ابراهیم بن ابی‌رجاء: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابراهیم بن ابی‌رجاء در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط  = }}

ب. منابع [[سنی]]: لسان [[المیزان]]، ج۱، ص۵۶، ش۱۴۲.</ref> فقط در سند ۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] یاد گردیده، که از کتاب [[توحید]] [[شیخ صدوق]] نقل شده است: {{متن حدیث|وَ‌بإسناده إلی إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ عَنْ أَخِي طِرْبَالٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} يَقُولُ كَفُّ الْأَذَى وَ قِلَّةُ الصَّخَبِ يَزِيدَانِ فِي الرِّزْقِ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۲، ص۴۱۹ به گزارش از التوحید، ج۱، ص۴۵۹ - ۴۶۰، ح۲۸: {{عربی|أبی قال: حدثنا محمد بن یحیی العطار عن محمد بن الحسین بن أبی الخطاب عن ابن فضال عن علی بن شجرة عن إبراهیم بن أبی رجاء عن أخی طربال عن إبراهیم بن أبی رجاء أخی طربال خ ل قال:...}}.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۹.</ref>

نام یادشده در کتب رجالی ذکر نشده؛ ولی با تعابیر مختلف در [[اسناد روایات]] واقع شده است: {{عربی|"إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ أَخِي طِرْبَالٍ"}}؛ {{عربی|"إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ عَنْ أَخِي طِرْبَالٍ"}}<ref>التوحید، ج۱، ص۴۵۹ - ۴۶۰، ح۲۸.</ref>؛ {{عربی|"إِبْرَاهِيمَ بْنِ رَجَاءٍ أَخِي طِرْبَالٍ"}}<ref>{{متن حدیث|جَعْفَرُ بْنُ أَحْمَدَ الْقُمِّيُّ فِي كِتَابِ الْغَايَاتِ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ رَجَاءٍ أَخِي طِرْبَالٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} يَقُولُ: مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِثْلِ الصَّمْتِ وَ الْمَشْيِ إِلَى بَيْتِهِ}}؛ (جامع أحادیث الشیعه، ج۱۰، ص۴۷۸، ح۱۳۷۲).</ref>؛ {{عربی|"إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ"}}<ref>{{متن حدیث|عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: حُسْنُ الْجِوَارِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ}}؛ (الکافی، ج۲، ص۶۶۶ ح۳).</ref>؛ {{عربی|"أخو الطربال"}}<ref>{{متن حدیث|وَ عَنْ أَخِي الطِّرْبَالِ قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي الْأَرْضِ حُرُمَاتٍ...}}؛ المؤمن، ص۷۳، ح۲۰۱).</ref>.

[[علامه مامقانی]] ذیل عنوان ابراهیم بن ابی رجاء بعد از [[نقل روایت]] کافی که در سند آن ابراهیم بن ابی رجاء یاد شده: اصل عنوان [[اشتباه]] است و کلمه «ابی» اضافه است و صحیح آن «ابراهیم بن رجاء» است که [[متحد]] با [[ابراهیم بن رجاء جحدری]] معنون در کتب رجالی می‌باشد <ref>{{عربی|أقول: ذکره هنا اشتباه، منشأه زیادة کلمة (أبی) فی نسخته فهو إبراهیم بن رجاء الذی یأتی التعرض لحاله... و زعم التعدد و ذکره هنا بإضافة کلمة الأب إلی (رجاء) و... کما صدر من جامع الرواة لا وجه له}}؛ (تنقیح المقال، ج۳، ص۲۲۷، ش۸۵).</ref>.

'''یادآوری:''' عنوان ابراهیم بن رجاء در کتب رجالی، مشترک میان «ابراهیم بن رجاء جحدری» و «[[ابراهیم بن رجاء شیبانی]]» معروف به «ابن ابی هراسة» است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۹-۱۸۰.</ref>

# [[اتحاد]] [[راوی]] و مروی عنه، چون [[شیخ طوسی]]، [[ابراهیم بن جمیل]] را از [[اصحاب امامان]] [[امام باقر]] و [[امام صادق]]{{عم}} شمرده و می‌نویسد: {{عربی|" روی عنه علی بن شجرة"}}<ref>رجال الطوسی، ص۱۲۳، ش۱۲۳۶.</ref> و در سند مورد بحث هم علی بن شجرة از ابراهیم بن ابی رجاء [[روایت]] می‌کند.

بر این اساس، [[ظن]] [[قوی]] هست که [[کنیه]] [[جمیل]]، ابورجاء باشد که گاه به ابراهیم بن جمیل از وی یاد می‌شود و گاه به ابراهیم بن ابی رجاء، در نتیجه عنوان راوی {{عربی|"ابراهیم بن جمیل، أبورجاء، أخو طربال الکوفی"}} است و نسخه {{عربی|"ابراهیم بن أبی رجاء عن أخی طربال"}} که در [[سند روایت]] [[توحید]] [[صدوق]] آمده، صحیح نیست.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۸۱-۱۸۲.</ref>

تمام روایاتی که از راوی در [[کتب حدیثی]] نقل شده، از [[امام صادق]]{{ع}} است، جز یک روایت او از شخصی به نام [[معتمر بن سلیمان]]<ref>الخصال، ج۱، ص۱۷۹، ح۲۴۳.</ref> که از [[مشایخ]] او شمرده می‌شود؛ ولی افراد گوناگونی از ایشان [[حدیث]] نقل کرده‌اند که از [[شاگردان]] [[حدیثی]] وی شمرده می‌گردند؛ مانند [[علی بن شجرة]] و [[ابراهیم بن اسحاق]]<ref>رجال الطوسی، ص۱۲۳، ش۱۲۳۶.</ref>، [[یحیی بن محمد بن صاعد]]<ref>الخصال، ج۱، ص۱۷۹، ح۲۴۳.</ref>، [[اسماعیل بن مهران]]<ref>الکافی، ج۲، ص۶۶۶، ح۳.</ref> و [[علی بن اسحاق]]<ref>الزهد، ص۴۳، ح۱۱۵.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۸۳.</ref>

در کتب رجالی، [[جرح]] و تعدیلی از ابراهیم بن ابی رجاء نشده؛ ولی علی بن شجرة که از وی [[نقل حدیث]] می‌کند، از اجلاء و معاریف است و از [[ثقات]] به شمار می‌آید. افزون بر این، دارای کتاب حدیثی است که عده‌ای آن را [[روایت]] کرده‌اند: