ابوبکر بن شعوب لیثی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابوبکر بن شعوب لیثی در تراجم و رجال]] - [[ابوبکر بن شعوب لیثی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}

به هر روی، ابن شعوب از [[شاعران]] [[جاهلی]] بود که پس از [[مرگ]] [[هشام بن مغیره مخزومی]] در رثای او [[شعر]] گفت. او در سروده‌هایش، رابطه دو [[قبیله]] [[کنانه]] و [[قریش]] را ترسیم کرد و به موقعیت ممتاز هشام پرداخت و او را غیث الانام نامید<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۸، ص۲۲۸ و ۲۹۸.</ref>.

شداد در رثای کشته‌های قریش در [[پیکار]] [[بدر]]، اشعاری سرود: "گویا آن [[چاه]] [[بدر]] پیش چشم من است که [[جوانان]] را در آن سرنگون می‌کنند"<ref>{{عربی|"ماذا بالقلیب قلیب بدر من القینات والشرب الکرام..."}}؛ ابن هشام، ج۳، ص۳۰، ۷۹، ۸۱-۸۲ و ۱۳۰؛ بخاری، ج۴، ص۲۶۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۹.</ref>

فاکهی در کتاب [[مکه]] به نقل از ابوالقَمُوص<ref>زید بن علی از تابعین مورد اعتماد کوفی؛ عجلی، ج۱، ص۳۷۸.</ref> این اشعار را به [[ابوبکر]]، [[خلیفه اول]]، نسبت داده و گفته است وی در [[اسلام]] و [[جاهلیت]] باده گساری می‌کرد. [[رسول خدا]]{{صل}} هنگامی که از اشعار وی باخبر شد، با چهره‌ای برافروخته، در حالی که دامن جامه‌اش بر [[زمین]] کشیده می‌شد، نزد ابوبکر آمد. [[عمر بن خطاب]] که در این رویداد با ابوبکر بود، با دیدن چهره [[حضرت]]، از [[خشم]] ایشان به [[خدا]] [[پناه]] برد و [[سوگند]] یاد کرد که هیچگاه شراب نخواهد نوشید<ref>ابن حجر، مقدمه فتح الباری، ص۳۰۰؛ همو، الاصابه، ج۷، ص۳۹؛ امینی، ج۷، ص۹۵؛ شرف الدین، ص۳۱۰؛ جعفر مرتضی، ج۵، ص۹ و ص۳۰۴-۳۰۷.</ref>. نفطویه <ref>ابن [[عرفة]] واسطی م. ۳۲۲، [[ابراهیم بن محمد]] بن [[عرفه]] از [[نوادگان]] مهلب بن ابی صفره، ادیب، [[فقیه]]، [[محدث]] و [[مورخ]] و مؤلف کتاب [[تاریخ]].</ref> نیز با پذیرش این [[روایت]]، اشعار را به خلیفه اول نسبت داده<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۹.</ref>، [[ترمذی]]<ref>ترمذی، ج۵، ص۹۸.</ref> نیز به نوعی انتساب این اشعار را به [[خلیفه]] پذیرفته و نشان داده است که [[عمر]] در مراحل مختلفی، خواستار بیانی شفاف درباره شراب بود تا اینکه با [[نزول آیه]] {{متن قرآن|فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ}}<ref>«اکنون آیا دست می‌کشید؟» سوره مائده، آیه ۹۱.</ref>. گفت: دیگر این کار را ادامه نمی‌دهم، اما [[حکیم ترمذی]]<ref>ترمذی، ج۱، ص۲۴۸؛ اصل ۴۴.</ref> روایت ابی القموص را منکر <ref>روایتی که [[راوی]] آن مورد [[اعتماد]] نباشد و تنها یک [[سند]] داشته باشد.</ref> شمرده است. [[طبری]]<ref>طبری، ج۲، ص۳۷۴.</ref> [[روایت]] ابوالقموص را با تفصیل بیشتری و با [[جایگزینی]] کلمه "[[رجل]]" به جای نام اشخاص، چنین بیان کرده که [[مسلمانان]] پس از [[نزول آیه]] {{متن قرآن|لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَ}}<ref>«ای مؤمنان! در حال مستی به نماز رو نیاورید» سوره نساء، آیه ۴۳.</ref>. همچنان باده گساری می‌کردند، تا اینکه مردی در اثر شراب نوشی، اشعاری در سوگ کشته‌های [[بدر]] خواند و در نتیجه، [[آیه]] {{متن قرآن|فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ}}<ref>«اکنون آیا دست می‌کشید؟» سوره مائده، آیه ۹۱.</ref> نازل شد. [[تاریخ]] این رخداد و [[تحریم]] شراب را به [[اختلاف]]، اندکی پیش از [[نبرد احد]] تا [[زمان]] [[حجة الوداع]] گفته‌اند.

افزون بر اینکه نام ام‌بکر، جز در این خبر در شمار [[همسران]] ابوبکر نیامده است، شاعر بودن ابوبکر<ref>ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۷۴؛ بلاذری، ج۲، ص۳۵۸ و ۳۸۲ و ج۱۰، ص۳۰۲.</ref> و [[همراهی]] عمر با وی، [[دفاع]] عایشه را در جامعه بی‌نتیجه می‌کرد. از این رو، او برای [[تغییر]] اذهان عمومی از شیوه [[سوگند]] و [[نفرین]] استفاده کرد<ref>عبدالرزاق صنعانی، ج۱۱، ص۲۶۶؛ ابن عساکر، ج۳۰، ص۳۳۴؛ مقدسی، ص۶۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۹.</ref>.

دیک الجن نیز برای [[اثبات]] [[کفر]] ابوبکر، اشعار وی را برای [[متوکل]] خواند<ref>قراچه داغی، ص۴۳۹.</ref>.

== منابع ==