توسل در حقوق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[هدف]] از [[خلقت]]، [[رسیدن به کمال]] و [[مقام قرب الهی]] است؛ اما از آنجا که برای برقراری [[ارتباط]] با هر کسی نیاز به واسطه و وسیله هست، لذا برای پیوند و اتصال به آستان [[قدس]] [[ربوبی]] نیز محتاج به واسطه و وسیله هستیم. | [[هدف]] از [[خلقت]]، [[رسیدن به کمال]] و [[مقام قرب الهی]] است؛ اما از آنجا که برای برقراری [[ارتباط]] با هر کسی نیاز به واسطه و وسیله هست، لذا برای پیوند و اتصال به آستان [[قدس]] [[ربوبی]] نیز محتاج به واسطه و وسیله هستیم. | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
# [[جهاد]] کردن در [[راه خدا]]. | # [[جهاد]] کردن در [[راه خدا]]. | ||
بحث | بحث در این [[آیه]] "وسیله" است، "وسیله" در اصل به معنی [[تقرب]] جستن و یا چیزی که باعث [[تقرب]] به دیگری از روی علاقه و رغبت باشد می‌شود. | ||
"[[توسل]]" از نظر لغت یعنی اتخاذ "وسیله" برای نزدیک شدن به | "[[توسل]]" از نظر لغت یعنی اتخاذ "وسیله" برای نزدیک شدن به چیزی و به معانی نزدیک، [[مقام]] و [[منزلت]] در پیشگاه [[سلطان]]، [[درجه]] و چاره‌جویی برای رسیدن به چیزی با میل و رغبت و هر چیزی که به سبب آن نزدیک شدن به دیگری ممکن باشد<ref>حبیب اله صمیمی، فضائل و شناخت معصومین با لسان اهل بیت{{عم}}، ص۶۹۱-۶۹۲.</ref>. | ||
[[رسول اکرم]]{{صل}} فرمودند: "[[امامان]] از [[فرزندان]] [[حسین]] هستند... هم ایشان رشته محکم و وسیله‌ای به سوی [[خداوند]] هستند"<ref>عیون أخبارالرضا{{ع}}، ج۲، ص۵۸.</ref>. [[ابن شهر آشوب]] از [[حضرت علی]]{{ع}} ذیل [[آیه]] [[نقل]] می‌کند که "من وسیله [[خدا]] هستم (چرا که) من و فرزندانم [[ذریه]] [[خدا]] هستیم"<ref>ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۷۵. در کتاب إرشاد القلوب، ج۲، ص۳۰۶ عبارت {{متن حدیث|وَ أَنَا وَ وُلْدِي وَرَثَتُهُ }} وارد شده است.</ref>. | [[رسول اکرم]]{{صل}} فرمودند: "[[امامان]] از [[فرزندان]] [[حسین]] هستند... هم ایشان رشته محکم و وسیله‌ای به سوی [[خداوند]] هستند"<ref>عیون أخبارالرضا{{ع}}، ج۲، ص۵۸.</ref>. [[ابن شهر آشوب]] از [[حضرت علی]]{{ع}} ذیل [[آیه]] [[نقل]] می‌کند که "من وسیله [[خدا]] هستم (چرا که) من و فرزندانم [[ذریه]] [[خدا]] هستیم"<ref>ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۷۵. در کتاب إرشاد القلوب، ج۲، ص۳۰۶ عبارت {{متن حدیث|وَ أَنَا وَ وُلْدِي وَرَثَتُهُ }} وارد شده است.</ref>. | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
[[قرآن کریم]] در جای دیگر می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا}}<ref>«و خداوند را نام‌های نیکوتر است، او را بدان‌ها بخوانید!» سوره اعراف، آیه ۱۸۰.</ref>. | [[قرآن کریم]] در جای دیگر می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا}}<ref>«و خداوند را نام‌های نیکوتر است، او را بدان‌ها بخوانید!» سوره اعراف، آیه ۱۸۰.</ref>. | ||
در کتاب [[شریف]] کافی در ذیل [[آیه]]، [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: " | در کتاب [[شریف]] کافی در ذیل [[آیه]]، [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: "به خدا [[سوگند]] که ما اسمای حسنای [[الهی]] هستیم که عمل هیچ بنده‌ای قبول نمی‌شود الا با شناختن ما"<ref>الکافی، ج۱، ص۱۴۳.</ref>. هنگام [[دعا]]، [[خدا]] را به [[اسامی]] ما بخوانید تا دعای شما [[مستجاب]] شود. | ||
[[حضرت زهرا]]{{س}} ضمن [[خطبه]] شریفش می‌فرماید: "[[حمد]] کنید خدایی را که [[عظمت]] و نورش ایجاب می‌کند که [[اهل]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] (برای نزدیک گشتن به او) وسیله بجوید و ما وسیله او در میان خلقش هستیم..."<ref>{{متن حدیث| وَ احْمَدُوا اللَّهَ الَّذِي لِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ يَبْتَغِي مَنْ فِي السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضِ إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَ نَحْنُ وَسِيلَتَهُ فِي خَلْقِهِ...}}؛ ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۱۱.</ref>؛ پس هر کس که به [[فیض]] و مقامی می‌رسد به واسطه آن ذوات [[مقدس]] می‌رسد. | [[حضرت زهرا]]{{س}} ضمن [[خطبه]] شریفش می‌فرماید: "[[حمد]] کنید خدایی را که [[عظمت]] و نورش ایجاب می‌کند که [[اهل]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] (برای نزدیک گشتن به او) وسیله بجوید و ما وسیله او در میان خلقش هستیم..."<ref>{{متن حدیث| وَ احْمَدُوا اللَّهَ الَّذِي لِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ يَبْتَغِي مَنْ فِي السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضِ إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَ نَحْنُ وَسِيلَتَهُ فِي خَلْقِهِ...}}؛ ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۱۱.</ref>؛ پس هر کس که به [[فیض]] و مقامی می‌رسد به واسطه آن ذوات [[مقدس]] می‌رسد. | ||
از [[سلمان فارسی]] [[نقل]] شده است که از [[رسول اکرم]] شنیدم: "[[خدای عزوجل]] می‌فرماید: ای [[بندگان]] من، آیا چنین نیست که چه بسا کسی [[حاجات]] بزرگی از شما می‌خواهد و شما حوائج او را برنمی‌آورید مگر اینکه شفیع قرار دهد در نزد شما کسی را که محبوب‌ترین [[مردم]] به نزد | از [[سلمان فارسی]] [[نقل]] شده است که از [[رسول اکرم]] {{صل}} شنیدم: "[[خدای عزوجل]] می‌فرماید: ای [[بندگان]] من، آیا چنین نیست که چه بسا کسی [[حاجات]] بزرگی از شما می‌خواهد و شما حوائج او را برنمی‌آورید مگر اینکه شفیع قرار دهد در نزد شما کسی را که محبوب‌ترین [[مردم]] به نزد شماست؟ آنگاه [[حاجات]] او را به [[احترام]] آن شفیع برمی‌آورید؟! حال [[آگاه]] باشید و بدانید که گرامی‌ترین [[خلق]] و [[افضل]] آنان نزد من [[محمد]]{{صل}} است و [[برادر]] وی [[علی]]{{ع}} و [[امامان]] پس از وی همانان که "وسیله‌هایی" به سوی من هستند هر کس حاجتی دارد و نفعی را طالب است و یا آنکه دچار حادثه‌ای بس سخت و زیانبار گشته و رفع آن را می‌خواهد باید مرا به [[محمد]]{{صل}} و آل طاهرینش بخواند تا به [[نیکوترین]] وجه [[حاجات]] او را برآورم"<ref>ابن فهد حلی، عدة الداعی، ص۱۶۳.</ref>. | ||
اگر کسی [[مقرب]] [[درگاه الهی]] شد طبیعی است که او وسیلۀ [[توسل]] و [[تقرب]] دیگران به [[خدا]] | اگر کسی [[مقرب]] [[درگاه الهی]] شد طبیعی است که او وسیلۀ [[توسل]] و [[تقرب]] دیگران به [[خدا]] می‌شود، مثل [[اهل بیت]] و رسیدن به این [[مقام]] دلالت بر [[عظمت]] فوق العاده والای [[اهل بیت]]{{عم}} نزد [[خداوند]] است. | ||
[[تمسک به اهل بیت]]{{عم}} از لوازم [[سیر]] الی [[الله]] و دریافت [[فیض الهی]] است، حال این [[فیض]] [[معنوی]] باشد مثل [[علم]] و [[بصیرت]] یا هر [[رزق و روزی]] مادی دیگر. | [[تمسک به اهل بیت]]{{عم}} از لوازم [[سیر]] الی [[الله]] و دریافت [[فیض الهی]] است، حال این [[فیض]] [[معنوی]] باشد مثل [[علم]] و [[بصیرت]] یا هر [[رزق و روزی]] مادی دیگر. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
پس [[انکار]] "[[توسل]]" و [[تقرب]] جستن به وسیله‌ای در نزد [[خداوند]] [[انکار]] یکی از اصول است و نادیده گرفتن یکی از [[قوانین]] [[فطرت]] است. | پس [[انکار]] "[[توسل]]" و [[تقرب]] جستن به وسیله‌ای در نزد [[خداوند]] [[انکار]] یکی از اصول است و نادیده گرفتن یکی از [[قوانین]] [[فطرت]] است. | ||
[[سنت]] "[[توسل]]" به وسائط در [[نظام آفرینش]]، یک [[سنت]] اساسی [[تکوینی]] است که یگانه راه به دست آوردن [[فیض]] "وجود" و اکتسابِ [[برکات]] از مبدأ واحد هستی، برای موجودات "متفاوت الرتبه" [[جهان]] [[خلقت]] مقرر شده است و این [[سنت]] نه تنها منافات با [[خالقیت]] کلیه و [[قدرت]] مطلقه و [[عامه]] | [[سنت]] "[[توسل]]" به وسائط در [[نظام آفرینش]]، یک [[سنت]] اساسی [[تکوینی]] است که یگانه راه به دست آوردن [[فیض]] "وجود" و اکتسابِ [[برکات]] از مبدأ واحد هستی، برای موجودات "متفاوت الرتبه" [[جهان]] [[خلقت]] مقرر شده است و این [[سنت]] نه تنها منافات با [[خالقیت]] کلیه و [[قدرت]] مطلقه و [[عامه]] حضرت [[خداوند]] ندارد بلکه در [[حقیقت]] مؤکّد [[خالقیت]] کلیه است و واقعیت آن گسترش دادن به شوون فاعلیت [[خدا]] و افزودن بر مظاهر [[قدرت]] لایتناهی آن ذات یگانه و بی‌همتاست<ref>حبیب الله صمیمی، فضائل و شناخت معصومان با لسان اهل بیت{{ع}}، ص۷۰۳.</ref>.<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۰۴- ۱۰۷.</ref> | ||
==[[توسل انبیاء به اهل بیت]]{{عم}}== | == [[توسل انبیاء به اهل بیت]]{{عم}} == | ||
#'''[[توسل]] [[حضرت آدم]]{{ع}}:''' از [[امام عسکری]]{{ع}} [[روایت]] می‌کنند که [[حضرت آدم]] وقتی از مقامش [[هبوط]] کرد و از [[هم‌نشینی]] با [[فرشتگان]] [[محروم]] شد و جایگاهش را در [[بهشت]] از دست داد به [[خداوند]] با [[تعلیم]] خود عرضه داشت: "خدایا! به [[شخصیت]] و آبروی [[محمد]] و [[علی]] و [[فاطمه]] و [[حسن]] و [[حسین]] و [[پاکان]] از [[اهل]] بیتشان به [[پذیرش]] توبه‌ام و [[گذشت]] از لغزشم و بازگشتم از کراماتت به مرتبه و مقامم [[تفضل]] و [[احسان]] کن. پس [[خدا]] به او پاسخ داد: بی‌تردید توبه‌ات را پذیرفتم و با [[خشنودی]] و رضایتم به سویت روی آوردم و نعمت‌های مادی و معنوی‌ام را به جانبت گرداندم و از باب کراماتم تو را به [[مقام]] و منزلتت برگشت دادم و سهمت را از رحمت‌هایم کامل برنهادم و این است معنای گفته [[خدای بزرگ]] که پس [[آدم]] کلماتی را مانند کلمه [[استغفار]] و [[توسل به اهل بیت]] که مایه [[توبه]] و بازگشت بود از سوی پروردگارش دریافت کرد و [[پروردگار]] توبه‌اش را پذیرفت؛ زیرا او بسیار توبه‌پذیر و [[مهربان]] است"<ref>تفسیر الامام العسکری، ص۲۲۶.</ref>. | |||
#'''[[توسل]] [[حضرت نوح]]{{ع}}:''' [[امام رضا]]{{ع}} نیز فرمودند: "زمانی که [[حضرت نوح]]، خود را در آستانه [[غرق]] شدن دید [[خدا]] را به [[حق]] ما [[اهل بیت]] خواند پس [[خدا]] بلای [[غرق]] شدن را از وی دفع نمود"<ref>راوندی، قصص الأنبیاء، ص۱۰۶.</ref>. | |||
#'''[[توسل]] [[حضرت ابراهیم]]{{ع}}:''' هنگامی که نمرودیان [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} را به [[آتش]] افکندند ایشان به [[اهل بیت]] [[متوسل]] شدند و [[خداوند]] [[آتش]] را برایشان سرد کرد و [[حضرت امام رضا]]{{ع}} فرمودند: "هنگامی که [[ابراهیم]] میان [[آتش]] پرتاب شد [[خدا]] را به [[حق]] ما [[اهل بیت]] خواند از این رو [[خدا]] [[آتش]] را برایش سرد و سالم قرار داد"<ref>راوندی، قصص الأنبیاء، ص۱۰۶.</ref>. | |||
#'''[[توسل]] [[حضرت موسی]] و [[عیسی]]{{ع}}:''' این [[پیامبران]] نیز مانند سایر [[پیامبران]] و [[انبیای الهی]] در هنگام [[سختی‌ها]] [[خدا]] را به [[حق اهل بیت]] قسم می‌دادند و به آنها [[متوسل]] می‌شدند [[حضرت رضا]]{{ع}} می‌فرماید: "هنگامی که [[موسی]] به دریا رسید [[خدا]] را به [[حق]] ما خواند، پس [[پروردگار]] راهش را گشود و دریا را برایش خشک گردانید، و وقتی [[یهودیان]] خواستند [[عیسی بن مریم]] را بکشند [[خدا]] را به [[حق]] ما [[اهل بیت]] خواند پس [[خدا]] او را [[نجات]] داد و به آسمانش بالا برد"<ref>راوندی، قصص الأنبیاء، ص۱۰۶.</ref>.<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۰۷- ۱۰۹.</ref> | |||
==[[ | == غرض از توسل == | ||
[[شیعه]] در [[توسل به اهل بیت]]{{عم}} منظوری جز "ابتغاء وسیله" و "اعتصمام بحبل [[الله]] و العروة الوثقی" ندارد که این امر صریحاً در [[قرآن کریم]] مورد [[ترغیب]] بلکه [[واجب]] شده است (امر شده)، [[شیعه]] نه کسی را جز [[خدا]] می‌پرستد و نه کسی را شریک [[خدا]] می‌داند بلکه [[اهل بیت]] را با [[اذن الهی]] اسباب و وسیله [[تقرب]] می‌داند پس همه به جز [[خداوند]] "ممکن الوجودند" و فقط اوست که [[واجب]] الوجود بالذات است<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۰۹.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||