جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[ابراهیم بن ابی بلاد]]<ref>ر. ک: أ. منابع [[شیعی]]: [[رجال البرقی]]، ص۴۸، ص۵۵؛ [[رجال]] الکشی ([[اختیار]] معرفة الرجال)، ص۵۰۴، ح۹۶۹؛ رجال النجاشی، ص۲۲، ش۳۲؛ رجال الطوسی، ص۱۵۸ (ش ۱۷۵۶)، ۳۳۱ (ش ۴۹۲۶) و۳۵۲ (ش ۵۲۱۲)؛ [[الفهرست]] ([[طوسی]])، ص۲۲، ش۲۲؛ معالم العلماء، ص۴۲، ش۱۷؛ [[خلاصة الأقوال]] ([[رجال العلامة الحلی]])، ص۳، ش۴؛ ایضاح الإشتباه، ص۸۷، ش۲۱؛ [[الرجال]] ([[ابن داوود]])، ص۱۲، ش۹؛ التحریر الطاووسی، ص۱۵، ش۵؛ [[نقد الرجال]]، ج۱، ص۵۰، ش۳۳؛ جامع الرواة، ج۱، ص۱۶؛ إکلیل المنهج، ص۶۸، ش۲۰؛ [[منتهی المقال]]، ج۱، ص۱۴۶، ش۲۲؛ طرائف المقال، ج۱، ص۳۹۴، ش۳۰۹۳؛ شعب المقال، ص۴۲، ش۱۰؛ رجال الخاقانی، ص۱۱۷؛ [[تنقیح المقال]]، ج۳، ص۲۱۱، ش۷۹؛ أعیان الشیعه، ج۲، ص۲۳۷، ش۴۶۸؛ مستدرکات [[علم رجال الحدیث]]، ج۱، ص۱۰۲، ش۵۷؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۷۲، ش۷۳؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۱۳۹، ش۴۰. | [[ابراهیم بن ابی بلاد]]<ref>ر. ک: أ. منابع [[شیعی]]: [[رجال البرقی]]، ص۴۸، ص۵۵؛ [[رجال]] الکشی ([[اختیار]] معرفة الرجال)، ص۵۰۴، ح۹۶۹؛ رجال النجاشی، ص۲۲، ش۳۲؛ رجال الطوسی، ص۱۵۸ (ش ۱۷۵۶)، ۳۳۱ (ش ۴۹۲۶) و۳۵۲ (ش ۵۲۱۲)؛ [[الفهرست]] ([[طوسی]])، ص۲۲، ش۲۲؛ معالم العلماء، ص۴۲، ش۱۷؛ [[خلاصة الأقوال]] ([[رجال العلامة الحلی]])، ص۳، ش۴؛ ایضاح الإشتباه، ص۸۷، ش۲۱؛ [[الرجال]] ([[ابن داوود]])، ص۱۲، ش۹؛ التحریر الطاووسی، ص۱۵، ش۵؛ [[نقد الرجال]]، ج۱، ص۵۰، ش۳۳؛ جامع الرواة، ج۱، ص۱۶؛ إکلیل المنهج، ص۶۸، ش۲۰؛ [[منتهی المقال]]، ج۱، ص۱۴۶، ش۲۲؛ طرائف المقال، ج۱، ص۳۹۴، ش۳۰۹۳؛ شعب المقال، ص۴۲، ش۱۰؛ رجال الخاقانی، ص۱۱۷؛ [[تنقیح المقال]]، ج۳، ص۲۱۱، ش۷۹؛ أعیان الشیعه، ج۲، ص۲۳۷، ش۴۶۸؛ مستدرکات [[علم رجال الحدیث]]، ج۱، ص۱۰۲، ش۵۷؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۷۲، ش۷۳؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۱۳۹، ش۴۰. | ||
ب. منابع [[سنی]]: لسان [[المیزان]]، ج۱، ص۴۱، ش۸۲.</ref> در سند ۱۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]]<ref>ر. ک: تفسیر کنز الدقائق، ج۳، ص۳۹۲، ج۵، ص۵۵۸؛ ج۶، ص۳۷۷؛ ج۷، ص۲۲۸؛ و... نیز در دو سند: عن یحیی بن إبراهیم بن أبی البلاد، عن أبیه. (تفسیر کنز الدقائق، ج۷، ص۲۲۸ و ۳۸۲).</ref> به نقل از کتب [[الکافی]]، [[تفسیر عیاشی]]، [[علل الشرائع (کتاب)|علل الشرائع]]، [[کمال الدین]] و... یاد شده است؛ نمونه‌اش: {{متن حدیث|و في فروعه: عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد بن عیسى، عن الحسین بن سعید، عن إبراهیم بن أبی البلاد، عن أبیه، عن أبی جعفر{{ع}} قال: لَيْسَ مِنْ نَفْسٍ اِلاّ وَ قَدْ فَرَضَ اللّهُ لَها رِزْقَها حَلالاً يَأتيها فى عافيَةٍ وَعُرِضَ لَها بِالْحَرامِ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ فَاِنْ هىَ تَناوَلَتْ مِنَ الْحَرامِ شَيئا قاصَّها بِهِ مِنَالْحَلالِ الَّذى فَرَضَ اللّهُ لَها وَ عِنْدَ اللّهِ سِواهُما فَضْلٌ كَبيرٌ و هو قوله - عز وجل -: {{متن قرآن|وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ}}}}<ref>و بخشش خداوند را درخواست کنید سوره نساء، آیه ۳۲.</ref><ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۳، ص۳۹۲ به گزارش از الکافی، ج۵، ص۸۰، ح۲.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۰-۱۷۱.</ref> | ب. منابع [[سنی]]: لسان [[المیزان]]، ج۱، ص۴۱، ش۸۲.</ref> در سند ۱۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]]<ref>ر. ک: تفسیر کنز الدقائق، ج۳، ص۳۹۲، ج۵، ص۵۵۸؛ ج۶، ص۳۷۷؛ ج۷، ص۲۲۸؛ و... نیز در دو سند: عن یحیی بن إبراهیم بن أبی البلاد، عن أبیه. (تفسیر کنز الدقائق، ج۷، ص۲۲۸ و ۳۸۲).</ref> به نقل از کتب [[الکافی]]، [[تفسیر عیاشی]]، [[علل الشرائع (کتاب)|علل الشرائع]]، [[کمال الدین]] و... یاد شده است؛ نمونه‌اش: {{متن حدیث|و في فروعه: عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد بن عیسى، عن الحسین بن سعید، عن إبراهیم بن أبی البلاد، عن أبیه، عن أبی جعفر {{ع}} قال: لَيْسَ مِنْ نَفْسٍ اِلاّ وَ قَدْ فَرَضَ اللّهُ لَها رِزْقَها حَلالاً يَأتيها فى عافيَةٍ وَعُرِضَ لَها بِالْحَرامِ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ فَاِنْ هىَ تَناوَلَتْ مِنَ الْحَرامِ شَيئا قاصَّها بِهِ مِنَالْحَلالِ الَّذى فَرَضَ اللّهُ لَها وَ عِنْدَ اللّهِ سِواهُما فَضْلٌ كَبيرٌ و هو قوله - عز وجل -: {{متن قرآن|وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ}}}}<ref>و بخشش خداوند را درخواست کنید سوره نساء، آیه ۳۲.</ref><ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۳، ص۳۹۲ به گزارش از الکافی، ج۵، ص۸۰، ح۲.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۰-۱۷۱.</ref> | ||
== شرح حال [[راوی]] == | == شرح حال [[راوی]] == | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
[[نجاشی]] تصریح دارد که [[کنیه]] ابراهیم بن ابی بلاد «ابویحیی» بوده است، ولی از عبارت [[شیخ صدوق]] فهمیده می‌شود که کنیه وی «ابواسماعیل» است؛ زیرا در مشیخه [[من لا یحضره الفقیه]] می‌نویسد: {{عربی|"و ما کان فیه عن ابراهیم بن أبی البلاد فقد رؤیته عن أبی عن... عن ابراهیم بن أبی البلاد و یکنی أبا اسماعیل"}}<ref>من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۶۹.</ref>. | [[نجاشی]] تصریح دارد که [[کنیه]] ابراهیم بن ابی بلاد «ابویحیی» بوده است، ولی از عبارت [[شیخ صدوق]] فهمیده می‌شود که کنیه وی «ابواسماعیل» است؛ زیرا در مشیخه [[من لا یحضره الفقیه]] می‌نویسد: {{عربی|"و ما کان فیه عن ابراهیم بن أبی البلاد فقد رؤیته عن أبی عن... عن ابراهیم بن أبی البلاد و یکنی أبا اسماعیل"}}<ref>من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۶۹.</ref>. | ||
[[شیخ طوسی]] نیز در کتاب [[رجال الطوسی (کتاب)|رجال الطوسی]] خود ابراهیم بن ابی بلاد را از [[اصحاب امام کاظم]]{{ع}} برشمرده؛ لکن «ابو اسماعیل» را کنیه [[پدر]] وی دانسته است<ref>{{عربی|"إبراهیم بن أبی البلاد، و کان أبوالبلاد یکنی أبا اسماعیل له کتاب"}}؛ (رجال الطوسی، ص۳۳۱، ش۴۹۲۶).</ref>. | [[شیخ طوسی]] نیز در کتاب [[رجال الطوسی (کتاب)|رجال الطوسی]] خود ابراهیم بن ابی بلاد را از [[اصحاب امام کاظم]] {{ع}} برشمرده؛ لکن «ابو اسماعیل» را کنیه [[پدر]] وی دانسته است<ref>{{عربی|"إبراهیم بن أبی البلاد، و کان أبوالبلاد یکنی أبا اسماعیل له کتاب"}}؛ (رجال الطوسی، ص۳۳۱، ش۴۹۲۶).</ref>. | ||
[[علامه شوشتری]] به نقل از مشیخه [[صدوق]] و رجال شیخ طوسی، «ابو اسماعیل» را کنیه ابراهیم دانسته و یادآوری کرده که [[ابن داوود]] به نقل از رجال شیخ طوسی، ابواسماعیل را کنیه اَبوالبلاد قرار داده است<ref>ر. ک: قاموس الرجال، ج۱، ص۱۴۰ - ۱۴۱.</ref>. | [[علامه شوشتری]] به نقل از مشیخه [[صدوق]] و رجال شیخ طوسی، «ابو اسماعیل» را کنیه ابراهیم دانسته و یادآوری کرده که [[ابن داوود]] به نقل از رجال شیخ طوسی، ابواسماعیل را کنیه اَبوالبلاد قرار داده است<ref>ر. ک: قاموس الرجال، ج۱، ص۱۴۰ - ۱۴۱.</ref>. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== طبقه [[راوی]] == | == طبقه [[راوی]] == | ||
از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] راوی، اطلاعی در دست نیست؛ ولی [[برقی]] وی را از [[اصحاب امامان]] [[امام کاظم]] و [[امام رضا]]{{عم}} دانسته<ref>ر. ک: رجال البرقی، ص۴۸؛ ص۵۵.</ref> و [[شیخ طوسی]] نیز ایشان را از [[اصحاب امامان]] [[امام صادق]]، امام کاظم و امام رضا{{عم}}<ref>ر. ک: رجال الطوسی، ص۱۵۸ (ش ۱۷۵۶)، ۳۳۱ (ش ۴۹۲۶) و ۳۵۲ (ش۵۲۱۲).</ref> و [[نجاشی]] ایشان را از معرمان به شمار آورده و تصریح کرده که از [[امامان]] [[امام باقر]]، امام صادق، امام کاظم و امام رضا{{عم}} [[روایت]] نقل کرده است<ref>{{عربی|روی عن أبی جعفر و أبی عبد الله{{عم}}،... و روی إبراهیم عن أبی عبد الله و أبی الحسن موسی و الرضا{{عم}}؛ و عمر دهراً}}؛ (رجال النجاشی، ص۲۲، ش۳۲).</ref>. | از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] راوی، اطلاعی در دست نیست؛ ولی [[برقی]] وی را از [[اصحاب امامان]] [[امام کاظم]] و [[امام رضا]] {{عم}} دانسته<ref>ر. ک: رجال البرقی، ص۴۸؛ ص۵۵.</ref> و [[شیخ طوسی]] نیز ایشان را از [[اصحاب امامان]] [[امام صادق]]، امام کاظم و امام رضا {{عم}}<ref>ر. ک: رجال الطوسی، ص۱۵۸ (ش ۱۷۵۶)، ۳۳۱ (ش ۴۹۲۶) و ۳۵۲ (ش۵۲۱۲).</ref> و [[نجاشی]] ایشان را از معرمان به شمار آورده و تصریح کرده که از [[امامان]] [[امام باقر]]، امام صادق، امام کاظم و امام رضا {{عم}} [[روایت]] نقل کرده است<ref>{{عربی|روی عن أبی جعفر و أبی عبد الله {{عم}}،... و روی إبراهیم عن أبی عبد الله و أبی الحسن موسی و الرضا {{عم}}؛ و عمر دهراً}}؛ (رجال النجاشی، ص۲۲، ش۳۲).</ref>. | ||
بعضی با استناد به این روایت گفته‌اند که ابراهیم بن ابی بلاد [[امام جواد]]{{ع}} را نیز [[درک]] کرده است: {{متن حدیث|عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي جَعْفَرِ بْنِ الرِّضَا{{ع}} فَقُلْتُ لَهُ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُلْصِقَ بَطْنِي بِبَطْنِكَ فَقَالَ هَاهُنَا يَا أَبَا إِسْمَاعِيلَ وَ كَشَفَ عَنْ بَطْنِهِ وَ حَسَرْتُ عَنْ بَطْنِي وَ أَلْزَقْتُ بَطْنِي بِبَطْنِهِ ثُمَّ أَجْلَسَنِي وَ دَعَا بِطَبَقٍ فِيهِ زَبِيبٌ فَأَكَلْتُ ثُمَّ أَخَذَ فِي الْحَدِيثِ فَشَكَا إِلَيَّ مَعِدَتَهُ وَ عَطِشْتُ فَاسْتَقَيْتُ مَاءً فَقَالَ يَا جَارِيَةُ اسْقِيهِ مِنْ نَبِيذِي فَجَاءَتْنِي بِنَبِيذٍ مَرِيسٍ فِي قَدَحٍ مِنْ صُفْرٍ فَشَرِبْتُهُ فَوَجَدْتُهُ أَحْلَى مِنَ الْعَسَلِ فَقُلْتُ لَهُ هَذَا الَّذِي أَفْسَدَ مَعِدَتَكَ قَالَ فَقَالَ لِي هَذَا تَمْرٌ مِنْ صَدَقَةِ النَّبِيِّ{{صل}} يُؤْخَذُ غُدْوَةً فَيُصَبُّ عَلَيْهِ الْمَاءُ فَتَمْرُسُهُ الْجَارِيَةُ وَ أَشْرَبُهُ عَلَى أَثَرِ الطَّعَامِ وَ سَائِرَ نَهَارِي فَإِذَا كَانَ اللَّيْلُ أَخَذَتْهُ الْجَارِيَةُ فَسَقَتْهُ أَهْلَ الدَّارِ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ أَهْلَ الْكُوفَةِ لَا يَرْضَوْنَ بِهَذَا فَقَالَ وَ مَا نَبِيذُهُمْ قَالَ قُلْتُ يُؤْخَذُ التَّمْرُ فَيُنَقَّى وَ يُلْقَى عَلَيْهِ الْقَعْوَةُ قَالَ وَ مَا الْقَعْوَةُ قُلْتُ الدَّاذِيُّ قَالَ وَ مَا الدَّاذِيُّ قُلْتُ حَبٌّ يُؤْتَى بِهِ مِنَ الْبَصْرَةِ فَيُلْقَى فِي هَذَا النَّبِيذِ حَتَّى يَغْلِيَ وَ يُسْكِرَ ثُمَّ يُشْرَبُ فَقَالَ ذَاكَ حَرَامٌ}}<ref>الکافی، ج۶، ص۴۱۶.</ref>؛ | بعضی با استناد به این روایت گفته‌اند که ابراهیم بن ابی بلاد [[امام جواد]] {{ع}} را نیز [[درک]] کرده است: {{متن حدیث|عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي جَعْفَرِ بْنِ الرِّضَا {{ع}} فَقُلْتُ لَهُ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُلْصِقَ بَطْنِي بِبَطْنِكَ فَقَالَ هَاهُنَا يَا أَبَا إِسْمَاعِيلَ وَ كَشَفَ عَنْ بَطْنِهِ وَ حَسَرْتُ عَنْ بَطْنِي وَ أَلْزَقْتُ بَطْنِي بِبَطْنِهِ ثُمَّ أَجْلَسَنِي وَ دَعَا بِطَبَقٍ فِيهِ زَبِيبٌ فَأَكَلْتُ ثُمَّ أَخَذَ فِي الْحَدِيثِ فَشَكَا إِلَيَّ مَعِدَتَهُ وَ عَطِشْتُ فَاسْتَقَيْتُ مَاءً فَقَالَ يَا جَارِيَةُ اسْقِيهِ مِنْ نَبِيذِي فَجَاءَتْنِي بِنَبِيذٍ مَرِيسٍ فِي قَدَحٍ مِنْ صُفْرٍ فَشَرِبْتُهُ فَوَجَدْتُهُ أَحْلَى مِنَ الْعَسَلِ فَقُلْتُ لَهُ هَذَا الَّذِي أَفْسَدَ مَعِدَتَكَ قَالَ فَقَالَ لِي هَذَا تَمْرٌ مِنْ صَدَقَةِ النَّبِيِّ {{صل}} يُؤْخَذُ غُدْوَةً فَيُصَبُّ عَلَيْهِ الْمَاءُ فَتَمْرُسُهُ الْجَارِيَةُ وَ أَشْرَبُهُ عَلَى أَثَرِ الطَّعَامِ وَ سَائِرَ نَهَارِي فَإِذَا كَانَ اللَّيْلُ أَخَذَتْهُ الْجَارِيَةُ فَسَقَتْهُ أَهْلَ الدَّارِ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ أَهْلَ الْكُوفَةِ لَا يَرْضَوْنَ بِهَذَا فَقَالَ وَ مَا نَبِيذُهُمْ قَالَ قُلْتُ يُؤْخَذُ التَّمْرُ فَيُنَقَّى وَ يُلْقَى عَلَيْهِ الْقَعْوَةُ قَالَ وَ مَا الْقَعْوَةُ قُلْتُ الدَّاذِيُّ قَالَ وَ مَا الدَّاذِيُّ قُلْتُ حَبٌّ يُؤْتَى بِهِ مِنَ الْبَصْرَةِ فَيُلْقَى فِي هَذَا النَّبِيذِ حَتَّى يَغْلِيَ وَ يُسْكِرَ ثُمَّ يُشْرَبُ فَقَالَ ذَاكَ حَرَامٌ}}<ref>الکافی، ج۶، ص۴۱۶.</ref>؛ | ||
[[علامه وحید بهبهانی]] از این روایت ۳ مطلب برداشت کرده است: | [[علامه وحید بهبهانی]] از این روایت ۳ مطلب برداشت کرده است: | ||
# ابراهیم بن ابی بلاد [[امام جواد]]{{ع}} را درک کرده است. | # ابراهیم بن ابی بلاد [[امام جواد]] {{ع}} را درک کرده است. | ||
# دارای [[حُسن]] حال است<ref>{{عربی|و یظهر منه مضافاً إلی نباهته؛ درکه للجواد{{ع}} و تکنیته بأبی إسماعیل}}؛ (تعلیقة علی منهج المقال، ج۲، ص۲۳۷).</ref>. | # دارای [[حُسن]] حال است<ref>{{عربی|و یظهر منه مضافاً إلی نباهته؛ درکه للجواد {{ع}} و تکنیته بأبی إسماعیل}}؛ (تعلیقة علی منهج المقال، ج۲، ص۲۳۷).</ref>. | ||
# [[کنیه]] وی ابواسماعیل است. | # [[کنیه]] وی ابواسماعیل است. | ||
[[آیت الله خویی]]<ref>{{عربی|فعدم تعرض النجاشی و غیره لروایته عن أبی جعفر الجواد{{ع}} إنما لعدم عثورهم علیها}}؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۷۴، ش۷۳).</ref> و [[علامه شوشتری]]<ref>{{عربی|و منه یظهر درکه الجواد{{ع}} و إن لم یعده البرقی و الشیخ فی أصحابه}}؛ (قاموس الرجال، ج۱، ص۱۴۱).</ref> نیز با استناد به همین [[روایت]]، ابراهیم را از [[اصحاب امام جواد]]{{ع}} شمرده‌اند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۲-۱۷۴.</ref> | [[آیت الله خویی]]<ref>{{عربی|فعدم تعرض النجاشی و غیره لروایته عن أبی جعفر الجواد {{ع}} إنما لعدم عثورهم علیها}}؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۷۴، ش۷۳).</ref> و [[علامه شوشتری]]<ref>{{عربی|و منه یظهر درکه الجواد {{ع}} و إن لم یعده البرقی و الشیخ فی أصحابه}}؛ (قاموس الرجال، ج۱، ص۱۴۱).</ref> نیز با استناد به همین [[روایت]]، ابراهیم را از [[اصحاب امام جواد]] {{ع}} شمرده‌اند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۲-۱۷۴.</ref> | ||
== تحقیق == | == تحقیق == | ||
استظهار یادشده نقدپذیر است: | استظهار یادشده نقدپذیر است: | ||
# به استناد [[روایات]] «باب النبیذ» کافی، که این روایت در آن باب ذکر شده، قضیه نبیذ مربوط به [[امام باقر]]{{ع}} است و [[راوی]] آن هم [[ابوالبلاد]]، [[پدر]] ابراهیم است؛ زیرا در این باب مرحوم [[کلینی]] چند روایت را نقل کرده که روایت مورد بحث، روایت پنجم است؛ ولی روایت چهارم که [[شبیه]] روایت پنجم است، با این سند نقل شده است: {{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ حَضَرَ مَعَهُ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} فَقُلْتُ يَا جَارِيَةُ اسْقِينِي مَاءً فَقَالَ لَهَا اسْقِيهِ مِنْ نَبِيذِي...}}<ref>الکافی، ج۶، ص۴۱۶، ح۴.</ref>؛ به قرینه این روایت می‌‌توان گفت اولاً مراد از اَبوجعفر در روایت مورد بحث، امام باقر{{ع}} است نه [[امام جواد]]{{ع}} و عبارت [[ابن الرضا]] در روایت یادشده از افزوده‌های نساخ به شمار می‌آید و مؤید دیگرش این است که در بعضی نسخه‌ها اَبوجعفر مطلق ضبط شده<ref>ر. ک: الکافی (ط - دارالحدیث)، ج۱۲، ص۷۳۳، ح۱۲۳۲۴.</ref> و ثانیاً راوی از اَبوجعفر{{ع}}، ابوالبلاد است؛ نه پسرش ابراهیم). | # به استناد [[روایات]] «باب النبیذ» کافی، که این روایت در آن باب ذکر شده، قضیه نبیذ مربوط به [[امام باقر]] {{ع}} است و [[راوی]] آن هم [[ابوالبلاد]]، [[پدر]] ابراهیم است؛ زیرا در این باب مرحوم [[کلینی]] چند روایت را نقل کرده که روایت مورد بحث، روایت پنجم است؛ ولی روایت چهارم که [[شبیه]] روایت پنجم است، با این سند نقل شده است: {{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ حَضَرَ مَعَهُ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} فَقُلْتُ يَا جَارِيَةُ اسْقِينِي مَاءً فَقَالَ لَهَا اسْقِيهِ مِنْ نَبِيذِي...}}<ref>الکافی، ج۶، ص۴۱۶، ح۴.</ref>؛ به قرینه این روایت می‌‌توان گفت اولاً مراد از اَبوجعفر در روایت مورد بحث، امام باقر {{ع}} است نه [[امام جواد]] {{ع}} و عبارت [[ابن الرضا]] در روایت یادشده از افزوده‌های نساخ به شمار می‌آید و مؤید دیگرش این است که در بعضی نسخه‌ها اَبوجعفر مطلق ضبط شده<ref>ر. ک: الکافی (ط - دارالحدیث)، ج۱۲، ص۷۳۳، ح۱۲۳۲۴.</ref> و ثانیاً راوی از اَبوجعفر {{ع}}، ابوالبلاد است؛ نه پسرش ابراهیم). | ||
# از بررسی روایات به دست می‌آید که موضوع نبیذ در [[زمان امامان]] [[امام باقر]] و [[امام صادق]]{{عم}} [[مبتلا]] به بوده، از این رو از [[حکم]] نبیذ از این دو بزرگوار سؤال شده است <ref>ر. ک: الکافی، ج۶، ص۴۱۵ - ۴۱۷، باب النبیذ، ح۱ - ۷.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۴-۱۷۵.</ref> | # از بررسی روایات به دست می‌آید که موضوع نبیذ در [[زمان امامان]] [[امام باقر]] و [[امام صادق]] {{عم}} [[مبتلا]] به بوده، از این رو از [[حکم]] نبیذ از این دو بزرگوار سؤال شده است <ref>ر. ک: الکافی، ج۶، ص۴۱۵ - ۴۱۷، باب النبیذ، ح۱ - ۷.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۴-۱۷۵.</ref> | ||
== نتیجه == | == نتیجه == | ||
با توجه به مطالب گذشته، ابراهیم بن ابی بلاد چهار [[امام]] [[معصوم]]{{عم}} را [[درک]] کرده، چنان که [[رجالیان]] به آن تصریح کردند. افزون بر آن، از آن بزرگواران [[حدیث]] نیز نقل کرده است: | با توجه به مطالب گذشته، ابراهیم بن ابی بلاد چهار [[امام]] [[معصوم]] {{عم}} را [[درک]] کرده، چنان که [[رجالیان]] به آن تصریح کردند. افزون بر آن، از آن بزرگواران [[حدیث]] نیز نقل کرده است: | ||
# [[روایت]] از [[امام باقر]]{{ع}}: {{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} تَنْظُرُ فِي كُتُبِ أَبِيكَ فَقَالَ نَعَمْ فَقُلْتُ سَيْفُ رَسُولِ اللَّهِ وَ دِرْعُهُ فَقَالَ قَدْ كَانَ فِي مَوْضِعِ كَذَا وَ كَذَا فَأَتَى ذَلِكَ الْمَوْضِعَ مُسَافِرٌ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ سَكَتَ}}<ref>بصائر الدرجات، ج۱، ص۱۸۰، ح۱۹.</ref>؛ | # [[روایت]] از [[امام باقر]] {{ع}}: {{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} تَنْظُرُ فِي كُتُبِ أَبِيكَ فَقَالَ نَعَمْ فَقُلْتُ سَيْفُ رَسُولِ اللَّهِ وَ دِرْعُهُ فَقَالَ قَدْ كَانَ فِي مَوْضِعِ كَذَا وَ كَذَا فَأَتَى ذَلِكَ الْمَوْضِعَ مُسَافِرٌ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ سَكَتَ}}<ref>بصائر الدرجات، ج۱، ص۱۸۰، ح۱۹.</ref>؛ | ||
# روایت از [[امام صادق]]{{ع}}: {{متن حدیث|عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} عَنْ ذَبِيحَةِ الْخَصِيِ فَقَالَ لَا بَأْسَ}}<ref>تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۳، ح۳۱۲.</ref>؛ | # روایت از [[امام صادق]] {{ع}}: {{متن حدیث|عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} عَنْ ذَبِيحَةِ الْخَصِيِ فَقَالَ لَا بَأْسَ}}<ref>تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۳، ح۳۱۲.</ref>؛ | ||
# روایت از [[امام کاظم]]{{ع}}: {{متن حدیث|عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ{{ع}} أَيُّ شَيْءٍ لِمَنْ صَلَّى صَلَاةَ جَعْفَرٍ؟...}}<ref>ثواب الأعمال، ص۴۰.</ref>؛ این روایت را [[شیخ صدوق]] در من لایحضره الفنیه نقل کرده و نوشته: {{متن حدیث|...قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ يَعْنِي مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ{{ع}}}}<ref>من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۵۵۳، ح۱۵۳۶.</ref>. | # روایت از [[امام کاظم]] {{ع}}: {{متن حدیث|عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ {{ع}} أَيُّ شَيْءٍ لِمَنْ صَلَّى صَلَاةَ جَعْفَرٍ؟...}}<ref>ثواب الأعمال، ص۴۰.</ref>؛ این روایت را [[شیخ صدوق]] در من لایحضره الفنیه نقل کرده و نوشته: {{متن حدیث|...قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ يَعْنِي مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ {{ع}}}}<ref>من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۵۵۳، ح۱۵۳۶.</ref>. | ||
# روایت از [[امام رضا]]{{ع}}: {{متن حدیث|عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ، عَنِ ابْنِ أَسْبَاطٍ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ، قَالَ: صَلَّيْتُ خَلْفَ الرِّضَا{{ع}} فِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ صَلَاةَ اللَّيْلِ، فَلَمَّا فَرَغَ جَعَلَ مَكَانَ الضَّجْعَةِ سَجْدَةً}}<ref>الکافی، ج۳، ص۴۴۸، ح۲۶.</ref>؛ | # روایت از [[امام رضا]] {{ع}}: {{متن حدیث|عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ، عَنِ ابْنِ أَسْبَاطٍ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ، قَالَ: صَلَّيْتُ خَلْفَ الرِّضَا {{ع}} فِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ صَلَاةَ اللَّيْلِ، فَلَمَّا فَرَغَ جَعَلَ مَكَانَ الضَّجْعَةِ سَجْدَةً}}<ref>الکافی، ج۳، ص۴۴۸، ح۲۶.</ref>؛ | ||
[[آیت الله بروجردی]] ایشان را از طبقه پنجم شمرده است<ref>الموسوعة الرجالیه (طبقات رجال التهذیب) ص۱۵؛ (طبقات رجال الکافی) ص۲۶.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۵-۱۷۶.</ref> | [[آیت الله بروجردی]] ایشان را از طبقه پنجم شمرده است<ref>الموسوعة الرجالیه (طبقات رجال التهذیب) ص۱۵؛ (طبقات رجال الکافی) ص۲۶.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۵-۱۷۶.</ref> | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
[[شیخ طوسی]]: [[کوفی]]، ثقة<ref>رجال الطوسی، ص۳۵۲، ش۵۲۱۲.</ref>. | [[شیخ طوسی]]: [[کوفی]]، ثقة<ref>رجال الطوسی، ص۳۵۲، ش۵۲۱۲.</ref>. | ||
[[علامه حلی]]: {{عربی|"ثقة أعمل علی روایته"}}<ref>خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۳، ش۴. </ref> و [[امام رضا]]{{ع}} درباره‌اش فرموده: {{متن حدیث|إبراهیم بن أبی البلاد علی ما تحبون}}<ref>{{متن حدیث|حَدَّثَنِي الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَسَنِ، قَالَ حَدَّثَنِي سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ، قَالَ، قَالَ لِي أَبُو الْحَسَنِ{{ع}} ابْتِدَاءً مِنْهُ: إِبْرَاهِيمُ بْنُ أَبِي الْبِلَادِ عَلَى مَا تُحِبُّونَ}}؛ ([[رجال]] الکشی ([[اختیار]] معرفة الرجال)، ص۵۰۴، ش۹۶۹). | [[علامه حلی]]: {{عربی|"ثقة أعمل علی روایته"}}<ref>خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۳، ش۴. </ref> و [[امام رضا]] {{ع}} درباره‌اش فرموده: {{متن حدیث|إبراهیم بن أبی البلاد علی ما تحبون}}<ref>{{متن حدیث|حَدَّثَنِي الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَسَنِ، قَالَ حَدَّثَنِي سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ، قَالَ، قَالَ لِي أَبُو الْحَسَنِ {{ع}} ابْتِدَاءً مِنْهُ: إِبْرَاهِيمُ بْنُ أَبِي الْبِلَادِ عَلَى مَا تُحِبُّونَ}}؛ ([[رجال]] الکشی ([[اختیار]] معرفة الرجال)، ص۵۰۴، ش۹۶۹). | ||
احتمالا مقصود نجاشی از {{عربی|و کان للرضا {{ع}} إلیه رسالة و أثنی علیه}} همین [[روایت]] باشد.</ref>. | احتمالا مقصود نجاشی از {{عربی|و کان للرضا {{ع}} إلیه رسالة و أثنی علیه}} همین [[روایت]] باشد.</ref>. | ||