند اما [[امام حسین]]{{ع}} در این میان جایگاهی ویژه دارد. [[علم]]، [[بخشش]]، [[بزرگواری]]، [[فصاحت]]، [[شجاعت]]، [[تواضع]]، دستگیری از بینوایان، [[عفو]]، [[حلم]] و... از صفات برجسته این [[حجّت الهی]] بود. فداکاری و پاکبازی او برای احیای دین و گذشتن از همۀ هستی خویش برای [[فرمانبرداری]] [[خدای متعال]]، در [[تاریخ]] [[انسانی]] بی‌نظیر است. به [[خداوند]] [[عشق]] می‌ورزید و در همه حال به یاد او بود؛ چنانکه نقل کرده‌اند در شب [[عاشورا]] از [[دشمن]] مهلت خواست تا به مناجات بایستد و [[نماز]] و [[قرآن]] بخواند و فرمود: «[[خدا]] می‌داند من [[نماز]]، [[قرآن]]، دعای فراوان و [[استغفار]] را [[دوست]] می‌دارم»<ref>{{متن حدیث|فَهُوَ یَعْلَمُ أَنِّی کُنْتُ قَدْ أُحِبُّ الصَّلَاةَ لَهُ وَ تِلَاوَةَ کِتَابِهِ وَ کَثْرَةَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ}}؛ بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۹۲.</ref>. بیست و پنج بار پیاده به [[حج]] رفت و دعای عرفه‌ از اوست. در [[تواضع]] و [[جود]] و [[بخشایش]] و [[رأفت]] و [[احسان]] و [[حلم]] و [[فصاحت]] و [[بلاغت]] و [[شجاعت]]، شهره عام و خاص بود<ref>ر.ک. [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۰۲؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۵۷.</ref>.

===[[فضایل اخلاقی]]===

[[حسین]]{{ع}} [[مظهر]] [[کمالات انسانی]] و اسوۀ [[اخلاق اسلامی]] بود، و [[سخاوت]]، [[جوانمردی]] و گذشت، [[شجاعت]] و [[ستیز]] با [[ستم و ستمگری]] از بارزترین ویژگی‌های آن حضرت به شمار می‌آید. در اینجا به نمونه‌هایی از [[فضایل]] آن حضرت اشاره می‌گردد.

[[اسامة بن زید]] در آستانۀ دیده فرو بستن از [[جهان]] بود. [[امام حسین]]{{ع}} به دیدارش رفت و او را اندوهناک دید. چون سبب اندوهش را پرسید. گفت که شصت هزار [[درهم]] وام دارد و از آن می‌ترسد که پیش از ادای آن از [[دنیا]] برود. حضرت فرمود: من پیش از مردنت آن را می‌پردازم و چنین کرد<ref>ر.ک: مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۷۲-۷۳؛ اعیان الشیعه، ج۱، ص۵۷۹.</ref>.

مردی [[بادیه‌نشین]] نزد [[امام]]{{ع}} آمد و گفت: دیه‌ای کامل به گردن دارم و از پرداختنش ناتوانم. با خود گفتم، این [[مال]] را از گرامی‌ترین [[مردمان]] بخواهم و کسی را گرامی‌تر از [[خاندان پیامبر]]{{صل}} نیافتم.

حضرت فرمود: ای [[برادر]] [[عرب]]، از تو سه [[پرسش]] دارم، اگر یکی را پاسخ گفتی یک سوم، اگر دو تا را پاسخ گفتی دو سوم و اگر هر سه را پاسخ گفتی همه مال را به تو خواهم داد.

مرد گفت: آیا مردی دانشمند و [[شریف]] چون شما از من بپرسد؟

فرمود: آری. از جدّم [[رسول خدا]]{{صل}} شنیدم که فرمود: [[نیکی]] باید به اندازه [[معرفت]] باشد.

گفت: آنچه می‌خواهی بپرس که اگر هم ندانستم از شما می‌آموزم.

فرمود: [[برترین اعمال]] کدام است؟ گفت: [[ایمان به خداوند]].

فرمود: راه [[نجات]] از [[هلاکت]] کدام است؟ گفت: [[اعتماد به خداوند]].

فرمود: [[زینت]] مرد به چیست؟ گفت: [[دانش]] آمیخته به [[بردباری]].

فرمود: اگر این را نداشت؟ گفت: مال همراه جوانمردی.

فرمود: اگر نداشته باشد؟ گفت: تهیدستی همراه [[شکیبایی]].

فرمود: اگر این را نداشت؟ گفت: سزاوار آن است که صاعقه‌ای از [[آسمان]] فرود آید و او را بسوزاند.

حسین{{ع}} خندید و کیسه‌ای هزار دیناری را نزد او انداخت. انگشتری خویش را که نگین آن دویست درهم می‌ارزید نیز به او داد و فرمود: ای مرد، با این طلا [[دِین]] خویش را بپرداز و انگشتری را [[خرج]] خود کن. [[اعرابی]] آن را گرفت و گفت: خدای بهتر داند که [[رسالت]] خویش را کجا بنهد<ref>اعیان الشیعه، ج۱، ص۵۷۹-۵۸۰.</ref>.

مردی از [[انصار]] برای عرض [[حاجت]] نزد [[امام]]{{ع}} آمد. حضرت فرمود: ای [[برادر]] [[انصاری]] با [[پرسش]]، آبروی خویش را مریز، نیاز خویش را در نامه‌ای بنویس و نزد من بیاور که إن شاء الله برآورده خواهد شد. او نوشت: یا اباعبدالله، به فلان کس پانصد [[دینار]] بدهکارم. از او بخواه که مدّتی مرا مهلت دهد.

امام{{ع}} پس از خواندن [[نامه]] به [[خانه]] رفت و کیسه‌ای با هزار دینار آورد و فرمود: پانصد دینار را به وام خویش ده و پانصد دینار دیگر را خرج زندگی‌ات کن و حاجت مخواه مگر از سه کس: [[دیندار]]، [[جوانمرد]] و اصیل؛ چراکه دیندار نگاهبان دین خویش است. جوانمرد از [[جوانمردی]] [[شرم]] دارد و اصیل می‌داند که تو با [[حاجت خواستن]]، آبروی خویش را می‌ریزی و او به خاطر [[حفظ]] آبرؤیت، نیاز تو را برآورده می‌سازد<ref>تحف العقول، ص۱۷۷-۱۷۸.</ref>.

نقل شده است که در [[روز عاشورا]] بر دوش آن حضرت نشانی دیدند. چون از [[امام سجاد]]{{ع}} در این باره پرسیدند، گفت: آن جای کیسه‌های فراوانی بود که به خانه بیوه‌ زنان، [[یتیمان]]، و بینوایان می‌برد<ref>اعیان الشیعه، ج۱، ص۵۸۰.</ref>.

روزی بر چند [[بینوا]] گذشت که بر عبایی نشسته نان خشک می‌خوردند. بر آنان [[سلام]] کرد و چون حضرت را [[دعوت]] به خوردن کردند، کنار آنان نشست و فرمود: اگر [[صدقه]] نمی‌بود با شما می‌خوردم. سپس آنها را به خانۀ خویش برد و [[غذا]] داد و [[جامه]] پوشاند و فرمود به هر کدام چند [[درهم]] نیز بدهند<ref>تفسیر العیاشی، ج۲، ص۲۵۷، حدیث ۱۵.</ref>.

روزی از غلامی، کاری در خور [[کیفر]] سر زد. حضرت [[فرمان]] به تنبیه‌اش داد.

[[غلام]] گفت: سرورم {{متن قرآن|وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ}}<ref>«فروخورندگان خشم» سوره آل عمران، آیه ۱۳۴.</ref>. فرمود: رهایش کنید.

 

 

===[[فصاحت]] و [[بلاغت]]===

{{اصلی|فصاحت و بلاغت امام حسین}}

[[حسین بن علی]]{{ع}} [[سخنوری]] توانا بود. او در [[خانه]] [[وحی]] که [[فرشتگان]] [[آسمان]] و پیشاپیش آنان پیام‌آور وحی در آمد و شد بودند پرورده شد. روزی که دیده به [[جهان]] گشود نخستین سخن را از زبان [[رسول خدا]]{{صل}} شنید که در گوش وی [[اذان]] گفت. [[آموزگار]] او مادرش، [[فاطمه]] [[دختر پیامبر]]{{صل}}، بود. استادش، [[علی بن ابی‌طالب]]، [[پدر]] بزرگوارش بود که گوی سخنوری را از جهانیان ربوده است.

 

از [[حضرت سیدالشهدا]]{{ع}} سخنان حکمت‌آمیز بسیاری به یادگار مانده است. [[زیباترین]] بخش گفته‌های وی سخنانی است که در [[حماسه]] باشکوه [[عاشورا]] بیان فرموده است؛ و ما در اینجا تنها به نقل یکی از خطابه‌های آن حضرت بسنده می‌کنیم.

 

بامداد [[روز عاشورا]]، حضرت در برابر انبوه [[سپاه]] [[دشمن]] ایستاد و چنین فرمود: «[[سپاس]] خدای را که [[دنیا]] را آفرید و آن را سرای نیستی و نابودی قرار داد. [[دنیا]] هر دم ساکنانش را دیگرگون سازد. فریب‌خورده کسی است که دنیا بفریبدش و [[بدبخت]] کسی است که دنیا گمراهش سازد. مبادا [[فریب]] دنیا را بخورید! زیرا که [[دنیا]] از اعتمادکنندگانِ به خود می‌بُرد و هر کس را که در آن [[طمع]] بندد [[نومید]] می‌سازد.

 

می‌بینم بر کاری گرد آمده‌اید که خدای را بر خود به [[خشم]] آورده‌اید و آن کریمِ [[مهربان]]، روی از شما برتافته به [[عذاب]] خویش گرفتارتان ساخته است و از [[رحمت]] خود دور گردانیده است.

[[پروردگار]] ما چه خوب پروردگاری است و شما چه بد بندگانی هستید. شما پذیرفتید که خدای را [[فرمان]] ببرید و به [[پیامبر خدا]]، [[محمد]]{{صل}}، [[ایمان]] آوردید، ولی اینک به [[جنگ]] فرزندانش آمده‌اید و آهنگ کشتن آنان دارید. به [[راستی]] که [[شیطان]] بر شما چیره گشته و ذکر [[خدای بزرگ]] را از یادتان برده است. [[مرگ]] بر شما و آنچه می‌خواهید. ما از خداییم و به سوی او باز می‌گردیم. اینان مردمی هستند که پس از [[ایمان]] به [[کفر]] گرویدند. نابود باد [[ستمکاران]]!»<ref>{{متن حدیث| اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِي خَلَقَ اَلدُّنْيَا فَجَعَلَهَا دَارَ فَنَاءٍ وَ زَوَالٍ مُتَصَرِّفَةً بِأَهْلِهَا حَالاً بَعْدَ حَالٍ فَالْمَغْرُورُ مَنْ غَرَّتْهُ وَ اَلشَّقِيُّ مَنْ فَتَنَتْهُ فَلاَ تَغُرَّنَّكُمْ هَذِهِ اَلدُّنْيَا فَإِنَّهَا تَقْطَعُ رَجَاءَ مَنْ رَكِنَ إِلَيْهَا وَ تُخَيِّبُ طَمَعَ مَنْ طَمِعَ فِيهَا وَ أَرَاكُمْ قَدِ اِجْتَمَعْتُمْ عَلَى أَمْرٍ قَدْ أَسْخَطْتُمُ اَللَّهَ فِيهِ عَلَيْكُمْ وَ أَعْرَضَ بِوَجْهِهِ اَلْكَرِيمِ عَنْكُمْ وَ أَحَلَّ بِكُمْ نَقِمَتَهُ وَ جَنَّبَكُمْ رَحْمَتَهُ فَنِعْمَ اَلرَّبُّ رَبُّنَا وَ بِئْسَ اَلْعَبِيدُ أَنْتُمْ أَقْرَرْتُمْ بِالطَّاعَةِ وَ آمَنْتُمْ بِالرَّسُولِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ إِنَّكُمْ زَحَفْتُمْ إِلَى ذُرِّيَّتِهِ وَ عِتْرَتِهِ تُرِيدُونَ قَتْلَهُمْ لَقَدِ اِسْتَحْوَذَ عَلَيْكُمُ اَلشَّيْطَانُ فَأَنْسَاكُمْ ذِكْرَ اَللَّهِ اَلْعَظِيمِ فَتَبّاً لَكُمْ وَ لِمَا تُرِيدُونَ إِنّٰا لِلّٰهِ وَ إِنّٰا إِلَيْهِ رٰاجِعُونَ هَؤُلاَءِ قَوْمٌ كَفَرُوا بَعْدَ إِيمٰانِهِمْ فَبُعْداً لِلْقَوْمِ اَلظّٰالِمِينَ}}؛ اعیان الشیعه، ج۱، ص۶۰۲، فرهنگ جامع سخنان امام حسین{{ع}}، مؤیدی، علی، ص۴۶۶-۴۶۷. </ref>.<ref>جمعی از نویسندگان، [[پژوهشی پیرامون شهدای کربلا (کتاب)|پژوهشی پیرامون شهدای کربلا]]، ص:۳۹-۴۰.</ref>

پس از آن‌که [[سپاهیان]] دشمن گرد او حلقه زده با هر آنچه در دست داشتند بر وی [[هجوم]] آوردند، باز هم جانانه [[دفاع]] می‌کرد و به مهاجمان اجازه نزدیک شدن به خود را نمی‌داد. آری، به [[گواهی]] زخم‌های فراوان تن حسین{{ع}}<ref>ر.ک: انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۹، دارالفکر؛ الارشاد، ج۲، ص۱۱۸، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.</ref>، [[فرزند علی]]{{ع}} تا واپسین لحظه‌های [[زندگی]] چونان [[کوه]] [[استوار]] در برابر سیل سپاه دشمن [[ایستادگی]] کرد تا به [[فیض]] [[عظیم]] [[شهادت]] نایل آمد<ref>جمعی از نویسندگان، [[پژوهشی پیرامون شهدای کربلا (کتاب)|پژوهشی پیرامون شهدای کربلا]]، ص:۴۱-۴۲.</ref>.

==معاجز و کرامات==

{{اصلی|کرامات امام حسین}}

[[کرامات]] زیادی از [[امام حسین]] {{ع}} نقل شده است مانند اینکه از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است: زنی در [[مکه]] طواف می‌کرد و دست خود را از آستین بیرون آورده بود، مردی دست خود را روی دست آن [[زن]] نامحرم گذاشت و بعد از آن مرد هر چه سعی کرد نتوانست دستش را جدا کند. خبر به والی [[مکه]] رسید، زمانی که والی حاضر شد فقها را طلبید. تمام فقها [[فتوا]] دادند دست آن مرد خائن باید قطع شود، برای اینکه خلاف [[اسلام]] [[رفتار]] کرده است. والی گفت: آیا کسی از [[فرزندان]] [[محمد]] {{صل}} در این جا هست؟ گفتند: بلی [[امام حسین]] {{ع}} امشب تشریف فرما شده‌اند. والی حضرت را طلبید و عرضه داشت: توجه فرمایید چه بلایی بر سر ایشان آمده است! حضرت این منظره را دیده رو به سوی [[کعبه]] گردانید و دست به [[دعا]] برداشت و مدتی دعا کرد. پس از دعا به سوی آنها آمد و دست آن مرد را گرفته از دست آن [[زن]] جدا کرد. پس از این جریان والی عرضه داشت؛ ای پسر [[رسول خدا]] آیا عقاب کنم او را به این کاری که کرده است؟ حضرت فرمودند: نه<ref>شاید مراد این بود که همان رسوا شدن میان مردم کیفر رفتارش بوده است. ر.ک: تهذیب الاحکام، ج ۴، ص ۴۷۰ و مناقب ابن شهر آشوب، ج ۴، ص ۵۱ و بحار، ج ۴۴، ص ۱۸۳.</ref><ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۳۱-۳۳.</ref>

===امام در دوران [[پیامبر]]{{صل}}===

[[امام حسین]]{{ع}} شش سال از دوران زندگیشان را با جد بزرگوارش سپری کرد و در این مدت همیشه در کنار [[رسول خدا]]{{صل}} بوده و حتی در وقت [[نماز]] از آن حضرت جدا نمی‌شد. [[رسول خدا]]{{صل}} با جملاتی که دربارۀ [[امام حسین]] فرموده گوشه‌ای از [[فضائل]] او و برادرش را به [[مردم]] بازگو نمود، مانند [[حدیث]]: "[[امام حسن|حسن]] و [[حسین]] سرور جوانان اهل بهشت هستند"<ref>{{متن حدیث|الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ}}؛ سنن ترمذی، ج۵، ص۳۲۱؛ شرح مسلم، ج۶، ص۴۱.</ref>.

[[پیامبر]] علاقه بسیاری به [[امام حسین]]{{ع}} داشت و پیوسته در گفتار و [[رفتار]]، از مهر زیاد خویش به [[فرزند]] دخترش پرده برمی‌داشت. او را به سینه می‌فشرد و گلویش را می‌بوسید و می‌فرمود: "[[حسین]] از من است و من از اویم. [[خدا]] [[دوست]] دارد کسی را که [[حسین]] را [[دوست]] دارد. [[حسین]] از [[اسباط]] است"<ref>{{متن حدیث|حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیْناً حُسَیْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاط}}؛ کامل الزیارات، ص۵۳.</ref>. [[پیامبر]]{{صل}} در بیان [[احساس]] خود به [[حسین]]{{ع}} آن را به بوییدن گل خوشبو تشبیه کرده<ref>صحیح البخاری، ج۴، ص۲۱۷؛ سنن الترمذی، ج۵، ص۳۲۲؛ المعجم الکبیر، ج۴، ص۱۵۶.</ref> و از [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} می‌خواست مراقب وی باشد<ref>الامالی، ص۱۹۸؛ معرفة الصحابه، ج۱، ص۲۶۶؛ میزان الاعتدال، ج۴، ص۷۶.</ref> و برای دفع [[حسادت]] دیگران به [[امام حسین]] و [[امام حسن]]{{عم}} از دعاهایی بهره می‌گرفت<ref>صحیح البخاری، ج۴، ص۱۱۹؛ سنن ابی داوود، ج۲، ص۴۲۱؛ الکافی، ج۲، ص۵۶۹.</ref>. [[روایت]] شده است [[پیامبر]] بر [[منبر]] سخنرانی می‌کردند، زمانی که [[امام حسن]] و [[حسین]]{{ع}} آمدند [[پیامبر خاتم|پیامبر]] از [[منبر]] پایین آمد و آنان را در آغوش گرفت.  

[[امام حسین]]{{ع}} از نظر ظاهری شبیه به [[پیامبر]]{{صل}} بود<ref>سنن الترمذی، ج۵، ص۳۲۵؛ المعجم الکبیر، ج۳، ص۹۶؛ صحیح ابن حبان، ج۱۵، ص۴۳۱.</ref>. ایشان مردی سپیدچهره بود و عمامه‌ای سیاه بر سر می‌گذاشت و موی سر و محاسن خود را خضاب می‌کرد. [[امام حسین|حضرت]] مردی صاحب کرم و بردبار بود و به [[فقرا]] و [[مساکین]] رسیدگی می‌کرد و با آنان نشست و برخاست داشت.

[[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "امّا [[حسین]]، پس او از [[امّت]] من است و او پسر و فرزند من و [[بهترین]] [[خلق]] بعد از برادرش است، او [[امام]] [[مسلمانان]] مولای [[مؤمنان]]، [[خلیفه]] [[پروردگار]] عالمیان، فریادرس فریاد خواهان و [[پناه]] پناه جویان و [[حجّت]] [[خداوند]] بر تمام [[خلق]] [[خدا]] و سرور جوانان اهل بهشت و باب [[نجات]] [[امّت]] است، [[فرمان]] او، فرمان من و [[اطاعت]] از او، اطاعت از من است، پس هر کس از او [[پیروی]] کند از من است و هر کس از او [[نافرمانی]] کند، از من نیست"<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین، ص۲.</ref>. مهم‌ترین رخداد دوران کودکی [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} شرکت در [[مباهله]] بود<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۱۰۲-۱۰۳؛ [[رحمت‌الله ضیایی|ضیائی ارزگانی، رحمت الله]]، [[امامت امام حسین (مقاله)|امامت امام حسین]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ص ۴۳۰؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۰۲؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۲۹۰- ۲۹۱؛ [[مهران اسماعیلی|اسماعیلی، مهران]]، [[حسین بن علی (مقاله)|مقاله «حسین بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>.

===[[امام]]{{ع}} پس از [[پیامبر]]{{صل}}===

[[امام حسین]]{{ع}} هنگام [[وفات پیامبر]]{{صل}} نزدیک ۷ سال داشت. آن حضرت هنگام به [[قدرت]] رسیدن [[عمر]]، ۱۰ ساله، زمان انتخاب عثمان ۲۰ ساله بود و تا ۳۲ سالگی در [[مدینه]] زندگی می‌کرد و از ۳۲ ـ ۳۷ سالگی یعنی از [[خلافت]] پدرش [[امیرمؤمنان]] تا [[صلح]] برادرش [[حسن بن علی]]{{ع}}، در [[کوفه]] بودند. حدود ۴۷ سالگی [[برادر]] خود، [[امام حسن]]{{ع}} را از دست داد و خود به [[امامت]] رسید و در ۵۷ سالگی به [[شهادت]] رسید. بنابراین ۲۰ سال در دوره [[معاویه]] و چند ماه در روزگار [[یزید]]، در [[مدینه]] زندگی می‌کردند<ref>[[مهران اسماعیلی|اسماعیلی، مهران]]، [[حسین بن علی (مقاله)|مقاله «حسین بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>.

 

[[زندگی]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[امام حسین]]{{ع}} پیش از [[امامت]] ایشان را می‌‌توان در دو دوران مورد بررسی قرار داد. یکی روزگار [[امام علی]]{{ع}} و دیگری دوران [[امام حسن]]{{ع}}.

#'''روزگار [[امام علی]]{{ع}}:''' این دوران را می‌توان در دو بخش باز نمود:

##'''دوران ۲۵ ساله [[سکوت]] [[پدر]]:''' [[امام حسین]]{{ع}} در این دوران همراه [[پدر]] [[شاهد]] کژروی‌های برخی [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} و پیشامدهای بسیار تلخ بود؛ همانند [[شهادت]] [[مادر]]، [[غصب فدک]]، [[محرومیت]] [[بنی هاشم]] از [[خمس]] و [[بدعت]] در [[احکام]] و [[مقررات اسلامی]]. [[امام حسین]]{{ع}} در این دوران، پیرو و [[پشتیبان]] [[پدر]] بود و گاه که [[مصلحت]] تمنا می‌کرد، [[نارضایتی]] و [[مخالفت]] خویش به وضعیت [[جامعه اسلامی]] را بازگو می‌کرد.

##'''دوران [[زمامداری]] [[امام علی]]{{ع}}:''' [[امام]] در این دوران، [[پدر]] را در [[زمامداری]] [[جامعه اسلامی]] [[یاری]] می‌کرد. فعالیت‌های [[امام حسین]]{{ع}} در روزگار پنج ساله [[خلافت]] [[پدر]] عبارت بود از: شرکت در [[امور سیاسی]]، [[اجتماعی]]، [[فرهنگی]] و نظامی. [[بسیج]] نیرو برای رویارویی با [[دشمن]] و حضور پرشور در جنگ‌های [[جمل]]، [[صفین]] و [[نهروان]] بخشی از این گونه فعالیت‌هاست<ref>زندگانی امام حسین‌، ۴۹- ۳۱.</ref>. از [[امام حسین|آن حضرت]] خطبه‌ای در [[جنگ صفین]] [[نقل]] شده که ضمن آن [[مردم]] را به [[جنگ]] [[ترغیب]] می‌کرد<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۳۲، ص۴۰۵.</ref>. در مراحل مقدماتی [[جنگ صفین]] در گرفتن آب از دست [[شامیان]] نقش داشت، [[امام علی]]{{ع}} بعد از آن [[پیروزی]] فرمود: {{متن حدیث|هَذَا أَوَّلُ فَتْحٍ بِبَرَکَةِ الْحُسَیْنِ}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۶۶.</ref>.  به طور کلی در دورانی که [[علی]]{{ع}} به [[خلافت]] رسید، [[یاور]] [[پدر]] در [[حکومت]] و [[جهاد]] بود. [[امام علی]]{{ع}} در [[نامه]] ۲۴ [[نهج البلاغه]] [[امام حسین]] را پس از [[امام حسن]] [[مسئول]] [[موقوفات]] خود قرار می‌دهد<ref>نهج البلاغه، نامه ۲۴</ref>.

#'''روزگار [[امام حسن]]{{ع}}:''' دوران [[امامت امام حسن]]{{ع}} از سال ۴۰ تا ۵۰ﻫ. طول کشید. [[امام سوم]] در دورۀ ده ساله [[حکومت امام]] [[حسن]]{{ع}} همواره در رکاب ایشان حاضر بود و  همیشه [[احترام]] برادرش را پاس می‌داشت و در حضور ایشان [[سخن]] نمی‌گفت<ref>ر.ک. [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۲۹۰- ۲۹۱؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۰۳؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۸۹.</ref>.

 

[[امامت حسین بن علی]]{{ع}} از سال ۵۰ آغاز و تا ۶۱ﻫ. ادامه یافت. [[امام حسین]]{{ع}} جزء دوازده نفری است که [[پیامبر]]{{صل}} در [[حدیث]] مشهور [[جابر]] [[انصاری]] از آنان یاد می‌کند و آنان را [[خلیفه]] و [[وصی]] خویش می‌خواند. افزون بر این، [[امام]]{{ع}} در ماجرای [[مباهله]] همراه [[پیامبر]]{{صل}} بود. [[پیامبر]]{{صل}} دربارۀ [[امامت]] او و برادرش [[امام حسن]]{{ع}} فرمود: "این دو فرزندم، امام‌اند؛ چه بنشینند و چه [[قیام]] کنند"<ref>{{متن حدیث| الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ إِمَامَا حَقٍّ قَامَا أَوْ قَعَدَا}}؛ بحارالانوار، ج۳۵، ص۲۶۶.</ref>. [[امام حسن]]{{ع}} نیز بر [[امامت]] ایشان تصریح کرده و هنگام [[شهادت]]، [[برادر]] را [[امام]] پس از خود خوانده و فرموده است: «چون [[وفات]] یابم و [[روح]] از تنم جدا گردد، [[حسین بن علی]] [[امام]] است. [[وراثت]] او از [[پیامبر]]، نزد [[خدا]] در کتاب [[ثبت]] است»<ref>{{متن حدیث|أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ{{ع}}بَعْدَ وَفَاةِ نَفْسِی وَ مُفَارَقَةِ رُوحِی جِسْمِی إِمَامٌ مِنْ بَعْدِی وَ عِنْدَ اللَّهِ جَلَّ اسْمُهُ فِی الْکِتَابِ وِرَاثَةً مِنَ النَّبِیِّ ص}}؛‏ کافی، ج۱، ص۳۰۱.  </ref>.<ref>ر.ک. [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۰۳.</ref>

===دوران [[معاویه]]===

[[امامت امام حسین]]{{ع}} تقریبا با ۱۰ سال پایانی حکومت معاویه معاصر بود. زمانی که شیعیان کوفه در اعتراض ضد [[معاویه]]، نزد [[امام حسن]]{{ع}} در [[مدینه]] رفته، تا ایشان را به [[قیام]] ترغیب کنند، [[امام]]{{ع}} اوضاع را نامناسب دانست و تأکید کردند تا [[معاویه]] بر سر [[قدرت]] است، [[شیعیان]] در خانه خود بمانند<ref>الاخبار الطوال، ص۲۲۰ ـ ۲۲۱؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۹۰ ـ ۲۹۱.</ref>. نامه‌نگاری شیعیان کوفه با [[امام]]{{ع}} پس از شهادت امام حسن{{ع}} نیز ادامه یافت؛ ولی [[امام حسین]]{{ع}} می‌بایست تا زمان [[مرگ]] [[معاویه]] به مفاد [[پیمان]] [[صلح]] [[وفادار]] می‌ماند<ref>الاخبار الطوال، ص۲۲۱؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۹۱.</ref>. در چنین اوضاعی، [[معاویه]] کوشید روابط خود با [[امام حسین]]{{ع}} را بهبود بخشد، از این‌رو از والی خود در [[مدینه]] خواست [[ام کلثوم]]، دختر [[زینب]]{{س}} خواهر [[امام حسین]] را برای [[یزید]] خواستگاری کند و این [[ازدواج]] را عامل زدودن ناراحتی‌های پیشین و گشودن فصلی نو دانست؛ ولی [[امام]]{{ع}} با این خواستگاری مخالفت کرده و [[ام کلثوم]] را به [[عقد]] قاسم بن محمد بن جعفر درآورد و یکی از زمین‌های زراعی خود را به آنان بخشید<ref>سیره ابن اسحاق، ج۵، ص۲۳۵ - ۲۳۶؛ مناقب، ج۳، ص۱۹۹ - ۲۰۰.</ref>.

 

 

 

 

 

 

 

 

====شهادت====

{{اصلی|شهادت امام حسین}}