عمل در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = عمل

رابطه [[علم]]، عمل و [[قدرت]] به عنوان مثلثی که در [[حیات]] [[انسان]] نقشی اساسی در رویکرد و [[رفتار]] او ایفا می‌کند، از بحث‌های مهم [[انسان‌شناسی]] است. [[علم انسان]] با [[اراده]] و [[اختیار]] او، با [[توانایی]] و قدرت، به او امکان عمل اختیاری می‌دهد و تفاوت انسان و حیوان در همین است که [[عمل]] انسان از علم و اراده او سرچشمه می‌گیرد؛ ولی در مورد حیوان عمل در [[غریزه]] منشأ دارد.

[[آیه شریفه]] {{متن قرآن|جَزَاءً وِفَاقًا}}<ref>«به کیفری برابر (با کردار آنان)،» سوره نبأ، آیه ۲۶.</ref> هماهنگی و همانندی جزای [[اخروی]] را با عمل انسان در دنیا بیان می‌کند<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۱۶۸.</ref>. [[اعتقاد]] به این اصل از اصول راهنمای [[اخلاقی]] در [[رفتار اجتماعی]] و [[سیاسی]] انسان است که می‌تواند تقوای سیاسی و اجتماعی را در [[جامعه]] [[قرآنی]] تضمین نماید<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۴۲۶-۴۲۷.</ref>.

[[قرآن کریم]] نه تنها این اصل را پذیرفته و به صراحت اعلام کرده، بلکه با [[تبیین]] ابعاد مختلف آن [[قواعد]] متعدی را بیان کرده است. از جمله:

#این اصل یکی از اصول کلی و سنت‌های همیشگی [[خداوند]] است که در [[کتب پیامبران پیشین]] نیز مطرح شده است: {{متن قرآن|أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَى * وَإِبْرَاهِيمَ الَّذِي وَفَّى * أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى * وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى * وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى}}<ref>«یا او را از آنچه در صحیفه‌های موسی است آگاه نکرده‌اند؟ * و (از صحیفه‌های) ابراهیم که (عهد پیامبری را) بی‌کم و کاست به جای آورد؟) * که هیچ باربرداری بار گناه دیگری را برنمی‌دارد * و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود * و اینکه (بهره) کوشش وی زودا که دیده شود» سوره نجم، آیه ۳۶-۴۰.</ref>. [[انسان]] جز حاصل تلاش خود چیزی ندارد و به زودی تلاش او دیده می‌شود. از آخرین جمله این [[آیات]] می‌توان فهمید نه تنها [[انسان]] عمل خویش را می‌بیند و از نتیجه آن بهره‌مند می‌شود؛ بلکه دیگران نیز از انتساب آن عمل به صاحبش باخبر می‌شوند و معلوم می‌شود هر عملی برای کیست. طبق این برداشت.

#هرکاری که [[انسان]] انجام می‌دهد، چه [[نیک]] و چه بد، به خود او بر می‌گردد: {{متن قرآن|إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا}}<ref>«اگر نیکی ورزید به خویش نیکی ورزیده‌اید و اگر بدی کنید به خویش کرده‌اید» سوره اسراء، آیه ۷.</ref>. اگر [[نیکی]] کنید به خود کرده‌اید و اگر [[بدی]] کنید به خود کرده‌اید. {{متن قرآن|وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى}}<ref>«هیچ باربرداری بار (گناه) دیگری را بر نمی‌دارد» سوره انعام، آیه ۱۶۴.</ref>.

#در [[نظام هستی]] هیچ عملی هر چند [[خرد]] و کوچک گم نمی‌شود: {{متن قرآن|فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ * وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}<ref>«پس هر کس همسنگ ذره‌ای نیکی ورزد، آن را خواهد دید * و هر کس همسنگ ذره‌ای بدی کند، آن را خواهد دید» سوره زلزال، آیه ۷-۸.</ref>.

===کارهای غیر اختیاری===

کارهای طبیعی که در [[بدن]] صورت می‌گیرد اصطلاحاً آنها را کارهای غیر اختیاری می‌نامند<ref>حرکت و زمان، ج۲، ص۶۹.</ref>.<ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر، ص ۶۵۹.</ref>

== منابع ==

[[رده:عمل]]