اخشیدیان: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[اخشیدیان در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}

بدون [[شک]] خلیفه بر این [[باور]] بود که با این [[انتصاب]]، [[منافع]] [[عباسیان]] - که بر پاشیدن بذر [[تفرقه]] میان [[استانداران]] بنا می‌شد - تأمین می‌گردد. این مسأله همچنین بیانگر [[تمایل]] [[خلافت]] مبنی بر این بود که اجازه [[نفوذ]] در شام و مصر را ندهد؛ چون ممکن بود منافعش را به خطر اندازد. با وجود موضع مثبت ابن‌طغج که به منافع عباسیان [[خدمت]] می‌کرد، خلافت به اخشیدیان - که در مناطق نزدیک به [[عراق]] [[حکومت]] می‌کردند- [[اطمینان]] نداشت<ref>زیود، العلاقات بین الشام و مصر فی العهدین الطولونی و الإخشیدی، ص۲۹۳.</ref> و دور از [[ذهن]] نیست که خلافت، ابن‌رائق را به شام گسیل کرده باشد تا با اخشید [[رقابت]] و [[قدرت]] و نفوذ او را محدود کند<ref>کرد علی، محمد، خطط الشام، ج۱، ص۱۸۴ - ۱۸۵.</ref>.

هنوز ابن‌رائق مقام جدیدش را به چنگ نیاورده بود که به همه [[سرزمین شام]] [[چشم]] دوخت. وی به دخالت در کارهای اخشیدیان می‌پرداخت و با وجود اینکه اخشید از او اظهار [[نگرانی]] و ناخرسندی خود را ابراز کرد، با او به [[نیکی]] [[رفتار]] و رضایتش را جلب کرد.

اخشید با ارزیابی [[اوضاع نابسامان]] [[خلافت عباسی]] و [[تهدید]] دائمی حکومتش از سوی [[خلافت]] [[فاطمیان]]، می‌خواست که با وجود [[پیروزی]] وی، [[منافع ملی]] [[مسلمانان]] را بر [[منافع]] ویژه خودش ترجیح دهد. از آن سو ابن‌رائق دریافت که اوضاع ایجاب می‌کند عاقلانه [[رفتار]] کرده، [[صلح]] نماید.

سرانجام میان دو طرف صلح برقرار شد و اخشید پذیرفت که بخشی از [[سرزمین شام]] را واقع در شمال [[رَمَله]] به ابن‌رائق واگذارد و او هم سالانه مبلغ صد و چهل هزار [[دینار]] بابت [[رمله]] به اخشید بپردازد<ref>ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، ج۳، ص۳۵۳.</ref>.

در نتیجه درگیریی که میان دو طرف در قنَّسرین رخ داد، سیف‌الدوله [[شکست]] خورد؛ اخشید وارد حلب شد و دمشق را بازپس گرفت؛ اما بار دیگر [[منافع]] کلی [[مسلمانان]] را بر [[منافع شخصی]] خود ترجیح داد؛ از این رو با سیف‌الدوله [[پیمان]] [[صلح]] منعقد و به موجب آن [[حلب]] و شمال [[شام]] را به او واگذار کرد»<ref>ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، ج۳، ص۲۵۵.</ref>.

اخشید برای مقابله با حملات رومی‌ها به مناطق [[اسلامی]]، به [[ضرورت]] وجود نیرویی اسلامی در شمال شام، همانند نیروی حمدانیان پی برد. علاوه بر آن اخشیدیان در [[مصر]] از سوی [[فاطمیان]] تحت فشار خارجی بودند؛ همان‌گونه که با برخی حرکت‌های [[متزلزل]] کننده، مثل حرکت غَلبون در منطقه اشمونیین روبه‌رو می‌شدند<ref>کندی، ولاة مصر، ص۲۹۶، مصحح: غلبون در سال ۳۵۵ ق. پس از مرگ اخشید و رفتن کافور به عراق، در اثر تظلم‌خواهی تجار، بر مصر چیره شد. کافور به مصر بازگشته با وی جنگید و در سال ۳۶۶ ق، بر او پیروز شده وی را کشت. این نبرد موجب شد اخشیدیان از انجام مراسم حج در آن سال محروم شوند، کندی، ولاة مصر، (چاپ ۱۴۰۷ه)، ص۲۲۱ - ۲۲۲؛ ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، ج۴، ص۱-۲. اشمونیین از شهرهای مصر در غرب رود نیل است که اشمن از نوادگان آدم{{ع}} آن را آباد کرد و به نام وی مشهور شد. نام این شهر را علاوه بر اشمونیین. اشمون، اشمونین و اشموس نیز گفته‌اند. معجم البلدان، ج۱، ص۲۰۰، بوصیر، مرگ‌گاه مروان حمار، از توابع این شهر است. این شهر، منزلگاه قبیله قنبر بود که به امام علی{{ع}} منتسب بودند. معجم قبائل العرب، ج۳، ص۹۶۶.</ref>. از سوی دیگر [[خلافت عباسی]] با آنان برخوردی دوگانه داشت؛ زیرا استاندارانی را به شام می‌فرستاد تا از [[نفوذ]] اخشیدیان بکاهد؛ از این رو اخشید به صلح [[تمایل]] یافت.

[[کافور]] در مدت [[وصی]] بودنش، [[انسجام]] [[حکومت]] را [[حفظ]] کرد و در مقابل خطر حمدانیان در شمال، [[قرامطه]] - که بر جنوب [[سرزمین شام]] [[حمله]] می‌کردند- و [[امیران]] نُوْبه، از [[مصر]] [[دفاع]] نمود؛ همان‌گونه که در مقابل حمله [[فاطمیان]] به مصر [[ایستادگی]] کرد.

اما حملات فاطمیان به این [[سرزمین]] ادامه یافت؛ همان‌گونه که داعیان آنان این [[دعوت]] را در داخل [[جامعه]] مصر انتشار دادند. [[خلیفه]] فاطمی، معز، از کافور خواست از او [[اطاعت]] نماید، اما کافور با [[زیرکی]] حمله فاطمیان را به مصر تا پایان دوره خود به تأخیر انداخت.

در واقع [[نفوذ]] حکومتی اخشیدیان، بعد از مرگ کافور از بین رفت و [[ضرورت]] اقتضا می‌کرد که جای خالی نیروی اخشیدیان را نیروی دیگری پر کند، از همین رو ورود فاطمیان به مصر و سرزمین شام آغاز مرحله‌ای جدید از [[روابط]] [[تاریخی]] میان دو [[خلافت عباسی]] و فاطمی بود.<ref>[[محمد سهیل طقوش|طقوش، محمد سهیل]]، [[دولت عباسیان (کتاب)|دولت عباسیان]]، ص ۲۵۶.</ref>

# [[محمد اخشید بن طغج]] (۳۲۳-۳۳۴ق/۹۳۵-۹۶۴م)

# [[ابوالقاسم انوجوربن اخشید]] (۳۳۴-۳۴۹ق/۹۴۶-۹۶۰م)