علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه اطلاعات پرسش

}}

براساس [[روایات]]، پنج نشانه و علامت به عنوان [[علائم]] و [[نشانه‌های حتمی ظهور]]، مشهور شده‌اند: ۱. [[خروج سفیانی]]، در جهت مقابله و [[جنگ]] با [[امام زمان]]؛ ۲. [[خسف بیدا]]، فرو رفتن [[لشکر سفیانی]] در [[زمین]] و نابودی آنان؛ ۳. [[قیام یمانی]]، که [[پرچم هدایت]] به دست اوست؛ ۴. [[قتل نفس زکیه]]، کشته شدن انسانی [[پاک]] در [[مکه]] بین [[رکن و مقام]]؛ ۵. [[ندای آسمانی]]، جهت شناساندن [[امام زمان]] به [[مردم]] عالم.

*'''۲. [[خسف به بیداء]]؛''' از [[روایات]] [[نشانه‌های ظهور]] استفاده می‌شود: فرو برده شدن در سرزمین [[بیداء]]- که از آن به "[[خسف به بیداء]]" یاد شده است- از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} شمرده شده است. این نشانه در احادیثی که درباره [[سفیانی]] سخن گفته‌اند، فراوان ذکر شده است<ref> نعمانی، الغیبة، ص۳۰۴، ح ۱۴.</ref>

*"[[خسف]]" در لغت به معنای فرو رفتن و پنهان شدن است و "[[بیداء]]" نام سرزمینی بین [[مکه]] و [[مدینه]] است<ref> ابن منظور، لسان العرب، ماده خسف و بیداء.</ref> منظور از "[[خسف به بیداء]]" آن است که [[سفیانی]] با لشکری عظیم به قصد [[جنگ]] با [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} عازم [[مکه]] می‌شود؛ اما در بین [[مکه]] و مدینه- در محلی که به سرزمین "[[بیداء]]" معروف است- به گونه‌ای [[معجزه‌آسا]]، به امر [[خداوند]]، در [[دل]] [[زمین]] فرو می‌روند. از این نشانه در [[روایات]] بسیاری- از [[اهل سنت]] و [[شیعه]]- به عنوان یکی از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] یاد شده است<ref> شیخ کلینی، کافی، ج ۸، ص۳۱۰، ح ۴۸۳؛ شیخ صدوق، خصال، ج ۱، ص۳۰۳، ح ۸۲؛ نعمانی، الغیبة، ص۲۵۷، ح ۱۵.</ref>.

*'''۳. [[خروج یمانی]]؛''' یکی دیگر از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، [[خروج]] سرداری از اهل [[یمن]] است که [[مردم]] را به [[حق]] و [[عدل]] [[دعوت]] می‌کند. در کتاب‌های [[شیعه]]، [[روایات]] فراوانی در این باره وجود دارد<ref> شیخ کلینی، کافی، ج ۸، ص۳۱۰، ح ۴۸۳؛ الغیبة، ص۲۵۲، ح ۱۱.</ref>؛ به گونه‌ای که برخی آنها را [[مستفیض]] دانسته‌اند.<ref> ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ غیبت کبرا، ص۵۲۵.</ref>

*'''۴. [[قتل نفس زکیه]]؛''' "[[نفس زکیه]]" یعنی، فرد بی‌گناه، [[پاک]]، کسی که قتلی انجام نداده است و جرمی ندارد. <ref> ر. ک: سوره کهف، آیه:۷۴.</ref> از [[روایات]] استفاده می‌شود [[در آستانه ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} در گیر ودار [[مبارزات]] زمینه‌ساز [[انقلاب]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}}، فردی [[پاک]] باخته و [[مخلص]]، در راه [[امام]]{{ع}} می‌کوشد و مظلومانه کشته می‌شود. این رخداد عظیم، طبق بیان [[روایات]] بین رکن و مقام- در [[بهترین]] مکان‌های زمین- اتفاق می‌افتد. فرد یادشده از [[اولاد]] [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} است<ref> [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص۳۳۰، ح ۱۶.</ref>

*'''۵. [[ندای آسمانی]]؛''' "ندا" در لغت به معنای بلند شدن صدا و [[ظهور]] آن است و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌شود<ref> راغب اصفهانی، المفردات، ماده ندا.</ref> و در اینجا منظور از [[ندای آسمانی]]، صدایی است که [[در آستانه ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} از [[آسمان]] شنیده می‌شود. و همه [[مردم]]، آن را می‌شنوند. <ref> ر. ک: نعمانی، الغیبة، ص۲۵۳، ح ۱۳.</ref>

*روایاتی که درباره این نشانه از طریق [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] رسیده، فراوان؛ بلکه [[متواتر]] است<ref> ر. ک: لطف اللّه صافی گلپایگانی، [[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص۴۵۹.</ref>

*از مجموع روایاتی که در این باره وجود دارد، می‌توان چند نکته را استفاده کرد:

#"[[ندای آسمانی]]"، از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] شمرده شده است و [[شیخ طوسی]]، [[نعمانی]]، [[شیخ مفید]]، [[شیخ صدوق]]، و ... به حتمی بودن آن اشاره کرده‌اند.<ref> ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۴۳۵، ح ۴۲۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص۳۷۰.</ref>

*در بین [[نشانه‌های ظهور]] از [[خروج دجال]] سخن‌های فراوانی [[نقل]] شده است در این باره توضیح دهید؟

*یکی از نشانه‌هایی که فراوان از آن سخن به میان آمده، [[خروج دجال]] است. اگرچه این رخداد در شمار [[نشانه‌های حتمی ظهور]] ذکر نشده است، اما درباره آن- به‌ویژه در منابع [[اهل سنت]]- به مراتب از [[نشانه‌های حتمی]] بیشتر اشاره شده است.

}}

{{پاسخ پرسش  

«نشانه‌های قطعی نشانه‌هایی است که بی‌تردید [[هنگام ظهور]] آن [[حضرت]]{{ع}} رخ می‌دهد. زمان دقیق پیدایش این [[علائم]]، اندکی [[پیش از ظهور]] و اوایل [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]]{{ع}} است. محققان، بر اساس [[روایات]] بسیار، پنج نشانه را قطعی می‌دانند: <ref> جمعی از محققان، علائم قطعی را ده نشان شمرده‌اند. در نظر اینان خروج دجال، قیام سید هاشمی، آشکار شدن کف دست در آسمان، انقراض دولت بنی عباس و کسوف خورشید، از دیگر نشانه‌های قطعی است (ر.ک: السيد جواد السيد حسين الحسيني آل على الشاهرودی، حضرت امام مهدی{{ع}} و ظهور، ص۲۴۴ -۲۴۵).</ref>

*این [[نشانه‌ها]]، نوید دهنده خیرها و [[برکت]] های الهی‌اند و پیاپی تحقق می‌یابند. دیگر [[نشانه‌ها]] در قرن‌های متمادی رخ می‌‌دهند، نه پیاپی و نزدیک به یکدیگر. با تحقق این پنج نشانه، [[زمان ظهور]] بی‌آن‌که ماه و روز آن معین شود، قطعی و تا حدودی مشخص می‌گردد. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|" خَمْسٌ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ{{ع}}: خُرُوجُ الْیَمَانِیِّ وَ السُّفْیَانِیِّ وَ الْمُنَادِی یُنَادِی مِنَ السَّمَاءِ وَ خَسْفُ الْبَیْدَاءِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ "}}<ref>قبل قیام [[حضرت مهدی]]{{ع}} پنج علامت رخ می‌دهد: قیام مردی از یمن، خروج سفیانی، صیحه آسمانی، فرورفتن [سپاه سفیانی] در بیداء و قتل نفس زکیه؛ [[شیخ صدوق]] ، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۹ و شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۶۷.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} به فرمودند: {{متن حدیث|" اَلنِّدَاءُ مِنَ اَلْمَحْتُومِ وَ اَلسُّفْيَانِيُّ مِنَ اَلْمَحْتُومِ وَ اَلْيَمَانِيُّ مِنَ اَلْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ اَلنَّفْسِ اَلزَّكِيَّةِ مِنَ اَلْمَحْتُومِ "}}<ref>ندای سهمگین آسمانی از نشانه‌های قطعی است و سفیانی در شمار علائم حتمی جای دارد و قیام مردی از یمن و کشته شدن نفس زکیه تردید‌ناپذیر است؛ محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبه، ص۲۵۲ و ۲۵۷.</ref>

#'''[[نهضت]] مردی از [[یمن]]:''' [[قیام]] اصلاح‌طلبانه فردی از [[یمن]]، از [[نشانه‌های قطعی ظهور]] [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} شمرده می‌شود. بر اساس ظاهر برخی [[روایات]]، این شخص از نوادگان "[[زید بن علی]]" است و "[[حسن]]" یا "[[حسین]]" نام دارد. او هم زمان با [[شورش‌ها]]، [[انقلاب‌ها]] و [[فتنه‌ها]]، نهضتی [[الهی]] برپا می‌دارد. [[پیامبر خاتم|پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} می‌فرماید: "خالص‌ترین نهضتی که در راه [[حق]] ایجاد می‌شود، خیزش مردی از [[یمن]] است.<ref>پیامبر{{صل}} می‌فرماید: «سه پرچم در یک سال، یک ماه و یک روز خروج می‌کند: سفیانی، خراسانی و یمانی. در میان آنها پرچم یمانی از همه خالص تر است و مردم را به حق دعوت میکند» (ر.ک:شیخ مفید،الارشاد،ص ۳۷۵و بحارالانوار،ج ۵،ص ۲۱۰)</ref>» [[معصومان]]{{عم}} نیز [[مؤمنان]] را به پیوستن به [[سپاه]] [[یمانی]] فراخوانده‌اند: "چون او [[خروج]] کند، نزدش بشتاب، زیرا پرچمش [[پرچم هدایت]] است و [[ایستادگی]] در برابر او بر هیچ مسلمانی روا نیست. هر کس از پیوستن به جنبش مرد [[یمنی]] سرباز زند، دوزخی است، چون او [[مردم]] را به سوی [[حق]] و [[صراط مستقیم]] فرا می‌خواند.<ref>محمد بن ابراهيم نعمانی،الغیبه،ص۲۵۳ و بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۱۰.</ref>. [[روایات]] نشان می‌دهند که جنبش [[یمنی]] بیش از چهارده ماه با [[ظهور]] [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} فاصله ندارد. [[سپاه]] این مُصلح در مدخل [[شام]] به [[سپاه]] [[خراسانی]] می‌پیوندد. این نیروی متحد با [[سپاه سفیانی]] روبه رو می‌شود؛ نبردی حساس و سرنوشت‌ساز میان آنها در می‌گیرد و [[سپاه سفیانی]] نابود می‌شود.<ref>ر.ک: سید محمدکاظم قزوینی، حضرت امام مهدی{{ع}} از ولادت تا ظهور، ص۵۵۷-۵۵۸ و کامل سليمان،يوم الخلاص، ص۱۰۲۱ – ۱۰۲۴.</ref>

##'''[[نسب سفیانی]]:''' [[سفیانی]] مردی از تبار [[بنی‌امیه]] و نوادگان [[ابوسفیان]] است. پاره‌ای از [[روایات]]، وی را "[[عثمان بن عنبسه]]" و از [[قبیله]] "کلب" دانسته‌اند. [[سفیانی]] جنایت کاری بی‌رحم است؛ [[انسان‌ها]] را چون حشرات می‌کشد، بر بانوان [[مسلمان]] هتک [[حرمت]] روا می‌دارد و حرام‌های [[خداوند]] را [[حلال]] می‌سازد.<ref>سید محمد کاظم قزوینی، حضرت [[امام مهدی]]{{ع}} از ولادت تا ظهور، ص۵۲۶-۵۲۷.</ref>. بسیاری از روایاتِ بیانگر [[نشانه‌های ظهور]]، به موضوع [[سفیانی]] و سفّاکی‎ها و پلیدی‌های او و پیروانش می‌پردازند. بر اساس این [[روایات]]، او انسانی مفسد، [[قدرت]] طلب و [[ستمگر]] است و یارانی [[پست]] و خون‌خوار دارد. تطبيق [[سفیانی]] بر نهاد و یا حکومتی ممکن نیست، ولی می‌توان وی را نماد [[پلیدی]] و [[فساد]] به شمار آورد.

##'''زمان و مکان [[خروج]]:''' در برخی [[روایات]]، کلیاتی در مورد زمان و مکان [[خروج سفیانی]] بیان شده است. به عنوان نمونه حذيفه از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} به [[روایت]] نموده است که: در آن دم، [[سفیانی]] بی‌درنگ از بیابان خشک و سوزان [[خروج]] کرده، وارد [[دمشق]] می‌شود.<ref> سیوطی، الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص۱۳۴ و بحارالانوار، ج ۵۲، ص۱۸۶.</ref> گویا [[سفیانی]] از منطقه‌ای خشک و بی‌آب در شرق [[فلسطین]]، یعنی غرب [[اردن]] و جنوب غربی [[دمشق]]، به پا می‌خیزد.<ref>کامل سليمان، يوم الخلاص، ج ۲، ص۱۰۸۳.</ref> زمان [[خروج]] وی را یکی از جمعه‌های [[ماه رجب]] نگاشته‌اند. او بر فراز [[منبر]] [[دمشق]] قرار می‌گیرد، [[مردم]] را به [[بیعت]] با خود فرا می‌خواند و [[فرمان]] [[جهاد]] می‌دهد. [[شورش]] وی پانزده ماه به درازا می‌انجامد. شش ماه می‌جنگد، بر منطقه‌ای گسترده از خاورمیانه شامل [[اردن]]، [[فلسطین]]، [[دمشق]] و... چیرگی می‌یابد و دقیقا نه ماه [[فرمان]] می‌راند. درباره مکان و زمان [[خروج سفیانی]]، روایت‌های متعددی [[نقل]] شده است.<ref> ر.ک: محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۲۹ و ۳۰۰؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۴۸ و ۲۴۹ و علی حائری یزدی الزام الناصب، ج ۲، ص۹۸.</ref>

#'''[[ندای آسمانی]]:''' این نشانه چنان آشکار است که همه [[مردم]] [[جهان]] در می‌یابند. بر اساس [[روایات]] بسیار، خروش آسمانی به وسیله [[فرشته وحی]] انجام می‌شود و او [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} را اعلام می‌دارد. این [[بانگ آسمانی]] بر جهانیان تأثیری شگرف می‌نهد. هنگام تحقق آن، خفتگان [[وحشت]] زده بیدار می‌شوند، نشستگان سراسیمه برمی‌خیزند، ایستادگان بی‌اختیار بر [[زمین]] می‌افتند و بانوان [[پاک]] دامن هراسناک از خانه‌ها بیرون می‌دوند. این ندا را همگان می‌شنوند و معنایش را در می‌یابند. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|" يَسْمَعُهُ كُلُّ قَوْمٍ بِأَلْسِنَتِهِمْ "}}<ref>هر جامعه‌ای آن را به زبان خویش می‌شنود؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۲۶.</ref>. [[در آستانه ظهور]]، [[ندای آسمانی]] متعدد و از نظر محتوا و زمانِ وقوع گوناگونند. نخستین ندا در [[ماه رجب]] طنین می‌افکند. [[امام رضا]]{{ع}} می‌فرماید: در [[ماه رجب]] سه ندا طنین می‌افکند؛ یکی می‌گوید [[آگاه]] باشید، [[لعنت خدا]] بر [[ستمکاران]] فرو می‌بارد. دومی می‌گوید: هان ای [[مؤمنان]]! آن حادثه نزدیک شد. مضمون سومی چنین است: [[خداوند]] آن گرامی را [[فرمان]] [[ظهور]] داده است؛ سخنان را بشنوید و فرمانش را گردن نهید.<ref>[[شیخ طوسی]]، الغیبه، ص۲۶۸.</ref>. ندای دوم، در [[ماه رمضان]] شنیده می‌شود. این ندا از نداهای دیگر مهم‌تر است و از [[نشانه‌های قطعی ظهور]] به شمار می‌آید. [[امام صادق]]{{ع }}فرمود: آن خروش آسمانی که در [[ماه رمضان]] [[پیش از ظهور]] طنین می‌افکند، در [[شب جمعه]] و [[شب بیست و سوم]] ماه خواهد بود.<ref> [[شیخ صدوق]] ، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۵۰.</ref>. درباره محتوای این [[بانگ آسمانی]]، [[روایات]] گوناگون است؛ [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: ندا کننده‌ای در آغاز روز از [[آسمان]] ندا در می‌دهد و هر [[جامعه]] و ملتی به زبان و [[فرهنگ]] خویش آن را در می‌یابد: جهانیان! [[آگاه]] باشید که [[حق]] با [[علی]] و در [[شیعیان]] از واقعی اوست. در عصر همان روز، [[ابلیس]] چنین ندا در می‌دهد: [[مردم]]! [[آگاه]] باشید که [[حق]] در راه و رسم [[سفیانی]] و [[پیروان]] اوست<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۶۶ و [[شیخ صدوق]] ، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۵۲ .</ref>. بر اساس روایتی دیگر از [[امام باقر]]{{ع}}، [[ابلیس]] عبارت:{{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ فُلَاناً قُتِلَ مَظْلُوماً "}} را بر زبان می راند.<ref> محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبه، ص۲۵۴.</ref>. ندای سوم، در [[محرم]] و مقارن با [[ظهور]] [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} به گوش می‌رسد. محتوای این بانگ به طور دقیق مشخص نیست؛ چنان که محتوای بانگ‌های پیشین کاملا روشن نمی‌نماید و اختلاف‌هایی در آنها وجود دارد. البته می‌توان گفت همه مضامین یاد شده، در [[روایات]] گوناگون بیان می‌شود و [[ائمه]]{{عم}} ما در هر [[روایت]] به بخشی از آن اشاره کرده‌اند.

#'''فرو رفتن [[سپاه سفیانی]] در "[[بیداء]]":''' این علامت نیز از [[نشانه‌های قطعی ظهور]] شمرده شده است. خلاصه ماجرای این پدیده، براساس [[روایات]] [[اهل بیت]]{{عم}}، چنین است: بخشی از سیاه [[سفیانی]] به [[دستور]] وی به سوی [[مدینه]] حرکت می کنند تا [[حضرت مهدی]]{{ع}} را به [[قتل]] برسانند. این گروه به [[مدینه]] می‌رسد و تا سه روز در آن شهر به جنایت می‌پردازد. افزون بر این، سفیانیان در مسیر خویش آبادی‌ها را ویران می‌کنند بر [[مردم]] [[ستم]] و جنایت روا می‌دارند. این [[سپاه]] بعد از فجایع [[مدینه]]، برای دست‌یابی به [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} به سمت [[مکه]] رهسپار می‌شود. در مسیر [[مکه]] در منطقه‌ای به نام "[[بیداء]]" [[عذاب الهی]] بر آنان فرود می‌آید و در [[دل]] [[زمین]] فرو می‌روند. در این واقعه، تنها دوتن [[نجات]] می‌یابند؛ یکی، [[بشارت]] این نابودی را به [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} می‌رساند و دیگری خبر تلخ [[شکست]] را به [[سفیانی]].<ref> بحارالانوار، ج ۵۳، صاو على حائری یزدی، الزام الناصب، ج ۲، ص۲۵۹.</ref>