آرامش در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخه‌ها

آرامش در معارف و سیره سجادی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۴

۱۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲

جز

وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم

دیداریویکی‌متن

HeydariBot

۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
 [[آرامش روحی]] یا سکینه و آسودگی خاطر یا [[طمأنینه]] ویژگی [[نفسانی]] [[ارجمندی]] است که در امواج پرتلاطم [[زندگی]]، مطلوب [[آدمی]] به شمار می‌رود. این [[آرامش]] و آسودگی که توأم با [[احساس امنیت]] است [[اضطراب]] را از فرد دور می‌سازد و طعم [[حقیقی]] [[سعادت]] را به وی می‌چشاند.
 بنابر آنچه راغب اظهار داشته است، سکینه چیزی است که باعث [[زایل شدن ترس]] و [[وحشت]] می‌گردد<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref> و طمأنینه و [[اطمینان]] همان سکونت و آرامشی است که بعد از [[هراس]] و [[بی‌قراری]] حاصل می‌شود<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref>. [[قرآن کریم]] در این مورد آموزه‌های [[ارزشمندی]] را در [[اختیار]] ما قرار می‌دهد. [[نزول]] آرامش در دل‌های [[مؤمنان]] لطفی است که از جانب [[خدای متعال]] شامل حال آنان می‌گردد: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدَادُوا إِيمَانًا مَعَ إِيمَانِهِمْ}}<ref>«اوست که آرامش را در دل مؤمنان فرو فرستاد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند» سوره فتح، آیه ۴.</ref> در [[فرهنگ قرآن]] تنها در سایه یاد خداست که [[دل‌ها]] حقیقتاً آرام می‌گیرد: {{متن قرآن|أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ}}<ref>«آگاه باشید! با یاد خداوند دل‌ها آرام می‌یابد» سوره رعد، آیه ۲۸.</ref> و بالاترین مرتبه نفس [[انسانی]] همان [[نفس مطمئنه]] است که با [[رضایت]] و [[خرسندی]] به سوی خدای خویش برمی‌گردد<ref>{{متن قرآن|يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ * ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً}} «ای روان آرمیده! * به سوی پروردگارت خرسند و پسندیده بازگرد!» سوره فجر، آیه ۲۷-۲۸.</ref>.
-آنچه [[دل]] آدمی را آرام و مطمئن می‌سازد [[ایمان به خدا]] و یاد اوست. [[ایمان]] و [[خداباوری]]، [[روحیه]] [[تقوا]] و [[خداترسی]] را در [[انسان]] زیاد می‌کند. با [[افزایش ایمان]]، [[معرفت]]، تقوا و [[خویشتن‌داری]] از [[امیال]] و [[شهوات]] ناروا، [[روح انسان]] به [[یکپارچگی]] و آرامشی دست پیدا می‌کند که حاصل آن [[وقار]] و آرامش و [[حلم]] و [[بردباری]] است. [[امام علی]]{{ع}} در [[وصف]] [[متقین]] می‌گوید: {{متن حدیث|فِي‏ الزَّلَازِلِ‏ وَقُورٌ وَ فِي‏ الْمَكَارِهِ‏ صَبُورٌ}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۱۹۳.</ref>؛ «آنان در حوادث تکان دهنده آرام و باوقار و در [[ناگواری‌ها]] بردبار و شکیبایند».
+آنچه [[دل]] آدمی را آرام و مطمئن می‌سازد [[ایمان به خدا]] و یاد اوست. [[ایمان]] و [[خداباوری]]، [[روحیه]] [[تقوا]] و [[خداترسی]] را در [[انسان]] زیاد می‌کند. با [[افزایش ایمان]]، [[معرفت]]، تقوا و [[خویشتن‌داری]] از [[امیال]] و [[شهوات]] ناروا، [[روح انسان]] به [[یکپارچگی]] و آرامشی دست پیدا می‌کند که حاصل آن [[وقار]] و آرامش و [[حلم]] و [[بردباری]] است. [[امام علی]] {{ع}} در [[وصف]] [[متقین]] می‌گوید: {{متن حدیث|فِي‏ الزَّلَازِلِ‏ وَقُورٌ وَ فِي‏ الْمَكَارِهِ‏ صَبُورٌ}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۱۹۳.</ref>؛ «آنان در حوادث تکان دهنده آرام و باوقار و در [[ناگواری‌ها]] بردبار و شکیبایند».
-در [[صحیفه سجادیه]]، [[امام سجاد]]{{ع}} در مناجات‌های خود از [[خداوند]] درخواست می‌کند به او [[آرامش]] و [[طمأنینه]] نفس [[عطا]] فرماید: {{متن حدیث|وَاجْعَلْ قَلْبِي‏ وَاثِقاً بِمَا عِنْدَكَ... وَ اجْمَعْ لِيَ الْغِنَى وَ الْعَفَافَ... وَ الطُّمَأْنِينَةَ وَ الْعَافِيَةَ}}؛ «بار خدایا دلم را به آنچه در نزد توست آرام و مطمئن نمای و همه قصد مرا ویژه اعمالی ساز که رضای تو در آن باشد و مرا به کاری برگمار که خاصّان درگاهت را بر آن می‌گماری... و [[توانگری]] و [[عفّت]] و [[آسایش]] و بی‌گزندی و تندرستی و فراخی در روزی و آرامش و [[عاقبت]] را همه یک‌جا نصیب من گردان»<ref>نیایش چهل و هفتم.</ref>.
+در [[صحیفه سجادیه]]، [[امام سجاد]] {{ع}} در مناجات‌های خود از [[خداوند]] درخواست می‌کند به او [[آرامش]] و [[طمأنینه]] نفس [[عطا]] فرماید: {{متن حدیث|وَاجْعَلْ قَلْبِي‏ وَاثِقاً بِمَا عِنْدَكَ... وَ اجْمَعْ لِيَ الْغِنَى وَ الْعَفَافَ... وَ الطُّمَأْنِينَةَ وَ الْعَافِيَةَ}}؛ «بار خدایا دلم را به آنچه در نزد توست آرام و مطمئن نمای و همه قصد مرا ویژه اعمالی ساز که رضای تو در آن باشد و مرا به کاری برگمار که خاصّان درگاهت را بر آن می‌گماری... و [[توانگری]] و [[عفّت]] و [[آسایش]] و بی‌گزندی و تندرستی و فراخی در روزی و آرامش و [[عاقبت]] را همه یک‌جا نصیب من گردان»<ref>نیایش چهل و هفتم.</ref>.
-اما نکته مهم در مناجات‌های امام سجاد{{ع}} این است که بدانیم آرامش و سکونت [[قلب]] [[انسان]] ناشی از [[ایمان به خدا]] و به سوی او رفتن است: «بار خدایا، بارِ منّت هیچ [[گنهکار]] و [[کافر]] بر دوشِ من منه و برای هیچ یک از آنان در نزد من [[نعمت]] و بهره‌ای قرار مده و مرا نیز به آنان محتاج مکن، بلکه آرامش [[دل]] و آسایش [[جان]] و [[بی‌نیازی]] و کفایت مرا تنها به خود و [[بندگان]] نیکوکارت منحصر فرمای»<ref>نیایش بیست‌ویکم.</ref>.
+اما نکته مهم در مناجات‌های امام سجاد {{ع}} این است که بدانیم آرامش و سکونت [[قلب]] [[انسان]] ناشی از [[ایمان به خدا]] و به سوی او رفتن است: «بار خدایا، بارِ منّت هیچ [[گنهکار]] و [[کافر]] بر دوشِ من منه و برای هیچ یک از آنان در نزد من [[نعمت]] و بهره‌ای قرار مده و مرا نیز به آنان محتاج مکن، بلکه آرامش [[دل]] و آسایش [[جان]] و [[بی‌نیازی]] و کفایت مرا تنها به خود و [[بندگان]] نیکوکارت منحصر فرمای»<ref>نیایش بیست‌ویکم.</ref>.
-و نیز عرضه می‌دارد: «بار خدایا، شبم را آباد دار به بیدار ماندن برای [[عبادت]] تو، و [[شب زنده‌داری]] در [[تنهایی]] برای تو، و بریدن از همگان و آرامش یافتن تنها به تو، و آوردن حوایج به درگاه تو...»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref><ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای؛ المفردات فی غریب القرآن، الراغب الاصفهانی، دفتر نشر الکتاب، بی‌جا، ۱۴۰۴ ه‍.، الطبع الثانی؛ نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، نشر آدینه سبز، تهران، ۱۳۸۷، چاپ چهارم:</ref>[[آرامش روحی]] یا سکینه و آسودگی خاطر یا طمأنینه ویژگی [[نفسانی]] [[ارجمندی]] است که در امواج پرتلاطم [[زندگی]]، مطلوب [[آدمی]] به شمار می‌رود. این آرامش و آسودگی که توأم با [[احساس امنیت]] است [[اضطراب]] را از فرد دور می‌سازد و طعم [[حقیقی]] [[سعادت]] را به وی می‌چشاند.
+و نیز عرضه می‌دارد: «بار خدایا، شبم را آباد دار به بیدار ماندن برای [[عبادت]] تو، و [[شب زنده‌داری]] در [[تنهایی]] برای تو، و بریدن از همگان و آرامش یافتن تنها به تو، و آوردن حوایج به درگاه تو...»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref><ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای؛ المفردات فی غریب القرآن، الراغب الاصفهانی، دفتر نشر الکتاب، بی‌جا، ۱۴۰۴ ه‍. ، الطبع الثانی؛ نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، نشر آدینه سبز، تهران، ۱۳۸۷، چاپ چهارم:</ref>[[آرامش روحی]] یا سکینه و آسودگی خاطر یا طمأنینه ویژگی [[نفسانی]] [[ارجمندی]] است که در امواج پرتلاطم [[زندگی]]، مطلوب [[آدمی]] به شمار می‌رود. این آرامش و آسودگی که توأم با [[احساس امنیت]] است [[اضطراب]] را از فرد دور می‌سازد و طعم [[حقیقی]] [[سعادت]] را به وی می‌چشاند.
 بنابر آنچه راغب اظهار داشته است، سکینه چیزی است که باعث [[زایل شدن ترس]] و [[وحشت]] می‌گردد<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref> و [[طمأنینه]] و [[اطمینان]] همان سکونت و آرامشی است که بعد از [[هراس]] و [[بی‌قراری]] حاصل می‌شود<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref>. [[قرآن کریم]] در این مورد آموزه‌های [[ارزشمندی]] را در [[اختیار]] ما قرار می‌دهد. [[نزول]] [[آرامش]] در دل‌های [[مؤمنان]] لطفی است که از جانب [[خدای متعال]] شامل حال آنان می‌گردد: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدَادُوا إِيمَانًا مَعَ إِيمَانِهِمْ}}<ref>«اوست که آرامش را در دل مؤمنان فرو فرستاد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند» سوره فتح، آیه ۴.</ref> در [[فرهنگ قرآن]] تنها در سایه یاد خداست که [[دل‌ها]] حقیقتاً آرام می‌گیرد: {{متن قرآن|أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ}}<ref>«آگاه باشید! با یاد خداوند دل‌ها آرام می‌یابد» سوره رعد، آیه ۲۸.</ref> و بالاترین مرتبه نفس [[انسانی]] همان [[نفس مطمئنه]] است که با [[رضایت]] و [[خرسندی]] به سوی خدای خویش برمی‌گردد<ref>{{متن قرآن|يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ * ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً}} «ای روان آرمیده! * به سوی پروردگارت خرسند و پسندیده بازگرد!» سوره فجر، آیه ۲۷-۲۸.</ref>.
-آنچه [[دل]] [[آدمی]] را آرام و مطمئن می‌سازد [[ایمان به خدا]] و یاد اوست. [[ایمان]] و [[خداباوری]]، [[روحیه]] [[تقوا]] و [[خداترسی]] را در [[انسان]] زیاد می‌کند. با [[افزایش ایمان]]، [[معرفت]]، تقوا و [[خویشتن‌داری]] از [[امیال]] و [[شهوات]] ناروا، [[روح انسان]] به [[یکپارچگی]] و آرامشی دست پیدا می‌کند که حاصل آن [[وقار]] و آرامش و [[حلم]] و [[بردباری]] است. [[امام علی]]{{ع}} در [[وصف]] [[متقین]] می‌گوید: {{متن حدیث|فِي‏ الزَّلَازِلِ‏ وَقُورٌ وَ فِي‏ الْمَكَارِهِ‏ صَبُورٌ}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۱۹۳.</ref>؛ «آنان در حوادث تکان دهنده آرام و باوقار و در [[ناگواری‌ها]] بردبار و شکیبایند».
+آنچه [[دل]] [[آدمی]] را آرام و مطمئن می‌سازد [[ایمان به خدا]] و یاد اوست. [[ایمان]] و [[خداباوری]]، [[روحیه]] [[تقوا]] و [[خداترسی]] را در [[انسان]] زیاد می‌کند. با [[افزایش ایمان]]، [[معرفت]]، تقوا و [[خویشتن‌داری]] از [[امیال]] و [[شهوات]] ناروا، [[روح انسان]] به [[یکپارچگی]] و آرامشی دست پیدا می‌کند که حاصل آن [[وقار]] و آرامش و [[حلم]] و [[بردباری]] است. [[امام علی]] {{ع}} در [[وصف]] [[متقین]] می‌گوید: {{متن حدیث|فِي‏ الزَّلَازِلِ‏ وَقُورٌ وَ فِي‏ الْمَكَارِهِ‏ صَبُورٌ}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۱۹۳.</ref>؛ «آنان در حوادث تکان دهنده آرام و باوقار و در [[ناگواری‌ها]] بردبار و شکیبایند».
-در [[صحیفه سجادیه]]، [[امام سجاد]]{{ع}} در مناجات‌های خود از [[خداوند]] درخواست می‌کند به او آرامش و طمأنینه نفس [[عطا]] فرماید: {{متن حدیث|وَاجْعَلْ قَلْبِي‏ وَاثِقاً بِمَا عِنْدَكَ... وَ اجْمَعْ لِيَ الْغِنَى وَ الْعَفَافَ... وَ الطُّمَأْنِينَةَ وَ الْعَافِيَةَ}}؛ «بار خدایا دلم را به آنچه در نزد توست آرام و مطمئن نمای و همه قصد مرا ویژه اعمالی ساز که رضای تو در آن باشد و مرا به کاری برگمار که خاصّان درگاهت را بر آن می‌گماری... و [[توانگری]] و [[عفّت]] و [[آسایش]] و بی‌گزندی و تندرستی و فراخی در روزی و [[آرامش]] و [[عاقبت]] را همه یک‌جا نصیب من گردان»<ref>نیایش چهل و هفتم.</ref>.
+در [[صحیفه سجادیه]]، [[امام سجاد]] {{ع}} در مناجات‌های خود از [[خداوند]] درخواست می‌کند به او آرامش و طمأنینه نفس [[عطا]] فرماید: {{متن حدیث|وَاجْعَلْ قَلْبِي‏ وَاثِقاً بِمَا عِنْدَكَ... وَ اجْمَعْ لِيَ الْغِنَى وَ الْعَفَافَ... وَ الطُّمَأْنِينَةَ وَ الْعَافِيَةَ}}؛ «بار خدایا دلم را به آنچه در نزد توست آرام و مطمئن نمای و همه قصد مرا ویژه اعمالی ساز که رضای تو در آن باشد و مرا به کاری برگمار که خاصّان درگاهت را بر آن می‌گماری... و [[توانگری]] و [[عفّت]] و [[آسایش]] و بی‌گزندی و تندرستی و فراخی در روزی و [[آرامش]] و [[عاقبت]] را همه یک‌جا نصیب من گردان»<ref>نیایش چهل و هفتم.</ref>.
-اما نکته مهم در مناجات‌های [[امام سجاد]]{{ع}} این است که بدانیم آرامش و سکونت [[قلب]] [[انسان]] ناشی از [[ایمان به خدا]] و به سوی او رفتن است: «بار خدایا، بارِ منّت هیچ [[گنهکار]] و [[کافر]] بر دوشِ من منه و برای هیچ یک از آنان در نزد من [[نعمت]] و بهره‌ای قرار مده و مرا نیز به آنان محتاج مکن، بلکه آرامش [[دل]] و آسایش [[جان]] و [[بی‌نیازی]] و کفایت مرا تنها به خود و [[بندگان]] نیکوکارت منحصر فرمای»<ref>نیایش بیست‌ویکم.</ref>.
+اما نکته مهم در مناجات‌های [[امام سجاد]] {{ع}} این است که بدانیم آرامش و سکونت [[قلب]] [[انسان]] ناشی از [[ایمان به خدا]] و به سوی او رفتن است: «بار خدایا، بارِ منّت هیچ [[گنهکار]] و [[کافر]] بر دوشِ من منه و برای هیچ یک از آنان در نزد من [[نعمت]] و بهره‌ای قرار مده و مرا نیز به آنان محتاج مکن، بلکه آرامش [[دل]] و آسایش [[جان]] و [[بی‌نیازی]] و کفایت مرا تنها به خود و [[بندگان]] نیکوکارت منحصر فرمای»<ref>نیایش بیست‌ویکم.</ref>.
-و نیز عرضه می‌دارد: «بار خدایا، شبم را آباد دار به بیدار ماندن برای [[عبادت]] تو، و [[شب زنده‌داری]] در [[تنهایی]] برای تو، و بریدن از همگان و آرامش یافتن تنها به تو، و آوردن حوایج به درگاه تو...»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref><ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای؛ المفردات فی غریب القرآن، الراغب الاصفهانی، دفتر نشر الکتاب، بی‌جا، ۱۴۰۴ ه‍.، الطبع الثانی؛ نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، نشر آدینه سبز، تهران، ۱۳۸۷، چاپ چهارم:</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «آرامش»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۰.</ref>
+و نیز عرضه می‌دارد: «بار خدایا، شبم را آباد دار به بیدار ماندن برای [[عبادت]] تو، و [[شب زنده‌داری]] در [[تنهایی]] برای تو، و بریدن از همگان و آرامش یافتن تنها به تو، و آوردن حوایج به درگاه تو...»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref><ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای؛ المفردات فی غریب القرآن، الراغب الاصفهانی، دفتر نشر الکتاب، بی‌جا، ۱۴۰۴ ه‍. ، الطبع الثانی؛ نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، نشر آدینه سبز، تهران، ۱۳۸۷، چاپ چهارم:</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «آرامش»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۰.</ref>
 == منابع ==