پرش به محتوا

دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - 'انتظار افقی' به 'انتظار ظهور امام مهدی')
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی       = دیدگاه [[اهل سنت]] درباره [[انتظار]] چیست؟
| موضوع فرعی = دیدگاه [[اهل سنت]] درباره [[انتظار]] چیست؟
| تصویر             = 7626626268.jpg
| تصویر = 7626626268.jpg
| اندازه تصویر     = 200px
| اندازه تصویر = 200px
| مدخل بالاتر     = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[انتظار فرج]]  
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[انتظار فرج]]  
| مدخل اصلی   =  [[دیدگاه اهل سنت درباره انتظار]]
| مدخل اصلی =  [[دیدگاه اهل سنت درباره انتظار]]
| مدخل وابسته   =
| مدخل وابسته =  
| پاسخ‌دهنده         =  
| پاسخ‌دهنده =  
| پاسخ‌دهندگان       = 1 پاسخ
| پاسخ‌دهندگان = 1 پاسخ
}}
}}
'''دیدگاه [[اهل سنت]] درباره [[انتظار]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
'''دیدگاه [[اهل سنت]] درباره [[انتظار]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
خط ۱۸: خط ۱۸:


=== شواهد [[اعتقاد]] به [[انتظار]] در میان [[اهل سنت]] ===
=== شواهد [[اعتقاد]] به [[انتظار]] در میان [[اهل سنت]] ===
# [[روایات]] [[انتظار]] در منابع [[اهل سنت]]: قندوزی از [[پیامبر]] {{صل}} [[نقل]] می‌کند که فرموده است: {{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}} سپس در توضیح آن اضافه می‌کند: {{عربی|أَی انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِظُهُورِ الْمَهْدِیِّ{{ع}}}}<ref>قندوزی حنفی، سلیمان‌بن‌ابراهیم، ینابیع المودة، ج۳، ص۳۷۹؛ ابن جوزی، فرائد السمطین، ج ۲، ص ۳۳۵. </ref>.<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۹-۴۶؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref> [[اخبار متواتر]] و [[مستفیض]] از [[پیامبر اسلام]] {{صل}} دربارۀ [[مهدی]]{{ع}} رسیده که او از [[اهل بیت]] [[حضرت]] بود و هفتاد سال [[حکومت]] خواهد کرد و در [[زمین]] [[عدالت]] را می‌‌گستراند<ref>ر.ک: [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref>. در [[حدیثی]] مشهور [[پیامبر اسلام]] {{صل}} فرمود: «اگر از [[عمر]] [[جهان]] جز یک روز باقی نماند، [[خداوند]] حتماً در آن روز شخصی از [[خاندان]] ما را بر می‌انگیزد و او [[جهان]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند؛ هم چنانکه پر از [[ظلم]] شده باشد»<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَبَعَثَ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً}}؛ الفتوحات المکیه، ج۳، ص ۳۲۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[ابراهیم ابراهیمی|ابراهیمی، ابراهیم]]، [[انتظار و امید (کتاب)|انتظار و امید]]، ص ۴۳-۴۴.</ref>
# [[روایات]] [[انتظار]] در منابع [[اهل سنت]]: قندوزی از [[پیامبر]] {{صل}} [[نقل]] می‌کند که فرموده است: {{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}} سپس در توضیح آن اضافه می‌کند: {{عربی|أَی انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِظُهُورِ الْمَهْدِیِّ{{ع}}}}<ref>قندوزی حنفی، سلیمان‌بن‌ابراهیم، ینابیع المودة، ج۳، ص۳۷۹؛ ابن جوزی، فرائد السمطین، ج ۲، ص ۳۳۵. </ref>.<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۹-۴۶؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref> [[اخبار متواتر]] و [[مستفیض]] از [[پیامبر اسلام]] {{صل}} دربارۀ [[مهدی]]{{ع}} رسیده که او از [[اهل بیت]] [[حضرت]] بود و هفتاد سال [[حکومت]] خواهد کرد و در [[زمین]] [[عدالت]] را می‌‌گستراند<ref>ر.ک: [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref>. در [[حدیثی]] مشهور [[پیامبر اسلام]] {{صل}} فرمود: «اگر از [[عمر]] [[جهان]] جز یک روز باقی نماند، [[خداوند]] حتماً در آن روز شخصی از [[خاندان]] ما را بر می‌انگیزد و او [[جهان]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند؛ هم چنانکه پر از [[ظلم]] شده باشد»<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَبَعَثَ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً}}؛ الفتوحات المکیه، ج۳، ص ۳۲۷.</ref><ref>ر.ک: [[ابراهیم ابراهیمی|ابراهیمی، ابراهیم]]، [[انتظار و امید (کتاب)|انتظار و امید]]، ص ۴۳-۴۴.</ref>
# تأکید علمای [[اهل سنت]] بر مسألۀ [[انتظار]]: عدّه‌ای از علمای [[اهل سنت]] تصریح به وجود [[انتظار]] در میان [[مسلمانان]] نموده و حتی [[فتوا]] بر [[وجوب]] [[عقیده]] به [[انتظار]] داده‌اند: [[شیخ]] [[محمد]] سفارینی می‌نویسد: "[[حق]] این است که [[مهدی]] غیر از [[عیسی]] است و قبل از او [[خروج]] خواهد کرد و در این زمینه [[روایات]] به [[حد]] [[تواتر]] رسیده به نحوی که [[عقیده]] به [[مهدی]] یکی از معتقدات علمای [[اهل سنت]] شمرده می‌‌شود (...) بنابراین [[ایمان]] به [[خروج مهدی]] [[واجب]] است همان طوری که در نظر اهل [[علم]] مقدر شده و در [[عقاید]] [[اهل سنت و جماعت]] تدوین یافته است"<ref>المهدی المنتظر، ج۱، ص ۴۰ الی ۴۶.</ref>.<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۹-۴۶؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref> شبیه این مطلب از ابن [[قیم]] الجوزی، [[جلال الدین سیوطی]] و عبدالعزیز بن [[عبدالله]] بن باز و بسیاری دیگر از [[علماء]] [[اهل سنت]] در قرون مختلف [[نقل]] شده است<ref>ر.ک: [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟؛ [[جواد جعفری|جعفری، جواد]]، [[معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین (مقاله)|معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین]]، ص؟؟؟</ref>. [[علی]] بن نایف شحود می‌گوید: "[[انتظار]] ما به معنای در خانه نشستن و اکتفا کردن به [[انتظار]] لسانی نیست. [[انتظار]] علاوه بر اینکه مورد تأیید و تأکید [[شرع]] است، مورد توصیه و سفارش [[عقل]] نیز هست"<ref>الشحود، علی بن نایف، موسوعة فقه الابتلاء، ج ۴، ص ۳۰۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت (کتاب)|بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت]]، ص ۵۹-۶۱؛ [[جواد جعفری|جعفری، جواد]]، [[معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین (مقاله)|معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین]]، ص؟؟؟</ref>
# تأکید علمای [[اهل سنت]] بر مسألۀ [[انتظار]]: عدّه‌ای از علمای [[اهل سنت]] تصریح به وجود [[انتظار]] در میان [[مسلمانان]] نموده و حتی [[فتوا]] بر [[وجوب]] [[عقیده]] به [[انتظار]] داده‌اند: [[شیخ]] [[محمد]] سفارینی می‌نویسد: "[[حق]] این است که [[مهدی]] غیر از [[عیسی]] است و قبل از او [[خروج]] خواهد کرد و در این زمینه [[روایات]] به [[حد]] [[تواتر]] رسیده به نحوی که [[عقیده]] به [[مهدی]] یکی از معتقدات علمای [[اهل سنت]] شمرده می‌‌شود (...) بنابراین [[ایمان]] به [[خروج مهدی]] [[واجب]] است همان طوری که در نظر اهل [[علم]] مقدر شده و در [[عقاید]] [[اهل سنت و جماعت]] تدوین یافته است"<ref>المهدی المنتظر، ج۱، ص ۴۰ الی ۴۶.</ref><ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۹-۴۶؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref> شبیه این مطلب از ابن [[قیم]] الجوزی، [[جلال الدین سیوطی]] و عبدالعزیز بن [[عبدالله]] بن باز و بسیاری دیگر از [[علماء]] [[اهل سنت]] در قرون مختلف [[نقل]] شده است<ref>ر.ک: [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟؛ [[جواد جعفری|جعفری، جواد]]، [[معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین (مقاله)|معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین]]، ص؟؟؟</ref>. [[علی]] بن نایف شحود می‌گوید: "[[انتظار]] ما به معنای در خانه نشستن و اکتفا کردن به [[انتظار]] لسانی نیست. [[انتظار]] علاوه بر اینکه مورد تأیید و تأکید [[شرع]] است، مورد توصیه و سفارش [[عقل]] نیز هست"<ref>الشحود، علی بن نایف، موسوعة فقه الابتلاء، ج ۴، ص ۳۰۸.</ref><ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت (کتاب)|بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت]]، ص ۵۹-۶۱؛ [[جواد جعفری|جعفری، جواد]]، [[معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین (مقاله)|معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین]]، ص؟؟؟</ref>
# [[انتظار]] در ادعیۀ [[اهل سنت]]: بعضی از علمای [[اهل سنت]] اندیشۀ [[انتظار]] را در قالب [[دعا]] بیان داشته‌اند، چنانکه [[محمد]] بدرالدین چنین اظهار می‌دارد: "[[خداوند]] این همه [[پریشانی]] و گرفتاری را از این [[امت]] به [[برکت ظهور]] و حضور او ([[حضرت ولی عصر]]) برطرف فرما {{متن حدیث|إِنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بَعِیداً وَ نَراهُ قَرِیباً}} کسانی [[ظهور]] او را بعید و ناشدنی می‌پندارند، اما ما آن را شدنی و نزدیک می‌دانیم"<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۹-۴۶؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref>.
# [[انتظار]] در ادعیۀ [[اهل سنت]]: بعضی از علمای [[اهل سنت]] اندیشۀ [[انتظار]] را در قالب [[دعا]] بیان داشته‌اند، چنانکه [[محمد]] بدرالدین چنین اظهار می‌دارد: "[[خداوند]] این همه [[پریشانی]] و گرفتاری را از این [[امت]] به [[برکت ظهور]] و حضور او ([[حضرت ولی عصر]]) برطرف فرما {{متن حدیث|إِنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بَعِیداً وَ نَراهُ قَرِیباً}} کسانی [[ظهور]] او را بعید و ناشدنی می‌پندارند، اما ما آن را شدنی و نزدیک می‌دانیم"<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۹-۴۶؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref>.
# [[انتظار]] در اشعار [[اهل سنت]]: بعضی از بزرگان [[اهل تسنن]] در ضمن اشعار و ابیاتی [[انتظار]] خود نسبت به [[ظهور حضرت حجت]] {{ع}} را بیان داشته‌اند، [[سید]] جمال‌الدین [[حسینی]] چنین می‌سراید: بیا ‌ای [[امام]] [[هدایت]] [[شعار]] *** که بگذشت از حد [[غم]] [[انتظار]]<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۹-۴۶؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref>.
# [[انتظار]] در اشعار [[اهل سنت]]: بعضی از بزرگان [[اهل تسنن]] در ضمن اشعار و ابیاتی [[انتظار]] خود نسبت به [[ظهور حضرت حجت]] {{ع}} را بیان داشته‌اند، [[سید]] جمال‌الدین [[حسینی]] چنین می‌سراید: بیا ‌ای [[امام]] [[هدایت]] [[شعار]] *** که بگذشت از حد [[غم]] [[انتظار]]<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۹-۴۶؛ [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟.</ref>.
خط ۳۵: خط ۳۵:


«[[اهل سنت]] نیز [[منتظر]] [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} در [[آخرالزمان]] هستند و به این نکته [[ایمان]] دارند که پس از پرشدن [[زمین]] از [[ظلم و جور]]، آن [[حضرت]] خواهد آمد و [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده می‌سازد. [[اندیشه]] [[انتظار]] و [[اعتقاد]] به [[ظهور]] [[دولت حق]] در میان [[اهل سنت]] آن‌گونه که در [[جهان‌بینی]] [[شیعه]] مطرح است (یعنی اینکه مانند [[شیعه]] علاوه بر کوشش در راه تحقق [[عدل]]، [[مبارزه با ظلم]] و [[ظالم]]، و دست رد زدن به سینه حکومت‌های [[ستمگر]]، توجهات و توسلاتی نیز با ساحت اقدس و اعلای [[حضرت]] حجة{{ع}} داشته باشند) مطرح نیست. لکن مستندات و فعالیت‌های علمی‌ای در میان آثار [[مکتب]] [[اهل سنت]] به چشم می‌خورد که از وجود [[فکر]] [[انتظار]] و آرزوی ایجاد [[آرمان]] [[شهر]] [[عدالت]] در میان [[اهل سنت]] یا حداقل در میان اقشاری از آنان حکایت می‌نماید. که در ذیل به این شواهد اشاره می‌شود:
«[[اهل سنت]] نیز [[منتظر]] [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} در [[آخرالزمان]] هستند و به این نکته [[ایمان]] دارند که پس از پرشدن [[زمین]] از [[ظلم و جور]]، آن [[حضرت]] خواهد آمد و [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده می‌سازد. [[اندیشه]] [[انتظار]] و [[اعتقاد]] به [[ظهور]] [[دولت حق]] در میان [[اهل سنت]] آن‌گونه که در [[جهان‌بینی]] [[شیعه]] مطرح است (یعنی اینکه مانند [[شیعه]] علاوه بر کوشش در راه تحقق [[عدل]]، [[مبارزه با ظلم]] و [[ظالم]]، و دست رد زدن به سینه حکومت‌های [[ستمگر]]، توجهات و توسلاتی نیز با ساحت اقدس و اعلای [[حضرت]] حجة{{ع}} داشته باشند) مطرح نیست. لکن مستندات و فعالیت‌های علمی‌ای در میان آثار [[مکتب]] [[اهل سنت]] به چشم می‌خورد که از وجود [[فکر]] [[انتظار]] و آرزوی ایجاد [[آرمان]] [[شهر]] [[عدالت]] در میان [[اهل سنت]] یا حداقل در میان اقشاری از آنان حکایت می‌نماید. که در ذیل به این شواهد اشاره می‌شود:
#[[روایات]] [[انتظار]] در منابع [[اهل سنت]]: در راستای حفظ [[روحیه انتظار]]، بعضی از علمای [[اهل سنت]] روایاتی که [[فضیلت انتظار]] را بیان داشته در کتب خود ثبت و [[نقل]] نموده‌اند به عنوان نمونه [[علامه]] قندوزی این [[کلام]] [[نورانی]] را از وجود [[مقدس]] [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] می‌کند که فرموده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} بعد در توضیح آن اضافه می‌کند: {{متن حدیث|"أَي انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِظُهُورِ الْمَهْدِيِّ{{ع}}"}}<ref>قندوزی حنفی، سلیمان‌بن‌ابراهیم، ینابیع المودة، ج ۳، باب ۹۴، ص ۳۷۹، در این زمینه می‌توانید به فرائد السمطین ابن جوزی، ج ۲، ص ۳۳۵ رجوع کنید.</ref>.
# [[روایات]] [[انتظار]] در منابع [[اهل سنت]]: در راستای حفظ [[روحیه انتظار]]، بعضی از علمای [[اهل سنت]] روایاتی که [[فضیلت انتظار]] را بیان داشته در کتب خود ثبت و [[نقل]] نموده‌اند به عنوان نمونه [[علامه]] قندوزی این [[کلام]] [[نورانی]] را از وجود [[مقدس]] [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] می‌کند که فرموده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} بعد در توضیح آن اضافه می‌کند: {{متن حدیث|"أَي انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِظُهُورِ الْمَهْدِيِّ{{ع}}"}}<ref>قندوزی حنفی، سلیمان‌بن‌ابراهیم، ینابیع المودة، ج ۳، باب ۹۴، ص ۳۷۹، در این زمینه می‌توانید به فرائد السمطین ابن جوزی، ج ۲، ص ۳۳۵ رجوع کنید.</ref>.
#'''تأکید علمای [[اهل سنت]] بر مسأله [[انتظار]]:''' عدّه‌ای از علمای [[اهل سنت]] تصریح به وجود [[انتظار]] در میان [[مسلمانان]] نموده و یا دیگران را به [[صبر]] و [[انتظار]] توصیه کرده و حتی فتوی بر وجود [[عقیده]] به [[انتظار]] داده‌اند، در اینجا به مواردی از سخنان این بزرگان اشاره می‌کنیم:
#'''تأکید علمای [[اهل سنت]] بر مسأله [[انتظار]]:''' عدّه‌ای از علمای [[اهل سنت]] تصریح به وجود [[انتظار]] در میان [[مسلمانان]] نموده و یا دیگران را به [[صبر]] و [[انتظار]] توصیه کرده و حتی فتوی بر وجود [[عقیده]] به [[انتظار]] داده‌اند، در اینجا به مواردی از سخنان این بزرگان اشاره می‌کنیم:
##[[مالک بن انس]] ([[امام]] مالکی‌ها) در جواب شخصی به نام [[محمد بن جعفر]] که شرح گرفتاری‌های خود را برای وی [[نقل]] کرد گفت: [[صبر]] کنید تا [[تأویل]] [[آیه]]: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند  منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.</ref> آشکار گردد<ref>امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۴۳، به نقل از مقاتل الطالبین، ص ۳۵۹.</ref>. در این گفتار؛ مالک بن انس شخص یاد شده را به [[صبر]] و [[انتظار ظهور]] [[دولت حق]] توصیه می‌نماید.
## [[مالک بن انس]] ([[امام]] مالکی‌ها) در جواب شخصی به نام [[محمد بن جعفر]] که شرح گرفتاری‌های خود را برای وی [[نقل]] کرد گفت: [[صبر]] کنید تا [[تأویل]] [[آیه]]: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند  منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.</ref> آشکار گردد<ref>امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۴۳، به نقل از مقاتل الطالبین، ص ۳۵۹.</ref>. در این گفتار؛ مالک بن انس شخص یاد شده را به [[صبر]] و [[انتظار ظهور]] [[دولت حق]] توصیه می‌نماید.
##[[ابن القیم]] در کتاب "اغاثة اللهفان من مصائد الشیطان" می‌نویسد: "[[یهودیان]] [[منتظر]] قائمی از [[اولاد]] [[داوود]] هستند که وقتی [[ظهور]] کند دعایی می‌خواند که همه [[مردم]] [[جهان]] می‌میرند ولی این [[قائم]] [[موعود]] ظاهراً همان [[دجال]] [[موعود]] است که [[یهودیان]] در [[انتظار ظهور]] آن هستند وگرنه [[مسیح]] بن [[مریم]] [[مسیح]] [[هدایت]] است که [[مسلمانان]] در [[انتظار]] [[نزول]] وی در کنار [[مهدی منتظر]] هستند که از [[اهل بیت]] [[نبوت]] است و پس از [[قیام]] [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌سازد پس از آن که پر از [[ظلم]] و [[بیداد]] شده باشد"<ref>خسروشاهی، سید هادی، مصلح جهانی، ص ۱۳.</ref>. چنانکه ملاحظه می‌شود در [[کلام]] ابن قیّم، دو نکته به چشم می‌خورد که بر وجود مسأله "[[انتظار]]" در میان [[اهل سنت]] دلالت می‌کند، نخست آنکه [[انتظار]] [[مسیح]]{{ع}} در کنار [[حضرت مهدی]]{{ع}} را به همه [[مسلمانان]] نسبت می‌دهد و دیگر آنکه [[حضرت مهدی]]{{ع}} را با [[لقب]] "[[منتظر]]" یاد می‌کند و لازمه "[[منتظر]]" وجود "[[منتظِر]]" است.
## [[ابن القیم]] در کتاب "اغاثة اللهفان من مصائد الشیطان" می‌نویسد: "[[یهودیان]] [[منتظر]] قائمی از [[اولاد]] [[داوود]] هستند که وقتی [[ظهور]] کند دعایی می‌خواند که همه [[مردم]] [[جهان]] می‌میرند ولی این [[قائم]] [[موعود]] ظاهراً همان [[دجال]] [[موعود]] است که [[یهودیان]] در [[انتظار ظهور]] آن هستند وگرنه [[مسیح]] بن [[مریم]] [[مسیح]] [[هدایت]] است که [[مسلمانان]] در [[انتظار]] [[نزول]] وی در کنار [[مهدی منتظر]] هستند که از [[اهل بیت]] [[نبوت]] است و پس از [[قیام]] [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌سازد پس از آن که پر از [[ظلم]] و [[بیداد]] شده باشد"<ref>خسروشاهی، سید هادی، مصلح جهانی، ص ۱۳.</ref>. چنانکه ملاحظه می‌شود در [[کلام]] ابن قیّم، دو نکته به چشم می‌خورد که بر وجود مسأله "[[انتظار]]" در میان [[اهل سنت]] دلالت می‌کند، نخست آنکه [[انتظار]] [[مسیح]]{{ع}} در کنار [[حضرت مهدی]]{{ع}} را به همه [[مسلمانان]] نسبت می‌دهد و دیگر آنکه [[حضرت مهدی]]{{ع}} را با [[لقب]] "[[منتظر]]" یاد می‌کند و لازمه "[[منتظر]]" وجود "[[منتظِر]]" است.
##[[شیخ]] [[محمد سفارینی]] در کتاب "لوامع الانوار البهیة" می‌نویسد: "با بررسی مجموع [[احادیث]] منقول [[علم]] قطعی درباره [[ظهور مهدی]]{{ع}} به دست می‌آید و روی همین اصل [[اعتقاد به ظهور مهدی]]{{ع}} همانطور که در کتاب‌های [[اعتقادی]] [[اهل سنت و جماعت]] آمده یکی از [[واجبات]] است"<ref>خسروشاهی، سید هادی، مصلح جهانی، ص ۱۴۶ - ۱۴۷.</ref>. سفارینی در این جملات [[حکم]] به [[وجوب]] [[اعتقاد]] به [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} نموده و این [[وجوب]] [[اعتقاد]] به [[ظهور]] را [[رأی]] و نظر دیگر علمای [[اهل سنت]] در کتب [[اعتقادی]] آنان اعلام نموده است، و [[اعتقاد]] به [[ظهور]] اگر نگوئیم همان "[[انتظار]]" است لااقل اثر و نتیجه آن، [[انتظار]] خواهد بود.
## [[شیخ]] [[محمد سفارینی]] در کتاب "لوامع الانوار البهیة" می‌نویسد: "با بررسی مجموع [[احادیث]] منقول [[علم]] قطعی درباره [[ظهور مهدی]]{{ع}} به دست می‌آید و روی همین اصل [[اعتقاد به ظهور مهدی]]{{ع}} همانطور که در کتاب‌های [[اعتقادی]] [[اهل سنت و جماعت]] آمده یکی از [[واجبات]] است"<ref>خسروشاهی، سید هادی، مصلح جهانی، ص ۱۴۶ - ۱۴۷.</ref>. سفارینی در این جملات [[حکم]] به [[وجوب]] [[اعتقاد]] به [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} نموده و این [[وجوب]] [[اعتقاد]] به [[ظهور]] را [[رأی]] و نظر دیگر علمای [[اهل سنت]] در کتب [[اعتقادی]] آنان اعلام نموده است، و [[اعتقاد]] به [[ظهور]] اگر نگوئیم همان "[[انتظار]]" است لااقل اثر و نتیجه آن، [[انتظار]] خواهد بود.
##دکتر [[طه حسین]] می‌گوید: "[[مردم]] [[منتظر]] مسیح‌اند"<ref>خورشید مغرب، ص ۸۶، به نقل از کتاب الایام نوشته طه حسین.</ref>. او این [[انتظار]] را به [[عامه]] [[مردم]] نسبت می‌دهد. اما در مورد [[انتظار]] [[حضرت عیسی]]{{ع}}، ذکر دو نکته ضروری است:
##دکتر [[طه حسین]] می‌گوید: "[[مردم]] [[منتظر]] مسیح‌اند"<ref>خورشید مغرب، ص ۸۶، به نقل از کتاب الایام نوشته طه حسین.</ref>. او این [[انتظار]] را به [[عامه]] [[مردم]] نسبت می‌دهد. اما در مورد [[انتظار]] [[حضرت عیسی]]{{ع}}، ذکر دو نکته ضروری است:
###در [[جامعه]] [[مصری]] به ویژه در ایام طه [[حسین]]، [[عقیده]] به [[ظهور]] و [[انتظار]] وجود داشته است.
###در [[جامعه]] [[مصری]] به ویژه در ایام طه [[حسین]]، [[عقیده]] به [[ظهور]] و [[انتظار]] وجود داشته است.
###[[عقیده]] [[انتظار]] در بین آن [[مردم]] از [[مهدی]]{{ع}} و [[مسیح]]{{ع}} [[تحریف]] شده است منشأ این [[تحریف]] روایاتی است که آمدن [[حضرت مسیح]]{{ع}} را پس از [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} می‌دانند.
### [[عقیده]] [[انتظار]] در بین آن [[مردم]] از [[مهدی]]{{ع}} و [[مسیح]]{{ع}} [[تحریف]] شده است منشأ این [[تحریف]] روایاتی است که آمدن [[حضرت مسیح]]{{ع}} را پس از [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} می‌دانند.
#'''[[انتظار]] در [[ادعیه]] [[اهل سنت]]:''' بعضی از علمای [[اهل سنت]] [[اندیشه]] [[انتظار]] را در قالب [[دعا]] بیان داشته‌اند چنانکه [[محمد]] بدرالدین چنین اظهار می‌دارد: "[[خداوند]] این همه [[پریشانی]] و گرفتاری را از این [[امت]] به [[برکت ظهور]] و حضور او ([[حضرت ولی عصر]]) برطرف فرما {{متن حدیث|"إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً وَ نَراهُ قَرِيباً"}} کسانی [[ظهور]] او را بعید و ناشدنی می‌پندارند، اما ما آن را شدنی و نزدیک می‌دانیم"<ref>خورشید مغرب، ص ۷۰، به نقل از کتاب الامام الثانی عشر، ص ۷۷.</ref>.
#'''[[انتظار]] در [[ادعیه]] [[اهل سنت]]:''' بعضی از علمای [[اهل سنت]] [[اندیشه]] [[انتظار]] را در قالب [[دعا]] بیان داشته‌اند چنانکه [[محمد]] بدرالدین چنین اظهار می‌دارد: "[[خداوند]] این همه [[پریشانی]] و گرفتاری را از این [[امت]] به [[برکت ظهور]] و حضور او ([[حضرت ولی عصر]]) برطرف فرما {{متن حدیث|"إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً وَ نَراهُ قَرِيباً"}} کسانی [[ظهور]] او را بعید و ناشدنی می‌پندارند، اما ما آن را شدنی و نزدیک می‌دانیم"<ref>خورشید مغرب، ص ۷۰، به نقل از کتاب الامام الثانی عشر، ص ۷۷.</ref>.
#'''[[انتظار]] در اشعار [[اهل سنت]]:''' بعضی از بزرگان [[اهل تسنن]] در ضمن اشعار و ابیاتی [[انتظار]] خود نسبت به [[ظهور حضرت حجت]]{{ع}} را بیان داشته‌اند، [[سید جمال‌الدین حسینی]] [[محدث]] و مؤلف [[اهل سنت]] در کتاب روضة‌الاحباب که از کتب متداوله معروفه در نزد [[اهل سنت]] است چنین می‌سراید:
#'''[[انتظار]] در اشعار [[اهل سنت]]:''' بعضی از بزرگان [[اهل تسنن]] در ضمن اشعار و ابیاتی [[انتظار]] خود نسبت به [[ظهور حضرت حجت]]{{ع}} را بیان داشته‌اند، [[سید جمال‌الدین حسینی]] [[محدث]] و مؤلف [[اهل سنت]] در کتاب روضة‌الاحباب که از کتب متداوله معروفه در نزد [[اهل سنت]] است چنین می‌سراید:
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش