آداب زیارت امام حسین در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

در کتاب [[عیون أخبار الرضا (کتاب)|عیون أخبار الرضا]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل است: هر کس [[قبر]] [[حسین بن علی]]{{ع}} را با شناخت [[حقّ]] او زیارت کند، [[خداوند]]، او را در عِلّیّین<ref>علّیّین، جایگاهی والا و محلّ حضور مقرّبان درگاه الهی در بهشت است.</ref>، جای می‌دهد<ref>{{متن حدیث|إِنَّ مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}} عَارِفاً بِحَقِّهِ كَتَبَهُ‏ اللَّهُ‏ فِي‏ عِلِّيِّينَ‏}} (عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۴۴، ح۱۵۹).</ref>.

[[صالح]] [[نیلی]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل می‌کند: هر کس با شناخت حقّ [[حسین]]{{ع}} به زیارت قبرش بیاید، خداوند، برایش [[پاداش]] [[آزاد]] کردن هزار [[بنده]] را می‌نویسد و مانند کسی است که هزار سوارکار را با اسبِ زین کرده و لگام زده، به [[جنگ در راه خدا]]، روانه بدارد<ref>{{متن حدیث|مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ{{ع}} عَارِفاً بِحَقِّهِ كَتَبَ‏ اللَّهُ‏ لَهُ‏ أَجْرَ مَنْ‏ أَعْتَقَ‏ أَلْفَ نَسَمَةٍ وَ كَمَنْ حَمَلَ عَلَى أَلْفِ فَرَسٍ مُسْرَجَةٍ مُلْجَمَةٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}} (الکافی، ج۴، ص۵۸۱، ح۵؛ تهذیب الأحکام، ج۶، ص۴۴، ح۹۴).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۵.</ref>

از [[صفوان بن مهران جمال]] نقل شده است: هر کس [[قبر حسین]]{{ع}} را به خاطر [[خدا]] زیارت کند، [[جبرئیل]] و [[میکائیل]] و [[اسرافیل]]، او را تا بازگشت به خانه‌اش بدرقه می‌کنند<ref>{{متن حدیث|مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ{{ع}} وَ هُوَ يُرِيدُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ شَيَّعَهُ جَبْرَئِيلُ وَ مِيكَائِيلُ وَ إِسْرَافِيلُ حَتَّى‏ يُرَدَّ إِلَى‏ مَنْزِلِهِ‏}} (کامل الزیارات، ص۲۷۴، ح۴۲۷؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۲۰، ح۷).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۵.</ref>

[[صفوان بن مهران]] از امام صادق{{ع}} نقل کرده است: برو و در حالی که دلت مُطیع و چشمت گریان است، [[تکبیر]] و [[تهلیل]] و ثنای خداوند عز و جل و [[درود بر پیامبر]]{{صل}} و به‌ویژه [[درود]] بر حسین{{ع}} و... را فراوان بگو.... پس اگر دلت نرم شد و اشکت سرازیر شد، نشانه [[اذن]] است<ref>{{متن حدیث|وَ سِرْ خَاشِعاً قَلْبُكَ بَاكِيَةً عَيْنُكَ‏ وَ أَكْثِرْ مِنَ التَّكْبِيرِ وَ التَّهْلِيلِ وَ الثَّنَاءِ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الصَّلَاةِ عَلَى النَّبِيِّ{{صل}} وَ الصَّلَاةِ عَلَى الْحُسَيْنِ خَاصَّةً... فَإِنْ‏ خَشَعَ‏ قَلْبُكَ‏ وَ دَمَعَتْ عَيْنُكَ فَهُوَ عَلَامَةُ الْإِذْنِ}} (مصباح المتهجّد، ص۷۱۷).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۶.</ref>

[[ابواسامه زید شحام]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل می‌کند: هر کس با اشتیاق به [[حسین]]{{ع}}، نزد قبرش بیاید، [[خداوند]]، او را جزو ایمن شدگانِ [[روز قیامت]] می‌نویسد و [[نامه]] عملش به دست راستش داده می‌شود و زیر [[پرچم]] حسین{{ع}} است تا به [[بهشت]] در آید و او را در مرتبه‌اش جای دهند، که خداوند، [[شکست ناپذیر]] و داناست<ref>{{متن حدیث|مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ{{ع}} تَشَوُّقاً إِلَيْهِ كَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْآمِنِينَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ أُعْطِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ وَ كَانَ تَحْتَ لِوَاءِ الْحُسَيْنِ{{ع}}حَتَّى يَدْخُلَ الْجَنَّةَ فَيُسْكِنَهُ‏ فِي‏ دَرَجَتِهِ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}} (کامل الزیارات، ص۲۷۰، ح۴۱۸؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۲۶، ح۳۱).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۶.</ref>

[[کرام بن عمرو]] از امام صادق{{ع}} نقل کرده است که: هنگامی که قصد [[زیارت]] [[قبر حسین]]{{ع}} را کردی، [[دل]] شکسته، [[اندوهگین]]، ژولیده و غبارآلوده<ref>ظاهراً این جمله به استحباب اجتناب از آراستگی و زینت در زیارت ایشان، اشاره دارد. بنا بر این، میان این‌گونه احادیث و آن چه بر استحباب غُسل و پوشیدن پاکیزه‌ترین لباس‌ها دلالت دارد، تعارضی نیست.</ref>، او را زیارت کن که حسین{{ع}}، دل‌شکسته و اندوهگین، پریشان و غبار [[آلوده]]، و گرسنه و [[تشنه]]، به [[شهادت]] رسید<ref>{{متن حدیث|إِذَا أَرَدْتَ أَنْتَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ{{ع}} فَزُرْهُ وَ أَنْتَ‏ كَئِيبٌ حَزِينٌ شَعِثٌ مُغْبَرٌّ فَإِنَّ الْحُسَيْنَ{{ع}} قُتِلَ وَ هُوَ كَئِيبٌ حَزِينٌ شَعِثٌ مُغْبَرٌّ جَائِعٌ‏ عَطْشَانُ‏}} (کامل الزیارات، ص۲۵۲، ح۳۷۷؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۴۲، ح۱۲).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۶.</ref>

[[رفاعه نخاس]] از امام صادق{{ع}} اینگونه نقل کرده است: پدرم [[امام باقر]]{{ع}} به من خبر داد که: «هر کس با [[شناخت]] [[حقّ]] حسین{{ع}} و بدون [[تکبّر]]، به سوی قبرش برود و به [[فرات]] برسد و در آب فرات، فرو رود و بیرون بیاید، مانند کسی است که از [[گناهان]]، بیرون می‌آید»<ref>{{متن حدیث|أَخْبَرَنِي أَبِي أَنَّ مَنْ خَرَجَ إِلَى قَبْرِ الْحُسَيْنِ{{ع}} عَارِفاً بِحَقِّهِ غَيْرَ مُسْتَكْبِرٍ وَ بَلَغَ الْفُرَاتَ وَ وَقَعَ فِي الْمَاءِ وَ خَرَجَ مِنَ الْمَاءِ كَانَ‏ مِثْلَ‏ الَّذِي‏ يَخْرُجُ‏ مِنَ‏ الذُّنُوبِ‏}} (تهذیب الأحکام، ج۶، ص۵۲، ح۱۲۵).</ref>.

[[یونس بن عمار]] از امام صادق{{ع}} نقل می‌کند: هنگامی که به نزدیکی [[قبر حسین]]{{ع}} رسیدی، اگر [به آب] رسیدی، [[غسل]] کن، و گرنه، [[وضو]] بگیر و سپس به زیارتش برو<ref>{{متن حدیث|إِذَا كُنْتَ مِنْهُ قَرِيباً يَعْنِي الْحُسَيْنَ{{ع}} فَإِنْ‏ أَصَبْتَ‏ غُسْلًا فَاغْتَسِلْ وَ إِلَّا فَتَوَضَّأْ ثُمَّ ائْتِهِ}} (کامل الزیارات، ص۳۴۸، ح۵۹۴؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۴۵، ح۲۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۷.</ref>

در کتاب [[بحار الأنوار (کتاب)|بحار الأنوار]] به نقل از [[امام صادق]]{{ع}} آمده است: هنگامی که به [[فرات]] رسیدی، غسل کن و پاکیزه‌ترین لباسی را که می‌توانی، بپوش و سپس، پا برهنه و با [[آرامش]] و [[وقار]]، به سوی [[قبر]] برو...<ref>{{متن حدیث|إِذَا وَصَلْتَ إِلَى الْفُرَاتِ فَاغْتَسِلْ وَ الْبَسْ أَنْظَفَ‏ ثَوْبٍ‏ تَقْدِرُ عَلَيْهِ ثُمَّ صِرْ إِلَى الْقَبْرِ حَافِياً وَ عَلَيْكَ السَّكِينَةُ وَ الْوَقَارُ...}} (بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۲۳۰، ح۳۷).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۷.</ref>

[[ابو بصیر]] از امام صادق{{ع}} نقل می‌کند:... و چون خواستی به سوی او گام برداری، غسل کن، و خود را خوش‌بو مکن و روغن مزن و سرمه مکش تا به نزد قبر در آیی<ref>{{متن حدیث|فَإِذَا أَرَدْتَ الْمَشْيَ إِلَيْهِ فَاغْتَسِلْ وَ لَا تَطَيَّبْ وَ لَا تَدَّهِنْ‏ وَ لَا تَكْتَحِلْ‏ حَتَّى‏ تَأْتِيَ الْقَبْرَ}} (تهذیب الأحکام، ج۶، ص۷۶، ح۱۵۰؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۴۸، ح۳۸).</ref>.

[[ابو حمزه ثمالی]] از امام صادق{{ع}} نقل کرده است:... و روغن مزن و سرمه مکش تا آنکه به [[رود فرات]] برسی، و از [[سخن گفتن]] و شوخی، بکاه و بر ذکر [[خدای متعال]]، بیفزای و از شوخی و بگو مگو، پرهیز کن<ref>{{متن حدیث|وَ لَا تَدَّهِنْ وَ لَا تَكْتَحِلْ حَتَّى تَأْتِيَ الْفُرَاتَ‏ وَ أَقِلَّ مِنَ الْكَلَامِ وَ الْمِزَاحِ وَ أَكْثِرْ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ تَعَالَى وَ إِيَّاكَ وَ الْمِزَاحَ‏ وَ الْخُصُومَةَ}} (کامل الزیارات، ص۳۹۳، ح۶۳۹؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۷۳، ح۳۰).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۸.</ref>

[[صفوان بن مهران]] از امام صادق{{ع}} نقل می‌کند: چون از نمازت فارغ شدی، به سوی [[مرقد]]، روی بیاور و با آرامش و وقار و گام‌های کوتاه، راه برو که خدای متعال، برایت در برابر هر گام، یک [[حج]] و یک [[عمره]] می‌نویسد<ref>{{متن حدیث|فَإِذَا فَرَغْتَ مِنْ‏ صَلَاتِكَ‏ فَتَوَجَّهْ‏ نَحْوَ الْحَائِرِ وَ عَلَيْكَ السَّكِينَةُ وَ الْوَقَارُ وَ قَصِّرْ خُطَاكَ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَكْتُبُ لَكَ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حِجَّةً وَ عُمْرَةً}} (مصباح المتهجد، ص۷۱۷).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۸.</ref>

[[یونس کناسی]] از [[امام صادق]]{{ع}} اینچنین نقل کرده است که: هنگامی که نزد [[قبر حسین]]{{ع}} آمدی، به [[فرات]] برو و رو به روی قبر حسین{{ع}}، [[غسل]] کن و با آرامش و وقار، به سوی آن، رو کن تا داخل شوی...<ref>{{متن حدیث|إِذَا أَتَيْتَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ{{ع}} فَائْتِ الْفُرَاتَ وَ اغْتَسِلْ‏ بِحِيَالِ‏ قَبْرِهِ‏ وَ تَوَجَّهْ إِلَيْهِ وَ عَلَيْكَ السَّكِينَةَ وَ الْوَقَارَ حَتَّى تَدْخُلَ إِلَى الْقَبْرِ...}} (الکافی، ج۴، ص۵۷۲، ح۱).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۸.</ref>

در کتاب [[المزار الکبیر (کتاب)|المزار الکبیر]] نقل است: عالم [[شریف]] و بزرگوار، [[ابوالمکارم حمزة بن علی بن زهره]]، با دهان خود برای ما [[املا]] کرد که: هنگامی که [[زیارت]] هر یک از [[امامان]]{{عم}} را [[اراده]] کردی، بر درگاهش بِایست و بگو: خدایا! بر درگاه خانه‌ای از خانه‌های پیامبرت و [[خاندان]] پیامبرت - که بر او و بر ایشان، [[سلام]] باد – ایستاده‌ام و تو از ورود به خانه‌های [[پیامبر]]، بدون اجازه وی، منع کرده‌ای و فرموده‌ای: «ای [[مؤمنان]]! به خانه‌های پیامبر، وارد نشوید، جز آنکه اجازه یابید». خدایا! من، حُرمت پیامبرت را در نبودش [[باور]] دارم، همان‌گونه که در حضورش [[اعتقاد]] دارم، و می‌دانم که پیامبرانت و جانشینانت، زنده‌اند و نزد تو روزی می‌خورند، جایگاه مرا هم اکنون می‌بینند، و سخن مرا می‌شنوند، و تو، مانع رسیدن سخن ایشان هستی [،وگرنه، پاسخ هم می‌گفتند]. پس برای ورود در این لحظه، اول از تو - ای [[خدا]] -، اجازه می‌خواهم و سپس، از فرستاده‌ات - که درودهای تو بر او و خاندانش باد -، و آن گاه، از جانشینت، امامی که اطاعتش بر من [[واجب]] است، و نیز از فرشتگانِ گمارده شده بر این جایگاه [[مبارک]] که [[مطیع]] و [[گوش به فرمان]] تو هستند. [[سلام]] و [[رحمت]] و [[برکات]] [[خدا]] بر شما فرشتگانِ گمارده شده بر این بارگاهِ [[مبارک]]! به [[اذن خدا]] و [[اذن پیامبر]] و [[اذن]] جانشینانش و اذن این [[امام]]، و به اذن شما [[فرشتگان]] - که درودهای خدا بر همگی شما باد -، و به قصد [[تقرّب]] به خدا و به وسیله خدا و پیامبرش [[محمّد]] و [[خاندان]] پاکش، به این [[خانه]] وارد می‌شوم. پس - ای [[فرشتگان]] خدا -، [[یاوران]] من باشید و [[یاران]] من باشید تا این که به این خانه در آیم و خدا را با همه‌گونه [[دعا]] بخوانم و به بندگیِ خویش برای خدا و نیز به اطاعتم از این امام و پدرانش - که درودهای خدا بر همه آنان باد -، [[اقرار]] نمایم. سپس با مقدّم داشتن پای راست، داخل شو و با صد بار [[تکبیر]] گفتن، [[خدای متعال]] را بزرگ بدار و [[ضریح]] را جلوی روی خود، قرار ده...<ref>{{متن حدیث|أَمْلَاهَا عَلَيْنَا الشَّرِيفُ‏ الْجَلِيلُ‏ الْعَالِمُ أَبُو الْمَكَارِمِ حَمْزَةُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زُهْرَةَ أَدَامَ اللَّهُ عِزَّهُ مِنْ فَلْقِ‏ فِيهِ، قَالَ: إِذَا أَرَدْتَ زِيَارَةَ أَحَدٍ مِنَ الْأَئِمَّةِ{{عم}} فَقِفْ عَلَى بَابِهِ وَ قُلِ: اللَّهُمَّ إِنِّي قَدْ وَقَفْتُ عَلَى بَابِ بَيْتٍ مِنْ بُيُوتِ نَبِيِّكَ وَ آلِ نَبِيِّكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمُ السَّلَامُ، وَ قَدْ مَنَعْتَ الدُّخُولَ إِلَى بُيُوتِهِ إِلَّا بِإِذْنِ نَبِيِّكَ، فَقُلْتَ: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ}} اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْتَقِدُ حُرْمَةَ نَبِيِّكَ فِي غَيْبَتِهِ كَمَا أَعْتَقِدُ فِي حَضْرَتِهِ، وَ أَعْلَمُ أَنَّ رُسُلَكَ وَ خُلَفَاءَكَ أَحْيَاءٌ عِنْدَكَ يُرْزَقُونَ، يَرَوْنَ مَكَانِي فِي وَقْتِي هَذَا، وَ يَسْمَعُونَ كَلَامِي، وَ أَنَّكَ حَجَبْتَ كَلَامَهُمْ. فَإِنِّي أَسْتَأْذِنُكَ يَا رَبِّ أَوَّلًا، وَ أَسْتَأْذِنُ رَسُولَكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ثَانِياً، وَ أَسْتَأْذِنُ خَلِيفَتَكَ الْإِمَامَ الْمُفْتَرَضَ عَلَيَّ طَاعَتُهُ فِي الدُّخُولِ فِي سَاعَتِي هَذِهِ، وَ أَسْتَأْذِنُ مَلَائِكَتَكَ الْمُوَكَّلِينَ بِهَذِهِ الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ الْمُطِيعَةِ لَكَ السَّامِعَةِ، السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَيُّهَا الْمَلَائِكَةُ الْمُوَكَّلُونَ بِهَذَا الْمَشْهَدِ الْمُبَارَكِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ. بِإِذْنِ اللَّهِ وَ إِذْنِ رَسُولِهِ وَ إِذْنِ خُلَفَائِهِ وَ إِذْنِ هَذَا الْإِمَامِ وَ بِإِذْنِكُمْ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ أَجْمَعِينَ، أَدْخُلُ هَذَا الْبَيْتَ مُتَقَرِّباً إِلَى اللَّهِ، بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ، فَكُونُوا مَلَائِكَةَ اللَّهِ أَعْوَانِي، وَ كُونُوا أَنْصَارِي حَتَّى أَدْخُلَ هَذَا الْبَيْتَ. وَ أَدْعُوَ اللَّهَ بِفُنُونِ الدَّعَوَاتِ، وَ أَعْتَرِفَ لِلَّهِ بِالْعُبُودِيَّةِ، وَ لِهَذَا الْإِمَامِ وَ لِآبَائِهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ بِالطَّاعَةِ. ثُمَّ ادْخُلْ مُقَدِّماً رِجْلَكَ الْيُمْنَى، وَ كَبِّرِ اللَّهَ تَعَالَى مِائَةَ تَكْبِيرَةٍ، وَ اسْتَقْبِلِ الضَّرِيحَ بِوَجْهِكَ}} (المزار الکبیر، ص۵۵۵، ح۱؛ مصباح الزائر، ص۴۴).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۷۹.</ref>

زیارت‌نامه‌های کوتاه و بلند متعددی در کتب [[ادعیه]] و [[مزار]] گردآوری شده‌اند. ما به منظور [[پرهیز]] از طولانی شدن این گزیده از نقل آنها صرف‌نظر کردیم. علاقه‌مندان به کتاب‌های مربوط و متداول‌ترین آنها یعنی [[مفاتیح الجنان]] مرحوم [[شیخ عباس قمی]] مراجعه نمایند.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۸۸۰.</ref>