اخلاص در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

این واژه مصدر باب [[افعال]] از ریشه «خلص» در لغت به معنای [[پاک]] و تمیز<ref>المصباح المنیر، ص۱۷۷؛ مجمع البحرین، ج۴، ص۱۶۸.</ref> و صاف و سالم‌شدن از آمیختگی است<ref>لسان العرب، ج۷، ص۲۶.</ref>. البته تفاوت اندکی در این دو معنا وجود دارد، چون خالص‌شدن زمانی است که قبلا ناخالصی در شیئی وجود داشته باشد، اما صاف‌شدن گاهی به معنای شیئی است که از ابتدا ناخالصی نداشته است<ref>المفردات، ص۲۹۲.</ref>. در [[نجات]] از [[گرفتاری]] نیز واژه «خلاص» به کار می‌رود<ref>کتاب العین، ج۴، ص۱۸۶.</ref>. و در اصطلاح به معنی خالص‌ساختن قصد از غیر [[خداوند]] و از تمامی اغراض غیر [[الهی]] است<ref>المحجة البیضاء، ج۸ ص۱۲۸؛ جامع السعادات، ج۲، ص۳۱۱.</ref>.

[[اخلاص]] در دانش‌های گوناگون [[اسلامی]] مانند [[فقه]]، [[اخلاق]] و [[عرفان]] مطرح شده و در فقه، شرط [[صحت]] [[واجبات]] و [[مستحبات]] تعبدی دانسته شده است. بر اساس [[روایت نبوی]] که [[امام رضا]]{{ع}} آن را از پدرانشان نقل کرده‌اند، اخلاص معیار و ملاک هر طاعتی است<ref>الأمالی، طوسی، ص۵۷۰.</ref>. از این‌رو، هیچ عملی بدون اخلاص، [[اطاعت الهی]] نبوده، مقبول [[درگاه الهی]] نیست. در [[علم اخلاق]] به اخلاص در [[نیت]] اهمیت ویژه‌ای داده‌اند و از آن به صورت رکن و پایه [[رفتار]] و [[روح]] عمل یاد کرده‌اند، به گونه‌ای که نبودن نیت [[خالص]] باعث بی‌ارزش شدن عمل است<ref>اخلاق در قرآن، ج۱، ص۲۶۶ – ۲۶۹.</ref>. در علم اخلاق اخلاص بر تارک همه [[فضیلت‌ها]] قرار دارد، ملاک پذیرش و [[درستی]] [[رفتارها]] است و [[رهایی]] از چنگال [[شیطان]] فقط با اخلاص امکان دارد<ref>جامع السعادات، ج۲، ص۴۰۵- ۴۰۶.</ref>.