شأن نزول آیه ولایت: تفاوت میان نسخه‌ها

# [[امام علی]]{{ع}}

# [[مقداد بن أسود کندی]]

# [[عمار بن یاسر]]

# [[عبدالله بن عباس]]

# [[ابوذر غفاری]]

# [[جابر بن عبدالله انصاری]]

# [[ابورافع]]

# [[انس بن مالک]]

# [[عبدالله بن سلام]]

# [[حسان بن ثابت]]

# [[محمد بن حنیفه]]

# [[ابن جریح المکی]]

# [[سعید بن جبیر]]

# [[عطا بن سائب]]

# [[مجاهد]]

# [[سدی]]

# [[مقاتل]]

# [[ضحاک]]<ref>سید علی الحسینی المیلانی، نفحات الأزهار، ج۲۰، ص۱۲ - ۱۳.</ref>.<ref>[[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار]]، ص ۱۱۰.</ref>

# [[علامه طباطبایی]]<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۱۶-۲۵.</ref> و مرحوم [[طبرسی]]<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۲۱۰-۲۱۱.</ref> نیز از منابع مختلف روایات زیادی را آورده‌اند.

# [[مفسر]] معروف «جار [[الله]] [[زمخشری]]» در کتاب [[الکشاف]] می‌گوید: «این آیه درباره علی{{ع}} نازل شده، در آن هنگام که شخص سائلی [[تقاضای کمک]] کرد و او در حال [[رکوع]] [[نماز]] بود و انگشترش را برای او افکند»<ref>محمود بن عمر الزمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۶۳۵-۶۳۶.</ref>.

# [[ابن طاووس]] درباره طرق این [[روایت]] می‌گوید: با این که این [[آیه]] [[شهرت]] دارد که درباره [[امام علی]]{{ع}} نازل شده است، من آن را آورده‌ام؛ زیرا دیدم صاحب این کتاب ([[محمد بن عباس بن علی بن مروان]]) اطلاعاتش درباره این [[آیه]] بیش از ما است. او این [[روایت]] را از ۹۰ طریق متصل نقل می‌کند که تمام یا بیشتر این طرق از [[دانشمندان اهل سنت]] است<ref>علی بن موسی سید بن طاووی، سعد السعود، ص۱۹۲.</ref>.

# [[ابن مغازلی]]، نزول این آیه را درباره امام علی{{ع}}از ۵ طریق نقل می‌کند<ref>ابن مغازلی، مناقب الامام علی بن ابی طالب، ص۲۶۰-۲۶۲.</ref>.

# [[ابونعیم اصفهانی]] نزول این آیه را درباره امام علی{{ع}} از ۱۰ طریق نقل می‌کند<ref>احمد بن عبدالله ابی نعیم الاصفهانی، النور المشتعل، ص۶۱-۸۵.</ref>.

# [[ابن عساکر]] نزول این آیه را درباره امام علی{{ع}} از ۳ طریق نقل می‌نماید<ref>علی بن الحسن ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۳۵۶-۳۵۷.</ref>.

# [[زرندی حنفی]] نزول این آیه را درباره امام علی{{ع}} از ۲ طریق نقل می‌کند<ref> محمد بن یوسف الزرندی الحنفی، نظم درر السمطین، ص۸۶-۸۸.</ref>.

# [[امام علی]]{{ع}} ضمن [[پاسخ‌گویی]] به پرسش‌های عده‌ای درباره [[آیات متشابه]] از جمله [[آیه]] {{متن قرآن|قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ...}}<ref>«بگو: تنها شما را به (سخن) یگانه‌ای اندرز می‌دهم» سوره سبأ، آیه ۴۶.</ref> می‌فرماید: [[منافقان]] به [[رسول خدا]]{{صل}} عرض کردند: آیا [[پروردگار]] تو بعد از این [[واجبات]]، [[واجب]] دیگری دارد که آن را نیز بیان کنی و ما [[اطمینان]] پیدا کنیم که بعد از آن واجب دیگری نخواهد آمد. [[جبرئیل]] آیه {{متن قرآن|قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ...}} را آورد یعنی «[[ولایت]]»، و به دنبال آن آیه {{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ...}} نازل شد و در بین امت اسلامی خلافی نیست که در آن [[روزگار]] جز یک نفر کسی در حال [[رکوع]] [[زکات]] پرداخت نکرده بود و اگر اسم او را در کتاب می‌آورد از بین می‌بردند<ref>احمد بن علی الطبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۳۵.</ref>. همان طور که ملاحظه می‌گردد امام علی{{ع}} ادعای [[اجماع امت]] را دارد؛ یعنی در عصر آن [[حضرت]] همه [[اتفاق نظر]] داشتند که این آیه در شأن امام علی{{ع}} نازل شده است.

# [[علامه طبرسی]] از علمای [[قرن ششم]] درباره نزول این آیه درباره علی{{ع}} چنین می‌نویسد: «بدون تردید امت اسلامی اتفاق دارند که آیه متوجه علی{{ع}} می‌باشد»<ref>الفضل بن الحسن الطبرسی، اعلام الوری، ج۱، ص۳۲۵.</ref>.

# [[ابن شهر آشوب]] از علمای [[قرن ششم]] ادعای [[اجماع امت]] بر [[نزول آیه در شأن امام علی]]{{ع}} را دارد. وی می‌گوید: «[[امت اسلامی]] [[اجماع]] دارند که این [[آیه]] درباره [[امام علی]]{{ع}} نازل شده است»<ref>محمد بن علی بن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب ابن شهر آشوب، ج۳، ص۵.</ref>.

# [[محقق اربلی]] از علمای [[قرن هفتم]] درباره [[نزول]] این آیه درباره امام علی{{ع}} چنین می‌گوید: «نزول این آیه درباره امام علی{{ع}} هنگامی که در [[نماز]] انگشتری خود را [[صدقه]] داد [[اجماعی]] است»<ref>علی بن عیسی الأربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج۱، ص۶۳.</ref>.

# [[علامه حلی]] از علمای [[قرن هشتم]] نیز در این زمینه می‌گوید: «[[مفسران]] [[اتفاق نظر]] دارند که مقصود از این آیه علی{{ع}} است، چون اوست که در حال [[رکوع]] انگشتری را صدقه داد و این آیه نازل شد و در این مسئله خلافی نیست»<ref>الحسن بن یوسف حلی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ص۳۹۵.</ref>.

# [[محدث بحرانی]] از [[علمای شیعه]] نزول این آیه را درباره امام علی{{ع}} از ۲۴ طریق نقل می‌کند و در این زمینه ادعای اجماع دارد<ref>سید هاشم البحرانی، غایة المرام و حجة الخصام، ج۲، ص۱۴.</ref>.

# [[قوشچی]] در شرح تجرید الاعتقاد می‌نویسد: «بدون تردید به اتفاق نظر مفسران آیه درباره [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} نازل شده است؛ هنگامی که در حال رکوع در نماز، انگشتری را به [[فقیر]] داد»<ref>علی بن محمد القوشچی، شرح تجرید الاعتقاد، ص۳۶۸.</ref>.

# [[عضد الدین ایجی]] در شرح المواقف می‌گوید: «مفسران برجسته و سرآمد [[رهبران]] [[تفسیر]] اجماع دارند که مقصود از {{متن قرآن|الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ}} علی{{ع}} است؛ زیرا او در [[رکوع]] [[نماز]] بود که [[فقیری]] [[تقاضای کمک]] کرد و او انگشتری را به او داد؛ پس این [[آیه]] نازل شد»<ref>عضد الدین عبدالرحمن الایجی، شرح المواقف، ج۴، جزء ۸، ص۳۶۰.</ref>.

# [[تفتازانی]] در شرح المقاصد می‌گوید: «[[مفسران]] [[اتفاق نظر]] دارند که این آیه هنگامی نازل شد که [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} در رکوع نماز انگشتری خود را به [[سائل]] داد»<ref>مسعود بن عمر التفتازانی، شرح المقاصد، جزء ۵، ص۲۷۰.</ref>.