پرش به محتوا

معاذ بن جبل: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
جز
جز (جایگزینی متن - '\[\[رده\:مدخل\]\]↵\[\[رده\:امام علی\]\]↵\[\[رده\:(.*)\]\]↵\[\[رده\:اعلام\]\]' به 'رده:مدخل رده:اصحاب امام علی رده:اعلام')
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط =  [[معاذ بن جبل در تاریخ اسلامی]] - [[معاذ بن جبل در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط =  [[معاذ بن جبل در تاریخ اسلامی]] - [[معاذ بن جبل در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط  = }}


خط ۲۱: خط ۲۰:


===بررسی متنی===
===بررسی متنی===
[[ابن حزم آندلسی]] می‌نویسد: دلیل جعلی بودن روایت این است که با توجه به [[آیه]] {{متن قرآن|اتَّبِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ}}<ref>«از آنچه از سوی پروردگارتان به سوی شما فرو فرستاده شده است پیروی کنید و جز وی از سرورانی (دیگر) پیروی نکنید؛ اندک پند می‌پذیرید» سوره اعراف، آیه ۳.</ref> و آیه {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم » سوره مائده، آیه ۳.</ref> و آیه {{متن قرآن|مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ}}<ref>«هر که از احکام خداوند پا فراتر نهد بی‌گمان به خویش ستم کرده است» سوره طلاق، آیه ۱.</ref> و با توجه به روایتی که از ایشان در [[نهی]] و [[تحریم]] [[اعمال]] [[رأی]] و نظر شخصی در [[دین]] وارد شده، این موضوع، محال است که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به معاذ بن جبل فرموده باشد، اگر حکمی را در [[قرآن]] و [[سنت]] نیافتی چه می‌کنی؟ علاوه بر اینکه اگر چنین گفتاری را [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرموده باشد، از دو حال خارج نیست:
[[ابن حزم آندلسی]] می‌نویسد: دلیل جعلی بودن روایت این است که با توجه به [[آیه]] {{متن قرآن|اتَّبِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ}}<ref>«از آنچه از سوی پروردگارتان به سوی شما فرو فرستاده شده است پیروی کنید و جز وی از سرورانی (دیگر) پیروی نکنید؛ اندک پند می‌پذیرید» سوره اعراف، آیه ۳.</ref> و آیه {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref> و آیه {{متن قرآن|مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ}}<ref>«هر که از احکام خداوند پا فراتر نهد بی‌گمان به خویش ستم کرده است» سوره طلاق، آیه ۱.</ref> و با توجه به روایتی که از ایشان در [[نهی]] و [[تحریم]] [[اعمال]] [[رأی]] و نظر شخصی در [[دین]] وارد شده، این موضوع، محال است که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به معاذ بن جبل فرموده باشد، اگر حکمی را در [[قرآن]] و [[سنت]] نیافتی چه می‌کنی؟ علاوه بر اینکه اگر چنین گفتاری را [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرموده باشد، از دو حال خارج نیست:
#این جمله فقط درباره معاذ باشد؛ یعنی بر همه لازم باشد که فقط از رأی و نظر معاذ [[پیروی]] کنند. این احتمال، صحیح نیست، زیرا طراحان این قضیه، یعنی [[اهل]] [[قیاس]] ([[تابعین]] [[ابوحنیفه]]) چنین چیزی را قبول ندارند.
#این جمله فقط درباره معاذ باشد؛ یعنی بر همه لازم باشد که فقط از رأی و نظر معاذ [[پیروی]] کنند. این احتمال، صحیح نیست، زیرا طراحان این قضیه، یعنی [[اهل]] [[قیاس]] ([[تابعین]] [[ابوحنیفه]]) چنین چیزی را قبول ندارند.
#این جمله تنها درباره معاذ نباشد و درباره همه باشد؛ بنابراین احتمال، هر کسی که طبق رأی و [[اجتهاد]] شخصی خود نظری دهد، به امر [[رسول خدا]]{{صل}} عمل کرده است و همه افراد، با تمامی رأی و نظرهای مختلف، بر [[حق]] هستند و شخصی بر شخص دیگر [[برتری]] ندارد<ref>[[اکبر روستایی|روستایی، اکبر]]، [[معاذ بن جبل (مقاله)|مقاله «معاذ بن جبل»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۲۰-۳۲۱.</ref>
#این جمله تنها درباره معاذ نباشد و درباره همه باشد؛ بنابراین احتمال، هر کسی که طبق رأی و [[اجتهاد]] شخصی خود نظری دهد، به امر [[رسول خدا]]{{صل}} عمل کرده است و همه افراد، با تمامی رأی و نظرهای مختلف، بر [[حق]] هستند و شخصی بر شخص دیگر [[برتری]] ندارد<ref>[[اکبر روستایی|روستایی، اکبر]]، [[معاذ بن جبل (مقاله)|مقاله «معاذ بن جبل»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۲۰-۳۲۱.</ref>
خط ۶۴: خط ۶۳:
==معاذ بن جبل و [[فضائل]] جعلی==
==معاذ بن جبل و [[فضائل]] جعلی==
نمونه‌ای از فضائلی که درباره معاذ بن جبل [[جعل]] شده:
نمونه‌ای از فضائلی که درباره معاذ بن جبل [[جعل]] شده:
#[[زنان]] عاجزند که مثل معاذ را به [[دنیا]] بیاورند؛ اگر معاذ نبود، عمر هلاک می‌شد<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۶، ص۱۰۸.</ref> و این در حالی است که نقل شده، عمر بیش از هفتاد بار درباره [[امیر المؤمنین]]{{ع}} گفت: {{متن حدیث|لَوْ لاَ عَلِيٌّ لَهَلَكَ عُمَرُ}}<ref>تمهید الأوائل و تلخیص الدلائل، باقلانی، ج۱، ص۵۴۷.</ref>؛ اگر [[علی]] نبود، عمر هلاک می‌شد و یا می‌گفت: [[پناه]] می‌برم به [[خدا]] از مشکلی که [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} برای حل آن نباشد<ref>أبوبکر البیهقی، احمد بن الحسین بن علی، ج۱، ص۱۳۰.</ref>.
# [[زنان]] عاجزند که مثل معاذ را به [[دنیا]] بیاورند؛ اگر معاذ نبود، عمر هلاک می‌شد<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۶، ص۱۰۸.</ref> و این در حالی است که نقل شده، عمر بیش از هفتاد بار درباره [[امیر المؤمنین]]{{ع}} گفت: {{متن حدیث|لَوْ لاَ عَلِيٌّ لَهَلَكَ عُمَرُ}}<ref>تمهید الأوائل و تلخیص الدلائل، باقلانی، ج۱، ص۵۴۷.</ref>؛ اگر [[علی]] نبود، عمر هلاک می‌شد و یا می‌گفت: [[پناه]] می‌برم به [[خدا]] از مشکلی که [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} برای حل آن نباشد<ref>أبوبکر البیهقی، احمد بن الحسین بن علی، ج۱، ص۱۳۰.</ref>.
#معاذ به [[حضرت ابراهیم]] [[تشبیه]] شده است: [[فروه]] اشجعی می‌گوید: کنار [[ابن مسعود]] نشسته بودیم که گفت: به [[راستی]] معاذ [[پیشوایی]] [[مطیع خدا]] و حق‌گرا بود و از [[مشرکان]] نبود". گفتم: ای اباعبدالرحمن، خداوند این جمله را درباره حضرت ابراهیم{{ع}} فرموده است (این جمله اختصاص به ایشان دارد)! ابن مسعود دوباره حرفش را تکرار کرد؛ وقتی دیدم او عمد این جمله را تکرار می‌کند، [[سکوت]] کردم. ابن مسعود گفت: "آیا می‌دانی منظور از "[[امت]]" و "[[قانت]]" در این [[آیه]] چیست؟" گفتم: [[خدا]] بهتر می‌داند؛ گفت: "منظور از "[[امت]]" کسی است که خیر را می‌داند و پیشوای خیر می‌شود و به او [[اقتدا]] می‌شود و "[[قانت]]" کسی است که [[مطیع]] [[خداوند]] باشد و معاذ بن جبل نیز چنین بود. او [[تعلیم]] دهنده [[خیر و خوبی]] و مطیع خداوند و رسولش بود"<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۳، ص۱۴۰۷.</ref>.
#معاذ به [[حضرت ابراهیم]] [[تشبیه]] شده است: [[فروه]] اشجعی می‌گوید: کنار [[ابن مسعود]] نشسته بودیم که گفت: به [[راستی]] معاذ [[پیشوایی]] [[مطیع خدا]] و حق‌گرا بود و از [[مشرکان]] نبود". گفتم: ای اباعبدالرحمن، خداوند این جمله را درباره حضرت ابراهیم{{ع}} فرموده است (این جمله اختصاص به ایشان دارد)! ابن مسعود دوباره حرفش را تکرار کرد؛ وقتی دیدم او عمد این جمله را تکرار می‌کند، [[سکوت]] کردم. ابن مسعود گفت: "آیا می‌دانی منظور از "[[امت]]" و "[[قانت]]" در این [[آیه]] چیست؟" گفتم: [[خدا]] بهتر می‌داند؛ گفت: "منظور از "[[امت]]" کسی است که خیر را می‌داند و پیشوای خیر می‌شود و به او [[اقتدا]] می‌شود و "[[قانت]]" کسی است که [[مطیع]] [[خداوند]] باشد و معاذ بن جبل نیز چنین بود. او [[تعلیم]] دهنده [[خیر و خوبی]] و مطیع خداوند و رسولش بود"<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۳، ص۱۴۰۷.</ref>.


در نقل دیگری چنین آمده؛ [[مسروق]] می‌گوید: نزد [[ابن مسعود]] بودیم. او [[آیه قرآن]] را این گونه قرائت کرد: {{عربی|"إن معاذا كان أمه فانتالله"}}؛ به [[راستی]] [[معاد]] [[پیشوایی]] مطیع و حق‌گرا بود. [[فروة بن نوفل]] گفت: "فراموش کرده‌ای؟! (آیه این گونه نیست)". ابن مسعود گفت: "نه فراموش نکرده‌ام؛ ما معاذ بن جبل را به [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} [[تشبیه]] می‌کنیم<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۶، ص۱۰۸.</ref>.<ref>[[اکبر روستایی|روستایی، اکبر]]، [[معاذ بن جبل (مقاله)|مقاله «معاذ بن جبل»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۲۷-۳۳۰.</ref>
در نقل دیگری چنین آمده؛ [[مسروق]] می‌گوید: نزد [[ابن مسعود]] بودیم. او [[آیه قرآن]] را این گونه قرائت کرد: {{عربی|"إن معاذا كان أمه فانتالله"}}؛ به [[راستی]] [[معاد]] [[پیشوایی]] مطیع و حق‌گرا بود. [[فروة بن نوفل]] گفت: "فراموش کرده‌ای؟! (آیه این گونه نیست)". ابن مسعود گفت: "نه فراموش نکرده‌ام؛ ما معاذ بن جبل را به [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} [[تشبیه]] می‌کنیم<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۶، ص۱۰۸.</ref>.<ref>[[اکبر روستایی|روستایی، اکبر]]، [[معاذ بن جبل (مقاله)|مقاله «معاذ بن جبل»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۲۷-۳۳۰.</ref>
== جستارهای وابسته ==


== منابع ==
== منابع ==
خط ۸۰: خط ۷۷:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:اصحاب امام علی]]
[[رده:اصحاب امام علی]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]
{{صحابه انصار}}
{{صحابه انصار}}
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش