آثار قیام امام حسین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = قیام امام حسین | | موضوع مرتبط = قیام امام حسین | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = [[آثار قیام امام حسین در تاریخ اسلامی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==کارکردهای | == کارکردهای اجتماعی == | ||
=== کارکرد نخست: شخصیت‌یافتن جامعه === | |||
[[شهادت حسین بن علی]]{{ع}}، سبب نیرو گرفتن [[اسلام]] شد؛ زیرا که نهضت او یک [[حماسه]] بزرگ [[اسلامی]] و [[الهی]] بود. شهادت امام [[حیات]] تازه‌ای در عالم اسلام دمید. اثر و خاصیت یک سخن یا تاریخچه و یا شخصیت حماسی این است که در [[روح]] یک ملت موج به وجود می‌آورد، [[حمیت]] و [[غیرت]] به وجود می‌آورد، [[شجاعت]] و [[صلابت]] به وجود می‌آورد. در بدن‌ها، [[خون‌ها]] را به حرکت و جوشش در می‌آورد، و تن‌ها را از رخوت و [[سستی]] خارج می‌کند، و آنها را چابک و چالاک می‌نماید. | |||
از [[ | بعد از [[شهادت امام حسین]]{{ع}} رونقی در [[اسلام]] پیدا شد؛ این اثر در [[اجتماع]] از آن جهت بود که [[امام حسین]]{{ع}} با حرکت‌های قهرمانانه خود [[روح]] [[مردم]] [[مسلمان]] را زنده کرد، احساس‌های [[بردگی]] و اسارتی را که از اواخر زمان عثمان و تمام دوره [[معاویه]] بر روح [[جامعه اسلامی]] حکم‌فرما بود، تضعیف کرد و [[ترس]] را ریخت، [[احساس]] [[عبودیت]] [در برابر [[خلق]]] را زایل کرد. به عبارت دیگر به اجتماع [[اسلامی]] [[شخصیت]] داد. او بر روی نقطه‌ای در اجتماع انگشت گذاشت که بعداً اجتماع در خودش احساس شخصیت کرد. [[امویان]]، شخصیت اسلامی را در میان [[مسلمانان]] میراندند. مسلمانان تصور [[درستی]] از [[هدف‌ها]] و ایده‌آل‌های اسلام نداشتند. | ||
قیام امام حسین{{ع}} اقدامی خونین در تصحیح و گرداندن کارکردهای | شخصیت دادن به یک [[ملت]] به این است که به آنها [[عشق]] و ایده‌آل داده شود و اگر عشق‌ها و ایده‌آل‌هایی دارند که رویش را غبار گرفته است آن گرد و غبار را زدود و دو مرتبه آن را زنده کرد<ref>مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۱۷، ص۵۱-۵۷.</ref>.<ref>[[محمد باقر پورامینی|پورامینی، محمد باقر]]، [[حماسه عاشورا (کتاب)|حماسه عاشورا]]، ص ۲۱.</ref> | ||
== کارکردهای سیاسی== | |||
روند [[انحرافی]] پس از [[رسول خدا]] {{صل}} تا سال شصت هجری ـ که [[روز]] به روز افزون‌تر می‌گردید ـ هرگز مجال آن را نمی‌داد که [[اسلام]] و کارکردهای [[اجتماعی]]، [[اقتصادی]]، [[حکومتی]] و [[سیاسی]] آن عیان گردد و کارکرد صحیح خود را به انجام رساند. | |||
ازهم‌گسیختگی اجتماعی [[مسلمانان]]، تخریب و تضعیف روحیۀ [[استقامت]] و [[شهادت‌طلبی]] در میان مسلمانان، از میان رفتن [[فرهنگ]] [[ظلم‌ستیزی]] و [[عدالت‌خواهی]]، و خو نمودن با [[ظلم]]، انحطاط روز افزون فرهنگ آزادی‌خواهی در مُرداب اختناق و [[استبداد]]، از میان رفتن غیرت دینی مسلمانان، به فراموش سپاری فرهنگ [[جهاد]] و از یاد بردن فریضۀ مهم [[امر به معروف و نهی از منکر]] از سوی مسلمانان و به تدریج از میان رفتن اصل مهم [[اندیشه]] راستین اسلام، یعنی [[امامت]] در پسِ ابرهای [[جاهلی]]، از ثمرات [[خلافت]] و [[ملوکیت]] بود که [[قیام]] علیه [[حکومت اموی]] را ضروری می‌ساخت. | |||
از [[قیام امام حسین]] {{ع}} در عاشورای سال شصت و یک هجری باید به عنوان [[نهضت]] و تداوم اقدامات پدر بزرگوارش حضرت [[امام علی]] {{ع}} یاد نمود که در پی بر تن نمودن [[جامه]] راستین بر تن اسلام [[نبوی]] {{صل}} بود. از [[قیام حسینی]] باید به عنوان حادثه‌ای یاد نمود که زمینۀ کارکرد صحیح اسلام را در امور اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، سیاسی و... مهیا می‌نمود. قیام امام حسین {{ع}} اقدامی خونین در تصحیح و گرداندن کارکردهای اسلام نبوی {{صل}} بود. | |||
بدیهی است که کارکردهای سیاسی عاشورا را به لحاظ [[زمان]] می‌بایست به دو شاخه: کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم نمود. اما مناسب است کارکردهای بلند مدت و کوتاه مدت با یکدیگر تلفیق شوند و نتیجۀ هر کارکرد را به لحاظ زمانی در ذیل هر کارکرد آورده شوند: | |||
=== کارکرد نخست: احیای اندیشه امامت === | |||
{{اصلی|احیای اندیشه امامت}} | |||
پس از [[رحلت رسول خدا]] جریان طبیعی اسلام که بر اصل بنیادین «امامت» پایه‌گذاری شده بود با دسایس بنیان گذاران [[خلافت]] به [[انحراف]] کشیده شد و «خلافت» جایگزین آن گردید. «[[امامت]]» در [[اسلام]] مهمترین اصلی است که سایر [[اصول اسلام]] در پرتو آن [[تکامل]] می‌یابند و بدیهی است که با اختلال در کارکرد «امامت» سایر اصول اسلام نیز به اختلال و عدم کارکرد صحیح می‌انجامند. همان اتفاقی که پس از [[پیامبر]] گریبان گیر [[جامعۀ اسلامی]] گردید. یکی از آثار قیام امام حسین {{ع}} بازگرداندن این جریان به مسیر اصلی خود بود<ref>[[سید محسن آل سید غفور|آل سید غفور، سید محسن]]، [[کارکردهای سیاسی عاشورا (مقاله)|مقاله «کارکردهای سیاسی عاشورا»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۸]]، ص ۲۸ ـ ۳۴.</ref>. | |||
=== کارکرد دوم: احیای فرهنگ جهاد === | |||
{{اصلی|احیای فرهنگ جهاد}} | |||
از مهمترین کارکردهای [[سیاسی]] حادثه عظیم [[عاشورا]] احیای فرهنگ جهاد در میان [[امت مسلمان]] بود؛ زیرا با بروز مجدد روحیه [[جاهلی]] و خوگیری روزافزون [[حاکمان]] به [[ملوک]] [[پادشاهی]] ـ پس از [[رسول خدا]] {{صل}} ـ به تدریج اصول و فروع اسلام رنگ باختن را آغاز کرد؛ از جمله این اصول و فروع، جهاد بود. به [[یقین]] سرآغاز این رنگ باختن را می‌توان [[سرپیچی]] نمودن سران [[سقیفه]] از فرمان پیامبر [[اسلام]] در [[سپاه اسامه]]، آن هم به بهانه [[جوانی]] فرمانده سپاه دانست. قیام و جهاد [[حسینی]] الگویی گردید برای عدالت‌خواهان و آزادی‌خواهان. برای کسانی که [[ظلم و ستم]] را می‌دیدند و [[وظیفه]] خود می‌دانستند تا در برابر آن [[ایستادگی]] کنند. این قیام به لحاظ تأثیر، هم در کوتاه مدت و هم در دراز مدت [[اسوه]] ستم‌ستیزان گردیده است<ref>[[سید محسن آل سید غفور|آل سید غفور، سید محسن]]، [[کارکردهای سیاسی عاشورا (مقاله)|مقاله «کارکردهای سیاسی عاشورا»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۸]]، ص ۳۷.</ref>. | |||
=== کارکرد سوم: زمینه‌سازی تشکیل حکومت اسلامی === | |||
{{اصلی|زمینه‌سازی تشکیل حکومت اسلامی}} | |||
یکی از کارکردهای [[سیاسی]] مهم عاشورا که در عین حال برخاسته از دو کارکرد دیگر ([[احیای اندیشه امامت]] و [[احیای فرهنگ جهاد]]) است؛ زمینه‌سازی برای تشکیل حکومت اسلامی است. به این معنا که با جهاد و سرنگونی [[حکومت استبدادی]] زمینه برای [[حکومت اسلامی]] فراهم می‌آید تا اندیشۀ [[امامت]] در آن گفتمان، مسلط گردد. | |||
[[حکومت]] از موضوعات اساسی و بنیادی است که نقش برجسته آن در زندگی اجتماعی انکارناپذیر است. پس از [[ضرورت وجود حکومت]]، این سؤال مطرح است که چه کسی باید حکمرانی کند و زمام امور [[مسلمین]] را بر عهده گیرد؟ آنچه مسلم است این است که امامت و حکومت بر مسلمین شرایطی دارد که؛ از جملۀ می‌بایست آگاه‌ترین و عالم‌ترین شخص از [[مردمان]] به [[احکام الهی]]، مدیر و مدبر در امر [[سیاست]] و به دور از [[فساد]] و [[ظلم]] باشد. | |||
[[قیام کربلا]] ([[ضرورت]] ساقط نمودن ساختار سیاسی [[طاغوت]]، ارایه ساختار سیاسی متناسب با [[اسلام]] است که مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و [[هدف]] [[اسلامی]] ـ [[انسانی]] از تشکیل حکومت) [[الگو]] و اسوه‌ای است که از [[قیام امام حسین]] {{ع}} به عنوان کارکرد [[سیاسی]] مهم می‌توان اخذ نمود؛ چنان که [[حضرت امام حسین]] {{ع}} در این باره می‌فرمایند: {{متن حدیث|وَ لَکُمْ فِيَّ أسْوَةٌ}}<ref>جواد قیومی اصفهانی، صحیفة الحسین {{ع}}، ص۲۷۵؛ موسوعة کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۳۶۱.</ref>؛ «عمل من در این [[قیام]] الگوی شماست»<ref>[[سید محسن آل سید غفور|آل سید غفور، سید محسن]]، [[کارکردهای سیاسی عاشورا (مقاله)|مقاله «کارکردهای سیاسی عاشورا»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۸]]، ص ۴۶.</ref>. | |||
=== کارکرد چهارم: احیای فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر === | |||
{{اصلی|احیای فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر}} | |||
[[تحریف]] [[اسلام]] نبوی {{صل}}، [[قربانی]] گردیدن [[عدالت]] در [[جامعۀ اسلامی]]، [[ستم]] بر [[انسان‌ها]] و [[مسلمانان]]، [[تفرقه]] میان [[امت اسلامی]] و... از تبعات استیلای نا به [[حق]] [[امویان]] در جامه [[حاکمان]] [[اسلامی]] بود، از این رو [[قیام امام حسین]] {{ع}} به عنوان آخرین مرحله امر به معروف و نهی از منکر در جهت رسوا‌سازی و اسقاط امویان از [[قدرت]] و تاج و تخت [[پادشاهی]] است؛ هر چند که به شهادت امام {{ع}} و [[اصحاب]] و [[انصار]] بیانجامد. | |||
کارکرد [[سیاسی]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] [[عاشورا]] را نمی‌توان مربوط به زمانی خاص دانست، بلکه هم تأثیر زمانی کوتاه مدت و هم بلند مدت را داشته و دارد<ref>[[سید محسن آل سید غفور|آل سید غفور، سید محسن]]، [[کارکردهای سیاسی عاشورا (مقاله)|مقاله «کارکردهای سیاسی عاشورا»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۸]]، ص ۵۵.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1100819.jpg|22px]] [[سید محسن آل سید غفور|آل سید غفور، سید محسن]]، | # [[پرونده:1100819.jpg|22px]] [[سید محسن آل سید غفور|آل سید غفور، سید محسن]]، [[کارکردهای سیاسی عاشورا (مقاله)|مقاله «کارکردهای سیاسی عاشورا»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|'''فرهنگ عاشورایی ج۸''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۳۱: | خط ۵۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:قیام امام حسین]] | ||