ادب: تفاوت میان نسخهها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
جز (جایگزینی متن - 'سلسله' به 'سلسله') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ادب در قرآن]] - [[ادب در حدیث]] - [[ادب در فقه اسلامی]] - [[ادب در نهج البلاغه]] - [[ادب در معارف و سیره نبوی]] - [[ادب در معارف و سیره رضوی]] - [[ادب در معارف و سیره پیامبران]] - [[ادب در معارف و سیره فاطمی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ادب در قرآن]] - [[ادب در حدیث]] - [[ادب در فقه اسلامی]] - [[ادب در نهج البلاغه]] - [[ادب در معارف و سیره نبوی]] - [[ادب در معارف و سیره رضوی]] - [[ادب در معارف و سیره پیامبران]] - [[ادب در معارف و سیره فاطمی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
[[آداب]] مربوط به ساختمان [[روحی]] [[انسان]] نیست، قراردادهای افراد انسان است در میان یکدیگر<ref>اسلام و مقتضیات زمان جلد دوم، ص۲۴۸.</ref>. آداب مربوط به سهمبندی [[غرائز]] نیست، بلکه مربوط به این است که انسان غیر از مسأله [[اخلاق]] به | [[آداب]] مربوط به ساختمان [[روحی]] [[انسان]] نیست، قراردادهای افراد انسان است در میان یکدیگر<ref>اسلام و مقتضیات زمان جلد دوم، ص۲۴۸.</ref>. آداب مربوط به سهمبندی [[غرائز]] نیست، بلکه مربوط به این است که انسان غیر از مسأله [[اخلاق]] به امور اکتسابی که باید اسم آنها را [[فنون]] گذاشت نیز احتیاج دارد. یعنی به سلسله هنرها و صنعتها احتیاج دارد و باید آنها را یاد بگیرد<ref>اسلام و مقتضیات زمان، جلد اول، ص۲۸۰.</ref><ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۴۲.</ref> | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
ادب به معنای تبدیل حالات بد به حالات خوب و بروز [[اخلاق]] [[پسندیده]]، از جمله [[برترین]] [[کمالات انسانی]] است و [[انسان]] در صورت کسب آن میتواند سرمنشأ امر خیر و نیک شود. ادب، [[بهترین]] خوی انسانی و نشانه [[تربیت]] فطری در زمینه وجودی [[انسان]] است. از اینرو [[آدمی]] اگر مؤدب به ادب الهی شود راه رشد و [[کمال انسانی]] را در خود پدید آورده است و در غیر این صورت، [[کمال انسانی]] در او بروز نمییابد و از انسانیّت فاصله میگیرد. [[امام]]{{ع}} فرمود: "هیچ میراثی چون ادب نیست"<ref>نهج البلاغه، حکمت ۵٤: {{متن حدیث|لَا مِيرَاثَ كَالْأَدَب}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>. | ادب به معنای تبدیل حالات بد به حالات خوب و بروز [[اخلاق]] [[پسندیده]]، از جمله [[برترین]] [[کمالات انسانی]] است و [[انسان]] در صورت کسب آن میتواند سرمنشأ امر خیر و نیک شود. ادب، [[بهترین]] خوی انسانی و نشانه [[تربیت]] فطری در زمینه وجودی [[انسان]] است. از اینرو [[آدمی]] اگر مؤدب به ادب الهی شود راه رشد و [[کمال انسانی]] را در خود پدید آورده است و در غیر این صورت، [[کمال انسانی]] در او بروز نمییابد و از انسانیّت فاصله میگیرد. [[امام]] {{ع}} فرمود: "هیچ میراثی چون ادب نیست"<ref>نهج البلاغه، حکمت ۵٤: {{متن حدیث|لَا مِيرَاثَ كَالْأَدَب}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>. | ||
اهمیت موضوع نزد [[امام]]{{ع}} بهقدری است که در [[مقام]] [[دولت]] [[اسلامی]]، هنگامی که [[وظایف دولت]] را در ابتدای [[نامه]] ۵۳ برمیشمرد، به مسئله [[تعلیم و تربیت]] و [[اصلاح]] حال [[مردم]] اشاره دارد. یعنی دستگاه [[حکومت]] [[وظیفه]] دارد مقدمات [[اصلاح]] [[مردم]] را فراهم کند. این امر در دو بُعد صورت میپذیرد: نخست، [[دولت]] [[اسلامی]]، خود، باید به تمام و کمال آراسته به ادب [[اخلاقی]] و برای [[مردم]] [[الگو]] باشد؛ دوم، زمینه ایجاد [[دانش]] و [[آگاهی]] را برای [[مردمان]] فراهم کند تا در سایه آن همگی بتوانند به [[فضایل]] و [[رفتار]] نیکو و ادب کمالی آراسته شوند. در فرازی دیگر آنگاه که [[حق]] [[مردم]] را بر گردن خود بهعنوان [[رئیس]] [[حکومت]] برمیشمرد، میفرماید: "(موظفم شما را)... [[تعلیم]] دهم تا [[نادان]] نمانید و ادب آموزم تا بدانید"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۴: {{متن حدیث|وَ تَعْلِيمُكُمْ كَيْلَا تَجْهَلُوا وَ تَأْدِيبُكُمْ كَيْمَا تَعْلَمُوا}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>. | اهمیت موضوع نزد [[امام]] {{ع}} بهقدری است که در [[مقام]] [[دولت]] [[اسلامی]]، هنگامی که [[وظایف دولت]] را در ابتدای [[نامه]] ۵۳ برمیشمرد، به مسئله [[تعلیم و تربیت]] و [[اصلاح]] حال [[مردم]] اشاره دارد. یعنی دستگاه [[حکومت]] [[وظیفه]] دارد مقدمات [[اصلاح]] [[مردم]] را فراهم کند. این امر در دو بُعد صورت میپذیرد: نخست، [[دولت]] [[اسلامی]]، خود، باید به تمام و کمال آراسته به ادب [[اخلاقی]] و برای [[مردم]] [[الگو]] باشد؛ دوم، زمینه ایجاد [[دانش]] و [[آگاهی]] را برای [[مردمان]] فراهم کند تا در سایه آن همگی بتوانند به [[فضایل]] و [[رفتار]] نیکو و ادب کمالی آراسته شوند. در فرازی دیگر آنگاه که [[حق]] [[مردم]] را بر گردن خود بهعنوان [[رئیس]] [[حکومت]] برمیشمرد، میفرماید: "(موظفم شما را)... [[تعلیم]] دهم تا [[نادان]] نمانید و ادب آموزم تا بدانید"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۴: {{متن حدیث|وَ تَعْلِيمُكُمْ كَيْلَا تَجْهَلُوا وَ تَأْدِيبُكُمْ كَيْمَا تَعْلَمُوا}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>. | ||
در منظر [[امام]]{{ع}} ادب نیکو از لوازم [[خردمندی]] است و [[علم]] و ادب موجب [[اصلاح]] [[عقل]] میشود. از اینرو یکی از خصوصیات شخص خردمند را [[محاسبه]] و بررسی خصلتهای زشت در [[دین]]، [[عقیده]]، [[اخلاق]] و ادب برمیشمارد تا درصدد رفع آنها برآید. در واقع، محصول و نتیجه بهکارگیری [[خرد]]، در قالب ادب خودنمایی میکند. | در منظر [[امام]] {{ع}} ادب نیکو از لوازم [[خردمندی]] است و [[علم]] و ادب موجب [[اصلاح]] [[عقل]] میشود. از اینرو یکی از خصوصیات شخص خردمند را [[محاسبه]] و بررسی خصلتهای زشت در [[دین]]، [[عقیده]]، [[اخلاق]] و ادب برمیشمارد تا درصدد رفع آنها برآید. در واقع، محصول و نتیجه بهکارگیری [[خرد]]، در قالب ادب خودنمایی میکند. | ||
نتیجه کسب ادب در سیمای [[آدمی]] بروز لطافت، نرمی و خوشخویی است. از اینرو شخص مؤدب افزون بر اینکه راه رسیدن به [[کمالات انسانی]] را بر خود هموار کرده، در اجتماع نیز فردی عزیز و مورد [[احترام]] و از اقبال عمومی برخوردار است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>. | نتیجه کسب ادب در سیمای [[آدمی]] بروز لطافت، نرمی و خوشخویی است. از اینرو شخص مؤدب افزون بر اینکه راه رسیدن به [[کمالات انسانی]] را بر خود هموار کرده، در اجتماع نیز فردی عزیز و مورد [[احترام]] و از اقبال عمومی برخوردار است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>. | ||
==واژهشناسی لغوی== | == واژهشناسی لغوی == | ||
==ادب در [[قرآن]]== | == ادب در [[قرآن]] == | ||
==ادب حضور در [[مکانهای مقدس]]== | == ادب حضور در [[مکانهای مقدس]] == | ||
==ادب برخورد با [[اولیای الهی]]== | == ادب برخورد با [[اولیای الهی]] == | ||
==ادب برخورد با [[پدر]] و [[مادر]]== | == ادب برخورد با [[پدر]] و [[مادر]] == | ||
==ادب [[پدر]] در برابر [[فرزند]]== | == ادب [[پدر]] در برابر [[فرزند]] == | ||
==ادب [[شاگرد]] در برابر استاد== | == ادب [[شاگرد]] در برابر استاد == | ||
==ادب ورود به [[خانه]] دیگران== | == ادب ورود به [[خانه]] دیگران == | ||
==ادب [[سلام]]== | == ادب [[سلام]] == | ||
==ادب [[ضیافت]]== | == ادب [[ضیافت]] == | ||
==ادب نشستن درمجالس عمومی== | == ادب نشستن درمجالس عمومی == | ||
==ادب برخورد با سفیهان و [[نادانان]]== | == ادب برخورد با سفیهان و [[نادانان]] == | ||
==ادب [[انفاق]] و برخورد با [[فقیران]]== | == ادب [[انفاق]] و برخورد با [[فقیران]] == | ||
==ادب برخورد با [[مخالفان]] [[عقیدتی]]== | == ادب برخورد با [[مخالفان]] [[عقیدتی]] == | ||
==ادب برخورد با [[خطاکار]]== | == ادب برخورد با [[خطاکار]] == | ||
==ادب [[نامه]] نگاری== | == ادب [[نامه]] نگاری == | ||
==ادب برخورد [[زنان]] با مردان نامحرم== | == ادب برخورد [[زنان]] با مردان نامحرم == | ||
==ادب در امور جنسی== | == ادب در امور جنسی == | ||
==ادب برخورد بامالیات دهندگان== | == ادب برخورد بامالیات دهندگان == | ||
==ادب [[راه رفتن]]== | == ادب [[راه رفتن]] == | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} |