ثار الله در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۷: خط ۷:


== مقدمه ==
== مقدمه ==
یکی از [[القاب]] [[سیدالشهداء]]{{ع}} که در [[زیارت‌نامه]] خطاب به آن حضرت گفته می‌شود "ثارالله است، یعنی [[خون خدا]]. در [[زیارت عاشورا]] آمده است: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ}}؛ این تعبیر، در زیارت‌های دیگر نیز، از جمله [[زیارت]] مخصوص [[امام حسین]]{{ع}} در اوّل [[رجب]] و نیمه [[رجب]] و [[شعبان]] و [[زیارت]] [[امام حسین]]{{ع}} در روز [[عرفه]] آمده است<ref>مفاتیح الجنان.</ref>. در زیاراتی هم که [[امام صادق]]{{ع}} به عطیّه آموخت، آمده است: {{متن حدیث|وَ أَنَّكَ ثَارُ الله فِي الْأَرْضِ مِنَ الدَّمِ الَّذِي لاَ يُدْرَكُ ثَارُهُ مِنَ الْأَرْضِ إِلاَّ بِأَوْلِيَائِكَ}}<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۴۸، ۱۶۸، و ۱۸۰.</ref>. شدّت [[هم‌بستگی]] و پیوند [[سید الشهدا]] با [[خدا]] به نحوی است که شهادتش همچون ریخته شدن خونی از [[قبیله]] [[خدا]] می‌ماند که جز با [[انتقام‌گیری]] و [[خون‌خواهی]] [[اولیاء]] [[خدا]]، تقاصّ نخواهد شد. [[القاب]] دیگری نیز مانند "قتیل الله" و "وتر الله" در [[زیارتنامه]] است که گویای همین نکته است.
یکی از [[القاب]] [[سیدالشهداء]] {{ع}} که در [[زیارت‌نامه]] خطاب به آن حضرت گفته می‌شود "ثارالله است، یعنی [[خون خدا]]. در [[زیارت عاشورا]] آمده است: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ}}؛ این تعبیر، در زیارت‌های دیگر نیز، از جمله [[زیارت]] مخصوص [[امام حسین]] {{ع}} در اوّل [[رجب]] و نیمه [[رجب]] و [[شعبان]] و [[زیارت]] [[امام حسین]] {{ع}} در روز [[عرفه]] آمده است<ref>مفاتیح الجنان.</ref>. در زیاراتی هم که [[امام صادق]] {{ع}} به عطیّه آموخت، آمده است: {{متن حدیث|وَ أَنَّكَ ثَارُ الله فِي الْأَرْضِ مِنَ الدَّمِ الَّذِي لاَ يُدْرَكُ ثَارُهُ مِنَ الْأَرْضِ إِلاَّ بِأَوْلِيَائِكَ}}<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۴۸، ۱۶۸، و ۱۸۰.</ref>. شدّت [[هم‌بستگی]] و پیوند [[سید الشهدا]] با [[خدا]] به نحوی است که شهادتش همچون ریخته شدن خونی از [[قبیله]] [[خدا]] می‌ماند که جز با [[انتقام‌گیری]] و [[خون‌خواهی]] [[اولیاء]] [[خدا]]، تقاصّ نخواهد شد. [[القاب]] دیگری نیز مانند "قتیل الله" و "وتر الله" در [[زیارتنامه]] است که گویای همین نکته است.


عنوان [[مقدس]] "[[ثار الله]]"، در [[ادبیات]] شعری و مرثیه، همچنین در زمینه کارهای خطاطی، نقاشی، طراحی و پوستر هم جای خاصّی داشته و منبع [[الهام]] بخش برای هنرمندان مکتبی بوده است. حتّی هنرمندان قالی باف هم از آن بهره و [[فیض]] برده‌اند. قالی "[[ثار الله]]"، اثر برجسته استاد "سید جعفر رشتیان، نمونه‌ای از آن است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۳۴.</ref>.
عنوان [[مقدس]] "[[ثار الله]]"، در [[ادبیات]] شعری و مرثیه، همچنین در زمینه کارهای خطاطی، نقاشی، طراحی و پوستر هم جای خاصّی داشته و منبع [[الهام]] بخش برای هنرمندان مکتبی بوده است. حتّی هنرمندان قالی باف هم از آن بهره و [[فیض]] برده‌اند. قالی "[[ثار الله]]"، اثر برجسته استاد "سید جعفر رشتیان، نمونه‌ای از آن است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۳۴.</ref>.
خط ۲۸: خط ۲۸:
تمام افراد خانواده توحید، این خون را [[طلب]] می‌کنند، نه صاحبان خون از خانواده شخصی مقتول در معنای محدود و تنگ خانواده. همان‌گونه که در این جریان بر همه افراد خانواده توحید [[تعدی]] می‌شود، [[دشمنی]] و تعدی نیز از تمامی خانواده [[شرک]] بروز پیدا می‌کند نه از یک یا افرادی از این خانواده، و این تا بدان هنگام است که همه اعضای خانواده شرک به آن [[رضایت]] داشته باشند؛ بنابراین، آن کس که [[فرمان]] تعدی را صادر می‌کند و آن کس که فرمان را [[اجرا]] می‌نماید و آن کس که اسباب و مقدمات آن را فراهم می‌آورد و آن کس که [[تعدی]] را می‌بیند و بدان [[راضی]] می‌شود، همه در [[رضایت]] به [[ستم]] شریک‌اند و [[خون]] ریخته را بایستی از همه آنان مطالبه نمود.
تمام افراد خانواده توحید، این خون را [[طلب]] می‌کنند، نه صاحبان خون از خانواده شخصی مقتول در معنای محدود و تنگ خانواده. همان‌گونه که در این جریان بر همه افراد خانواده توحید [[تعدی]] می‌شود، [[دشمنی]] و تعدی نیز از تمامی خانواده [[شرک]] بروز پیدا می‌کند نه از یک یا افرادی از این خانواده، و این تا بدان هنگام است که همه اعضای خانواده شرک به آن [[رضایت]] داشته باشند؛ بنابراین، آن کس که [[فرمان]] تعدی را صادر می‌کند و آن کس که فرمان را [[اجرا]] می‌نماید و آن کس که اسباب و مقدمات آن را فراهم می‌آورد و آن کس که [[تعدی]] را می‌بیند و بدان [[راضی]] می‌شود، همه در [[رضایت]] به [[ستم]] شریک‌اند و [[خون]] ریخته را بایستی از همه آنان مطالبه نمود.


در [[زیارت امام حسین]]{{ع}} جمله‌ای شگفت می‌خوانیم که دربردارنده فهمی والا از [[مبارزه]]، [[تاریخ]] و [[جامعه]] است و [[آدمی]] را به درنگی دراز برای [[تفکر]] وامی‌دارد: {{متن حدیث|لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِهِ‌}}<ref>«خدا لعنت کند مردمی را که تو را کشتند و خدا لعنت کند مردمی را که برتو ستم روا داشتند و خدا لعنت کند مردمی را که این را شنیدند و بدان راضی شدند».</ref>.
در [[زیارت امام حسین]] {{ع}} جمله‌ای شگفت می‌خوانیم که دربردارنده فهمی والا از [[مبارزه]]، [[تاریخ]] و [[جامعه]] است و [[آدمی]] را به درنگی دراز برای [[تفکر]] وامی‌دارد: {{متن حدیث|لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِهِ‌}}<ref>«خدا لعنت کند مردمی را که تو را کشتند و خدا لعنت کند مردمی را که برتو ستم روا داشتند و خدا لعنت کند مردمی را که این را شنیدند و بدان راضی شدند».</ref>.


بنابراین، [[انتقام]] به دست‌هایی اختصاص نخواهد داشت که مستقیماً [[جنایت]] را مرتکب شده‌اند؛ بلکه تمامی کسانی را که به این کار راضی بوده‌اند، شامل می‌شود. [[مردم]] را در اموری از این دست ـ که به [[عقیده]] و [[جهاد]] مربوط می‌شود ـ [[حب]] و [[بغض]]، [[دوستی]] و [[بیزاری]] و [[خشنودی]] و [[خشم]]، در کنار هم گرد می‌آورد یا از همدیگر پراکنده می‌سازد.
بنابراین، [[انتقام]] به دست‌هایی اختصاص نخواهد داشت که مستقیماً [[جنایت]] را مرتکب شده‌اند؛ بلکه تمامی کسانی را که به این کار راضی بوده‌اند، شامل می‌شود. [[مردم]] را در اموری از این دست ـ که به [[عقیده]] و [[جهاد]] مربوط می‌شود ـ [[حب]] و [[بغض]]، [[دوستی]] و [[بیزاری]] و [[خشنودی]] و [[خشم]]، در کنار هم گرد می‌آورد یا از همدیگر پراکنده می‌سازد.
خط ۳۷: خط ۳۷:
خونی که از بهر قضیه توحید بر [[زمین]] ریخته می‌شود، تنها به [[خویشان]] مقتول اختصاص می‌یابد، بلکه تمام اعضای این خانواده را در برمی‌گیرد، همان‌گونه که مطالبه این خون نیز تنها به [[قاتل]] و [[ستمگر]] خانواده شرک و [[جاهلیت]] محدود نمی‌شود، بلکه تمام طرف‌های [[دشمنی]] از آن خانواده را شامل می‌شود: آمر، مجری و آنکه مقدمات این کار را فراهم آورده است و حتی بیننده‌ای که به این کار راضی بوده است. پس، این خانواده شرک است که بر خانواده توحید جنایت می‌کند و خانواده توحید بایستی از خانواده شرک انتقام بگیرد.
خونی که از بهر قضیه توحید بر [[زمین]] ریخته می‌شود، تنها به [[خویشان]] مقتول اختصاص می‌یابد، بلکه تمام اعضای این خانواده را در برمی‌گیرد، همان‌گونه که مطالبه این خون نیز تنها به [[قاتل]] و [[ستمگر]] خانواده شرک و [[جاهلیت]] محدود نمی‌شود، بلکه تمام طرف‌های [[دشمنی]] از آن خانواده را شامل می‌شود: آمر، مجری و آنکه مقدمات این کار را فراهم آورده است و حتی بیننده‌ای که به این کار راضی بوده است. پس، این خانواده شرک است که بر خانواده توحید جنایت می‌کند و خانواده توحید بایستی از خانواده شرک انتقام بگیرد.


[[حق]] انتقام در اینجا به عصر یا نسلی محدود نمی‌شود؛ زیرا تا آن هنگام که [[ظلم]] باقی است و خون خانواده توحید از سر ستم و دشمنی بر [[زمین]] جاری می‌شود و [[خانواده]] [[شرک]] این [[دشمنی]] و [[ستم]] را می‌پذیرد و از آن [[دفاع]] می‌کند و بدان [[رضایت]] دارد، [[انتقام]] حقی است که خانواده [[توحید]] می‌تواند آن را از خانواده شرک و [[جاهلیت]] بگیرد و هر نسلی از نسل‌های توحید ناگزیر باید [[خون‌خواهی]] کند و برای آن بکوشد تا [[ظلم و ستم]] را از میان بیرد. [[خون]] - که در اینجا خون [[شهید]] است- همواره [[ضمیر]] اعضای خانواده توحید را بانگ می‌زند و [[همت]] آنان را بر می‌انگیزد تا انتقام بگیرند و این خون همیشه در ضمیر [[مؤمنان]] همه نسل‌ها جوشان است تا انتقام او را بگیرند<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)|بر آستان عاشورا]]، ج۱، ص ۲۹۲.</ref>.
[[حق]] انتقام در اینجا به عصر یا نسلی محدود نمی‌شود؛ زیرا تا آن هنگام که [[ظلم]] باقی است و خون خانواده توحید از سر ستم و دشمنی بر [[زمین]] جاری می‌شود و [[خانواده]] [[شرک]] این [[دشمنی]] و [[ستم]] را می‌پذیرد و از آن [[دفاع]] می‌کند و بدان [[رضایت]] دارد، [[انتقام]] حقی است که خانواده [[توحید]] می‌تواند آن را از خانواده شرک و [[جاهلیت]] بگیرد و هر نسلی از نسل‌های توحید ناگزیر باید [[خون‌خواهی]] کند و برای آن بکوشد تا [[ظلم و ستم]] را از میان بیرد. [[خون]] - که در اینجا خون [[شهید]] است- همواره ضمیر اعضای خانواده توحید را بانگ می‌زند و [[همت]] آنان را بر می‌انگیزد تا انتقام بگیرند و این خون همیشه در ضمیر [[مؤمنان]] همه نسل‌ها جوشان است تا انتقام او را بگیرند<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)|بر آستان عاشورا]]، ج۱، ص ۲۹۲.</ref>.


== [[ثارالله]] ==
== [[ثارالله]] ==
خط ۴۴: خط ۴۴:
این خدای تعالی است که انتقام [[خون شهدا]] را بر عهده می‌گیرد و برای او ضمانت می‌کند که از میان دیگر [[خون‌ها]]، انتقام خون او را بستاند، این همان معنای «ثارالله» است که در [[زیارت وارث]] آمده است یعنی خدای تعالی ولی دم شهید است و [[انتقام]] او را می‌گیرد و [[خون]] [[شهید]]، خون خداست؛ زیرا، خون در اینجا از آن تمام [[خانواده]] [[توحید]] و تمام نسل‌هاست و [[خدای تعالی]] [[مسئول]] و [[سرپرست]] این خانواده است و همان ولی‌ای که انتقام شهید این خانواده را می‌گیرد.
این خدای تعالی است که انتقام [[خون شهدا]] را بر عهده می‌گیرد و برای او ضمانت می‌کند که از میان دیگر [[خون‌ها]]، انتقام خون او را بستاند، این همان معنای «ثارالله» است که در [[زیارت وارث]] آمده است یعنی خدای تعالی ولی دم شهید است و [[انتقام]] او را می‌گیرد و [[خون]] [[شهید]]، خون خداست؛ زیرا، خون در اینجا از آن تمام [[خانواده]] [[توحید]] و تمام نسل‌هاست و [[خدای تعالی]] [[مسئول]] و [[سرپرست]] این خانواده است و همان ولی‌ای که انتقام شهید این خانواده را می‌گیرد.


از همین جاست که در [[زیارت وارث]] [[حسین بن علی]]{{ع}} را مخاطب قرار می‌دهیم و می‌گوییم: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ‌}}<ref>درود بر تو ای خون خدا و فرزند خون او.</ref>.
از همین جاست که در [[زیارت وارث]] [[حسین بن علی]] {{ع}} را مخاطب قرار می‌دهیم و می‌گوییم: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ‌}}<ref>درود بر تو ای خون خدا و فرزند خون او.</ref>.


پیش از [[اسلام]]، در میان [[عرب‌ها]] رسم بود که پرچمی سرخ رنگ بر [[قبر]] مقتول می‌نهادند و این [[پرچم]] تا آن هنگام که انتقام خون او گرفته نمی‌شد همان جا می‌ماند تا خونی را که به [[ستم]] ریخته شده است به یاد افراد [[قبیله]] آورد و [[ضمیر]] آنان را بانگ زند و بیدار نگاه دارد.
پیش از [[اسلام]]، در میان [[عرب‌ها]] رسم بود که پرچمی سرخ رنگ بر [[قبر]] مقتول می‌نهادند و این [[پرچم]] تا آن هنگام که انتقام خون او گرفته نمی‌شد همان جا می‌ماند تا خونی را که به [[ستم]] ریخته شده است به یاد افراد [[قبیله]] آورد و ضمیر آنان را بانگ زند و بیدار نگاه دارد.


آنان که امروزه بارگاه [[امام حسین]]{{ع}} را [[زیارت]] می‌کنند، این پرچم سرخ رنگ را بر گنبد بارگاه او در اهتزاز می‌بینند تا انتقام را به یاد نسل‌های خانواده توحید آورد تا مبادا این [[امت]] بر ستم چشم برهم [[نهد]] و شادمان شود، در حالی که هنوز [[مؤمنان]] انتقام خونی را که از سرستم و [[دشمنی]] در [[کربلا]] ریخته شد، نگرفته‌اند<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)|بر آستان عاشورا]]، ج۱، ص ۲۹۳.</ref>.
آنان که امروزه بارگاه [[امام حسین]] {{ع}} را [[زیارت]] می‌کنند، این پرچم سرخ رنگ را بر گنبد بارگاه او در اهتزاز می‌بینند تا انتقام را به یاد نسل‌های خانواده توحید آورد تا مبادا این [[امت]] بر ستم چشم برهم [[نهد]] و شادمان شود، در حالی که هنوز [[مؤمنان]] انتقام خونی را که از سرستم و [[دشمنی]] در [[کربلا]] ریخته شد، نگرفته‌اند<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)|بر آستان عاشورا]]، ج۱، ص ۲۹۳.</ref>.


== جایگاه انتقام در [[جدال]] [[فرهنگی]] توحید و [[شرک]] ==
== جایگاه انتقام در [[جدال]] [[فرهنگی]] توحید و [[شرک]] ==
خط ۷۰: خط ۷۰:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:امام حسین]]
[[رده:کنیه‌ها و لقب‌های امام حسین]]
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]
۱۱۲٬۶۳۷

ویرایش