آیه انفاق: تفاوت میان نسخهها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۹: | خط ۹: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
* در [[قرآن کریم]]، درباره دو نوع اتفاق سخن گفته شده است: [[واجب]] و [[مستحب]]. به لحاظ آنکه امر [[واجب]]، یک [[تکلیف الهی]] و [[واجب]] است، پس آنچه که [[اعمال]] [[بندگان]] را خالصتر و برجستهتر میسازد، انجام امور [[مستحب]] به ویژه [[انفاق]] و [[صدقه]] در راه خداست. چنانچه در میان آیاتی که [[صدقه]] [[مستحب]] را گزارش میکنند، تنها آیهای که به همراه قید کیفیت {{متن قرآن|سِرًّا وَعَلَانِيَةً}}<ref>«پنهان و آشکار» سوره بقره، آیه ۲۷۴.</ref> و قید زمان {{متن قرآن|بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ}}<ref>«شب و روز» سوره بقره، آیه ۲۷۴.</ref> را در خود دارد، [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«آنان که داراییهای خود را در شب و روز پنهان و آشکار میبخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین میگردند» سوره بقره، آیه ۲۷۴.</ref> است. این ویژگی باعث شده تا "[[آیه انفاق]]" نامیده شود. ویژگی دیگر آن است که برخی کتب [[تفسیری]] و نیز کتب [[اسباب نزول]] گزارش دادهاند که این [[آیه]] درباره [[امام علی]]{{ع}} نازل گردیده است<ref>اسباب النزول، ص۸۰؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج۱، ص۳۲۶؛ الدر المنثور، ج۱، ص۳۶۳.</ref>. | * در [[قرآن کریم]]، درباره دو نوع اتفاق سخن گفته شده است: [[واجب]] و [[مستحب]]. به لحاظ آنکه امر [[واجب]]، یک [[تکلیف الهی]] و [[واجب]] است، پس آنچه که [[اعمال]] [[بندگان]] را خالصتر و برجستهتر میسازد، انجام امور [[مستحب]] به ویژه [[انفاق]] و [[صدقه]] در راه خداست. چنانچه در میان آیاتی که [[صدقه]] [[مستحب]] را گزارش میکنند، تنها آیهای که به همراه قید کیفیت {{متن قرآن|سِرًّا وَعَلَانِيَةً}}<ref>«پنهان و آشکار» سوره بقره، آیه ۲۷۴.</ref> و قید زمان {{متن قرآن|بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ}}<ref>«شب و روز» سوره بقره، آیه ۲۷۴.</ref> را در خود دارد، [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«آنان که داراییهای خود را در شب و روز پنهان و آشکار میبخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین میگردند» سوره بقره، آیه ۲۷۴.</ref> است. این ویژگی باعث شده تا "[[آیه انفاق]]" نامیده شود. ویژگی دیگر آن است که برخی کتب [[تفسیری]] و نیز کتب [[اسباب نزول]] گزارش دادهاند که این [[آیه]] درباره [[امام علی]] {{ع}} نازل گردیده است<ref>اسباب النزول، ص۸۰؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج۱، ص۳۲۶؛ الدر المنثور، ج۱، ص۳۶۳.</ref>. | ||
* این واژه از ریشه "ن ف ق" و به معنای کم شدن، نابود شدن، هزینه کردن، مخفی کردن و پوشاندن است<ref>مفردات، ص۸۱۹.</ref>. در کاربرد رایج [[قرآن کریم]] و [[متون دینی]]، [[انفاق]] اصطلاحاً به اعطای [[مال]] یا چیزی دیگر در [[راه خدا]] به [[فقیران]] و دیگر راههای مورد نیاز گفته میشود. به نوشته راغب [[انفاق]] از آن رو به بخشیدن [[مال]] اطلاق میشود که با [[بخشش]]، (به ظاهر) [[مال]] فنا و زوال مییابد<ref>مفردات، ص۸۱۹.</ref>. | * این واژه از ریشه "ن ف ق" و به معنای کم شدن، نابود شدن، هزینه کردن، مخفی کردن و پوشاندن است<ref>مفردات، ص۸۱۹.</ref>. در کاربرد رایج [[قرآن کریم]] و [[متون دینی]]، [[انفاق]] اصطلاحاً به اعطای [[مال]] یا چیزی دیگر در [[راه خدا]] به [[فقیران]] و دیگر راههای مورد نیاز گفته میشود. به نوشته راغب [[انفاق]] از آن رو به بخشیدن [[مال]] اطلاق میشود که با [[بخشش]]، (به ظاهر) [[مال]] فنا و زوال مییابد<ref>مفردات، ص۸۱۹.</ref>. | ||
* به نظر برخی لغتشناسان، [[انفاق]] با "اعطا" از آن جهت متفاوت است که در [[انفاق]]، همواره [[مالکیت]] شیء [[انفاق]] شده منتقل میشود، ولی در اعطا لزوماً چنین نیست، از اینرو، نسبت دادن [[انفاق]] به [[خداوند]] را مجازی و آن را در [[آیه]] {{متن قرآن|يُنْفِقُ كَيْفَ يَشَاءُ}} به معنای رساندن روزی به [[بندگان]] دانستهاند. افزون بر واژه "نفق" و مشتقات آنکه بیش از ۷۰ بار و غالباً به معنای اصطلاحی آن در [[قرآن]] آمده، [[قرآن]] با الفاظ و تعابیری دیگر نیز به این موضوع اشاره کرده است؛ مانند: | * به نظر برخی لغتشناسان، [[انفاق]] با "اعطا" از آن جهت متفاوت است که در [[انفاق]]، همواره [[مالکیت]] شیء [[انفاق]] شده منتقل میشود، ولی در اعطا لزوماً چنین نیست، از اینرو، نسبت دادن [[انفاق]] به [[خداوند]] را مجازی و آن را در [[آیه]] {{متن قرآن|يُنْفِقُ كَيْفَ يَشَاءُ}} به معنای رساندن روزی به [[بندگان]] دانستهاند. افزون بر واژه "نفق" و مشتقات آنکه بیش از ۷۰ بار و غالباً به معنای اصطلاحی آن در [[قرآن]] آمده، [[قرآن]] با الفاظ و تعابیری دیگر نیز به این موضوع اشاره کرده است؛ مانند: | ||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
* برخی [[مفسران]] گفتهاند: اینکه فرموده در [[شب]] و روز و [[نهان]] و آشکار [[انفاق]] میکنند، نشان از حریص بودن ایشان بر [[انفاق]] است، یعنی در همه حال و همه وقت حاضرند که در کوتاهترین زمان و بدون تأخیر، نیاز [[نیازمندان]] را برآورده سازند<ref>الکشاف، ج۱، ص۲۸۶.</ref>. | * برخی [[مفسران]] گفتهاند: اینکه فرموده در [[شب]] و روز و [[نهان]] و آشکار [[انفاق]] میکنند، نشان از حریص بودن ایشان بر [[انفاق]] است، یعنی در همه حال و همه وقت حاضرند که در کوتاهترین زمان و بدون تأخیر، نیاز [[نیازمندان]] را برآورده سازند<ref>الکشاف، ج۱، ص۲۸۶.</ref>. | ||
* [[محمد عبده]] [[معتقد]] است که [[خداوند]] با تقدیم [[شب]] بر روز و پنهان بر آشکار، اعلام میدارد که [[انفاق]] پنهانی [[برتر]] است، اما هر دو حالت آن مورد [[تأیید]] و موجب [[پاداش الهی]] است، چنان که در [[آیه]] ۲۷۱ اعلام شده است<ref>المنار، ج۳، ص۹۱.</ref>. | * [[محمد عبده]] [[معتقد]] است که [[خداوند]] با تقدیم [[شب]] بر روز و پنهان بر آشکار، اعلام میدارد که [[انفاق]] پنهانی [[برتر]] است، اما هر دو حالت آن مورد [[تأیید]] و موجب [[پاداش الهی]] است، چنان که در [[آیه]] ۲۷۱ اعلام شده است<ref>المنار، ج۳، ص۹۱.</ref>. | ||
* در [[حدیثی]] از [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} گزارش شده که منظور از [[انفاق]] در این [[آیه]]، [[انفاق]] غیر [[واجب]] است و از قبیل [[زکات]] و [[خمس]] نیست<ref>نور الثقلین، ج۱، ص۲۹۰.</ref>. | * در [[حدیثی]] از [[امام]] [[جعفر صادق]] {{ع}} گزارش شده که منظور از [[انفاق]] در این [[آیه]]، [[انفاق]] غیر [[واجب]] است و از قبیل [[زکات]] و [[خمس]] نیست<ref>نور الثقلین، ج۱، ص۲۹۰.</ref>. | ||
* [[سید محمود طالقانی]] با نگاهی متفاوت به [[آیه]] مذکور مینویسد: {{متن قرآن|بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ}} اشاره به همه اوقات و {{متن قرآن|سِرًّا وَعَلَانِيَةً}} به همه حالات است. تکرار ضمایر جمع {{متن قرآن|أَمْوَالَهُمْ}} [[پیوستگی]] و [[وابستگی]] و اختصاص را میرساند: {{متن قرآن|أَمْوَالَهُمْ}}، {{متن قرآن|فَلَهُمْ}}، {{متن قرآن|أَجْرُهُمْ}}، {{متن قرآن|رَبِّهِمْ}}، {{متن قرآن|عَلَيْهِمْ}}، {{متن قرآن|وَلَا هُمْ}}؛ ایشان در پایان، شرایط و جهات و ابعاد کامل و همهجانبه [[انفاق]] را که در [[آیات]] پیشین آمده، بیان و میفرمایند: این [[آیه]] کوتاه، تصویری است از کسانی که از پیچیدن به خود بیرون آمده، [[تحول]] و [[گرایش]] و گسترش یافتهاند و پیوسته و در هرحال و به هر صورت در حال [[رشد]] انفاقی و گذشت از خود و از علاقهها میباشند. اینان [[پاداش]] خاصی در پیشگاه [[رب]] مضاف {{متن قرآن|رَبِّهِمْ}} دارند که تابش [[ربوبیت]]، آن را مانند هر پدیده زندهای [[رشد]] و نمو میدهد. چون خود و کار خود را در حال گسترش و رو به بقاء مینگرند از [[نگرانی]] و [[ترس]] و اندوهی که وابستگان به خود و پیوستگان به [[دنیا]] و متّکیان به [[مال]] دارند، رستهاند: {{متن قرآن|وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین میگردند» سوره بقره، آیه ۶۲.</ref><ref>پرتوی از قرآن، ج۲، ص۲۴۸.</ref>. | * [[سید محمود طالقانی]] با نگاهی متفاوت به [[آیه]] مذکور مینویسد: {{متن قرآن|بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ}} اشاره به همه اوقات و {{متن قرآن|سِرًّا وَعَلَانِيَةً}} به همه حالات است. تکرار ضمایر جمع {{متن قرآن|أَمْوَالَهُمْ}} [[پیوستگی]] و [[وابستگی]] و اختصاص را میرساند: {{متن قرآن|أَمْوَالَهُمْ}}، {{متن قرآن|فَلَهُمْ}}، {{متن قرآن|أَجْرُهُمْ}}، {{متن قرآن|رَبِّهِمْ}}، {{متن قرآن|عَلَيْهِمْ}}، {{متن قرآن|وَلَا هُمْ}}؛ ایشان در پایان، شرایط و جهات و ابعاد کامل و همهجانبه [[انفاق]] را که در [[آیات]] پیشین آمده، بیان و میفرمایند: این [[آیه]] کوتاه، تصویری است از کسانی که از پیچیدن به خود بیرون آمده، [[تحول]] و [[گرایش]] و گسترش یافتهاند و پیوسته و در هرحال و به هر صورت در حال [[رشد]] انفاقی و گذشت از خود و از علاقهها میباشند. اینان [[پاداش]] خاصی در پیشگاه [[رب]] مضاف {{متن قرآن|رَبِّهِمْ}} دارند که تابش [[ربوبیت]]، آن را مانند هر پدیده زندهای [[رشد]] و نمو میدهد. چون خود و کار خود را در حال گسترش و رو به بقاء مینگرند از [[نگرانی]] و [[ترس]] و اندوهی که وابستگان به خود و پیوستگان به [[دنیا]] و متّکیان به [[مال]] دارند، رستهاند: {{متن قرآن|وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین میگردند» سوره بقره، آیه ۶۲.</ref><ref>پرتوی از قرآن، ج۲، ص۲۴۸.</ref>. | ||
* [[طبرسی]] بعد از ارائه چند نظر در [[شأن نزول]] این [[آیه]] میگوید: ما میگوییم که این [[آیه]] در [[شأن]] [[علی]]{{ع}} نازل گردیده، اما [[حکم]] آن در مورد هرکس که مانند وی [[انفاق]] کند جاری است<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۳۸۸.</ref><ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه انفاق (مقاله)|مقاله «آیه انفاق»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۸۰-۸۱.</ref> | * [[طبرسی]] بعد از ارائه چند نظر در [[شأن نزول]] این [[آیه]] میگوید: ما میگوییم که این [[آیه]] در [[شأن]] [[علی]] {{ع}} نازل گردیده، اما [[حکم]] آن در مورد هرکس که مانند وی [[انفاق]] کند جاری است<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۳۸۸.</ref><ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه انفاق (مقاله)|مقاله «آیه انفاق»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۸۰-۸۱.</ref> | ||
== شأن نزول == | == شأن نزول == |