پرش به محتوا

عباس بن علی بن ابی‌طالب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = یاران امام حسین| عنوان مدخل  = عباس بن علی بن ابی‌طالب | مداخل مرتبط = [[عباس بن علی بن ابی‌طالب در تاریخ اسلامی]] - [[عباس بن علی بن ابی‌طالب در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = یاران امام حسین| عنوان مدخل  = عباس بن علی بن ابی‌طالب | مداخل مرتبط = [[عباس بن علی بن ابی‌طالب در تاریخ اسلامی]] - [[عباس بن علی بن ابی‌طالب در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط  = }}


خط ۹: خط ۸:
حضرت اباالفضل، عباس بن علی{{ع}} در روز ۴ شعبان سال ۲۶ هجری در [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد و فرزند [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و مادرش [[فاطمه کلابیه]] ([[ام البنین]]) است. عبّاس در لغت، به‌معنای شیر بیشه، شیری که شیران از او بگریزند است<ref>لغت‌نامه دهخدا.</ref>.  
حضرت اباالفضل، عباس بن علی{{ع}} در روز ۴ شعبان سال ۲۶ هجری در [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد و فرزند [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و مادرش [[فاطمه کلابیه]] ([[ام البنین]]) است. عبّاس در لغت، به‌معنای شیر بیشه، شیری که شیران از او بگریزند است<ref>لغت‌نامه دهخدا.</ref>.  


زمانی که [[امیرالمؤمنین]] [[شهید]] شد، [[عباس]] چهارده ساله بود و در [[کربلا]] ۳۴ سال داشت. ایشان چهره‌ای زیبا و قامتی [[رشید]] و شجاعتی کم‌نظیر داشت. به خاطر سیمای جذابش او را "[[قمر بنی هاشم]]" می‌گفتند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶.</ref>.
زمانی که [[امیرالمؤمنین]] [[شهید]] شد، [[عباس]] چهارده ساله بود و در [[کربلا]] ۳۴ سال داشت. ایشان چهره‌ای زیبا و قامتی [[رشید]] و شجاعتی کم‌نظیر داشت. به خاطر سیمای جذابش او را "[[قمر بنی هاشم]]" می‌گفتند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶.</ref>.


==کنیه و القاب==
==کنیه و القاب==
خط ۷۶: خط ۷۵:
وقتی [[علمدار]] [[کربلا]] از [[امام حسین]]{{ع}} [[اذن]] میدان طلبید، حضرت از او خواست برای [[کودکان]] [[تشنه]] و خیمه‌های بی‌آب، آب تهیّه کند. [[ابوالفضل]]{{ع}} به [[فرات]] رفت و مشک آب را پر کرد و در بازگشت به خیمه‌ها با [[سپاه]] [[دشمن]] که [[فرات]] را در محاصره داشتند درگیر شد و دست‌هایش [[قطع]] گردید و به [[شهادت]] رسید. البته پیش از آن نیز چندین نوبت هم‌رکاب با [[سیدالشهدا]] به میدان رفته و با [[سپاه]] [[یزید]] جنگیده بود. [[عباس]]، [[مظهر]] [[ایثار]] و [[وفاداری]] و گذشت بود. وقتی وارد [[فرات]] شد، با آنکه [[تشنه]] بود، اما بخاطر [[تشنگی]] برادرش [[حسین]]{{ع}} آب نخورد و خطاب به خویش چنین گفت: {{متن حدیث|يا نفس من بعد الحسين هونى * و بعده لا كنت ان تكونى هذا الحسين وارد المنون * و تشربين بارد المعين‏ تاللّه ما هذا فعال دينى}} و [[سوگند]] یاد کرد که آب ننوشد<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۴۱.</ref>. وقتی [[دست]] راستش [[قطع]] شد، این [[رجز]] را می‌خواند: {{متن حدیث| وَ اللَّهِ إِنْ قَطَعْتُمُ يَمِينِي * إِنِّي أُحَامِي أَبَداً عَنْ دِينِي‏ وَ عَنْ إِمَامٍ صَادِقِ الْيَقِينِ * نَجْلِ النَّبِيِّ الطَّاهِرِ الْأَمِينِ}} و چون [[دست]] چپش [[قطع]] شد، چنین گفت: {{متن حدیث| يَا نَفْسُ لَا تَخْشَيْ مِنَ الْكُفَّارِ * وَ أَبْشِرِي بِرَحْمَةِ الْجَبَّارِ مَعَ النَّبِيِّ السَّيِّدِ الْمُخْتَارِ * قَدْ قَطَعُوا بِبَغْيِهِمْ يَسَارِي فَأَصْلِهِمْ يَا رَبِّ حَرَّ النَّارِ}}.
وقتی [[علمدار]] [[کربلا]] از [[امام حسین]]{{ع}} [[اذن]] میدان طلبید، حضرت از او خواست برای [[کودکان]] [[تشنه]] و خیمه‌های بی‌آب، آب تهیّه کند. [[ابوالفضل]]{{ع}} به [[فرات]] رفت و مشک آب را پر کرد و در بازگشت به خیمه‌ها با [[سپاه]] [[دشمن]] که [[فرات]] را در محاصره داشتند درگیر شد و دست‌هایش [[قطع]] گردید و به [[شهادت]] رسید. البته پیش از آن نیز چندین نوبت هم‌رکاب با [[سیدالشهدا]] به میدان رفته و با [[سپاه]] [[یزید]] جنگیده بود. [[عباس]]، [[مظهر]] [[ایثار]] و [[وفاداری]] و گذشت بود. وقتی وارد [[فرات]] شد، با آنکه [[تشنه]] بود، اما بخاطر [[تشنگی]] برادرش [[حسین]]{{ع}} آب نخورد و خطاب به خویش چنین گفت: {{متن حدیث|يا نفس من بعد الحسين هونى * و بعده لا كنت ان تكونى هذا الحسين وارد المنون * و تشربين بارد المعين‏ تاللّه ما هذا فعال دينى}} و [[سوگند]] یاد کرد که آب ننوشد<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۴۱.</ref>. وقتی [[دست]] راستش [[قطع]] شد، این [[رجز]] را می‌خواند: {{متن حدیث| وَ اللَّهِ إِنْ قَطَعْتُمُ يَمِينِي * إِنِّي أُحَامِي أَبَداً عَنْ دِينِي‏ وَ عَنْ إِمَامٍ صَادِقِ الْيَقِينِ * نَجْلِ النَّبِيِّ الطَّاهِرِ الْأَمِينِ}} و چون [[دست]] چپش [[قطع]] شد، چنین گفت: {{متن حدیث| يَا نَفْسُ لَا تَخْشَيْ مِنَ الْكُفَّارِ * وَ أَبْشِرِي بِرَحْمَةِ الْجَبَّارِ مَعَ النَّبِيِّ السَّيِّدِ الْمُخْتَارِ * قَدْ قَطَعُوا بِبَغْيِهِمْ يَسَارِي فَأَصْلِهِمْ يَا رَبِّ حَرَّ النَّارِ}}.


[[شهادت]] [[عباس]]، برای [[امام حسین]] بسیار ناگوار و شکننده بود. جمله پرسوز [[امام]]، وقتی که به بالین [[عباس]] رسید، این بود: {{متن حدیث|الْآنَ انْكَسَرَ ظَهْرِي وَ قَلَّتْ حِيلَتِي وَ شَمِتَ بِي عَدُوِّي}}<ref>معالی السبطین، ج۱، ص۴۴۶؛ مقتل خوارزمی، ج۲، ص۳۰.</ref>. پیکرش، کنار "نهر علقمه" ماند و [[سیدالشهدا]] به سوی [[خیمه]] آمد و [[شهادت]] او را به [[اهل بیت]] خبر داد. هنگام [[دفن]] [[شهدای کربلا]] نیز، در همان محل [[دفن]] شد. از این رو امروز [[حرم]] [[ابا الفضل]]{{ع}} با [[حرم]] [[سیدالشهدا]] فاصله دارد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵؛ [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[ اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۱۷۵-۱۸۱.</ref>.
[[شهادت]] [[عباس]]، برای [[امام حسین]] بسیار ناگوار و شکننده بود. جمله پرسوز [[امام]]، وقتی که به بالین [[عباس]] رسید، این بود: {{متن حدیث|الْآنَ انْكَسَرَ ظَهْرِي وَ قَلَّتْ حِيلَتِي وَ شَمِتَ بِي عَدُوِّي}}<ref>معالی السبطین، ج۱، ص۴۴۶؛ مقتل خوارزمی، ج۲، ص۳۰.</ref>. پیکرش، کنار "نهر علقمه" ماند و [[سیدالشهدا]] به سوی [[خیمه]] آمد و [[شهادت]] او را به [[اهل بیت]] خبر داد. هنگام [[دفن]] [[شهدای کربلا]] نیز، در همان محل [[دفن]] شد. از این رو امروز [[حرم]] [[ابا الفضل]]{{ع}} با [[حرم]] [[سیدالشهدا]] فاصله دارد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵؛ [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۱۷۵-۱۸۱.</ref>.


==[[عزاداری]] ام البنین در [[غم]] فقدان پسران==
==[[عزاداری]] ام البنین در [[غم]] فقدان پسران==
خط ۱۰۰: خط ۹۹:
مقام والای عباس بن علی{{ع}} بسیار است. زیارتی که از قول [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده گویای این مطلب است: {{متن حدیث|السَّلاَمُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، الْمُطِيعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ لِلْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ... أُشْهِدُ اللهَ أَنَّكَ مَضَيْتَ عَلَى مَا مَضَى بِهِ الْبَدْرِيُّونَ وَ الْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللهِ، الْمُنَاصِحُونَ فِي نُصْرَةِ أَوْلِيَائِهِ الذَّابُّونَ عَنْ أَحِبَّائِهِ...}}<ref>مفاتیح الجنان، ص۴۳۵.</ref>. این زیارت [[تأیید]] و تأکیدی بر [[مقام عبودیت]] و [[صلاح]] و [[طاعت]] او و نیز تداوم خطّ [[مجاهدان]] [[بدر]] و مبارزان با [[دشمن]] و [[یاوران]] [[اولیاء]] [[خدا]] و مدافعان از [[دوستان]] خداست. [[امام سجاد]]{{ع}} نیز سیمای درخشان عباس بن علی را اینگونه ترسیم فرموده است: {{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ الْعَبَّاسَ فَلَقَدْ آثَرَ وَ أَبْلَى وَ فَدَى أَخَاهُ بِنَفْسِهِ حَتَّى قُطِعَتْ يَدَاهُ فَأَبْدَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِمَا جَنَاحَيْنِ يَطِيرُ بِهِمَا مَعَ الْمَلَائِكَةِ فِي الْجَنَّةِ كَمَا جَعَلَ لِجَعْفَرِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ وَ إِنَّ لِلْعَبَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مَنْزِلَةً يَغْبِطُهُ بِهَا جَمِيعُ الشُّهَدَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}<ref>سفینة البحار، ج۲، ص۱۵۵.</ref> که در آن نیز [[مقام]] [[ایثار]]، گذشت، [[فداکاری]]، جانبازی، [[قطع]] شدن دستانش و یافتن بال پرواز در [[بهشت]]، همبال با [[جعفر]] طیّار و [[فرشتگان]] مطرح است و اینکه: عمویم [[عباس]]، نزد [[خدای متعال]]، مقامی دارد که [[روز قیامت]]، همۀ [[شهیدان]] به آن [[غبطه]] می‌خورند و [[رشک]] می‌برند.
مقام والای عباس بن علی{{ع}} بسیار است. زیارتی که از قول [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده گویای این مطلب است: {{متن حدیث|السَّلاَمُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، الْمُطِيعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ لِلْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ... أُشْهِدُ اللهَ أَنَّكَ مَضَيْتَ عَلَى مَا مَضَى بِهِ الْبَدْرِيُّونَ وَ الْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللهِ، الْمُنَاصِحُونَ فِي نُصْرَةِ أَوْلِيَائِهِ الذَّابُّونَ عَنْ أَحِبَّائِهِ...}}<ref>مفاتیح الجنان، ص۴۳۵.</ref>. این زیارت [[تأیید]] و تأکیدی بر [[مقام عبودیت]] و [[صلاح]] و [[طاعت]] او و نیز تداوم خطّ [[مجاهدان]] [[بدر]] و مبارزان با [[دشمن]] و [[یاوران]] [[اولیاء]] [[خدا]] و مدافعان از [[دوستان]] خداست. [[امام سجاد]]{{ع}} نیز سیمای درخشان عباس بن علی را اینگونه ترسیم فرموده است: {{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ الْعَبَّاسَ فَلَقَدْ آثَرَ وَ أَبْلَى وَ فَدَى أَخَاهُ بِنَفْسِهِ حَتَّى قُطِعَتْ يَدَاهُ فَأَبْدَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِمَا جَنَاحَيْنِ يَطِيرُ بِهِمَا مَعَ الْمَلَائِكَةِ فِي الْجَنَّةِ كَمَا جَعَلَ لِجَعْفَرِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ وَ إِنَّ لِلْعَبَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مَنْزِلَةً يَغْبِطُهُ بِهَا جَمِيعُ الشُّهَدَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}<ref>سفینة البحار، ج۲، ص۱۵۵.</ref> که در آن نیز [[مقام]] [[ایثار]]، گذشت، [[فداکاری]]، جانبازی، [[قطع]] شدن دستانش و یافتن بال پرواز در [[بهشت]]، همبال با [[جعفر]] طیّار و [[فرشتگان]] مطرح است و اینکه: عمویم [[عباس]]، نزد [[خدای متعال]]، مقامی دارد که [[روز قیامت]]، همۀ [[شهیدان]] به آن [[غبطه]] می‌خورند و [[رشک]] می‌برند.


در [[زیارت ناحیه مقدسه]] نیز از زبان [[حضرت مهدی]]{{ع}} به او اینگونه [[سلام]] داده شده است: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَى أَبِي الْفَضْلِ الْعَبَّاسِ بْنِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ الْمُوَاسِي أَخَاهُ بِنَفْسِهِ الْآخِذِ لِغَدِهِ مِنْ أَمْسِهِ الْفَادِي لَهُ الْوَاقِي السَّاعِي إِلَيْهِ بِمَائِهِ الْمَقْطُوعَةِ يَدَاهُ...}}<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۶۶.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵.</ref>
در [[زیارت ناحیه مقدسه]] نیز از زبان [[حضرت مهدی]]{{ع}} به او اینگونه [[سلام]] داده شده است: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَى أَبِي الْفَضْلِ الْعَبَّاسِ بْنِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ الْمُوَاسِي أَخَاهُ بِنَفْسِهِ الْآخِذِ لِغَدِهِ مِنْ أَمْسِهِ الْفَادِي لَهُ الْوَاقِي السَّاعِي إِلَيْهِ بِمَائِهِ الْمَقْطُوعَةِ يَدَاهُ...}}<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۶۶.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۱۱۵: خط ۱۱۴:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:امامزادگان کربلا]]
[[رده:امامزادگان کربلا]]
[[رده:شهدای بنی‌هاشم در واقعه کربلا]]
[[رده:شهدای بنی‌هاشم در واقعه کربلا]]
[[رده:شهدای واقعه کربلا]]
[[رده:شهدای واقعه کربلا]]
[[رده:اصحاب امام حسین]]
[[رده:اصحاب امام حسین]]
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش