ازهر بن قیس بن راشد: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ازهر بن قیس بن راشد در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}

== مقدمه ==

از [[علمای شیعه]]، [[طوسی]]<ref>طوسی، ص۲۵.</ref> و به تبع او [[تفرشی]]<ref>تفرشی، ج۱، ص۱۸۶.</ref>، [[سید علی بروجردی]]<ref>بروجردی، ج۲، ص۱۲۳.</ref> و [[سید ابوالقاسم خویی]]<ref>خویی، ۳، ص۱۸۲.</ref> و از علمای [[اهل سنت]]، [[بغوی]]<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵.</ref>، [[ابن شاهین]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref>، [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و به تبع آنان [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۹۳.</ref> او را از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} دانسته‌اند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref> با رد مستندات آنان، این مطلب را توهمی بیش ندانسته و افزوده است که اساساً چنین شخصی با این نام وجود خارجی ندارد.

ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref>، خود را تنها کسی دانسته که به این [[اشتباه]] پی برده است و گوید: تنها دلیل [[صحابی]] بودن [[ازهر بن قیس]]، روایتی است که [[بغوی]]<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵.</ref> از [[حریز بن عثمان]] از اَزهر نقل کرده که در آن وی با عنوان صاحب النبی {{صل}} معرفی شده است. عبارت [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۱، ص۱۷۲.</ref> نیز غلط‌انداز است. آنجا که در شرح حال [[ازهر بن راشد هوزنی]] گوید: وی از [[عصمة بن قیس]] [[روایت]] کرده و افزوده: {{عربی|"و له صحبة"}}؛ که خواننده [[گمان]] می‌کند عبارت یاد شده، وصفی عنوان، یعنی ازهر بن راشد هوزنی است، در حالی که چنین نیست. منشأ اشتباه، بیان بغوی است که در نقل [[سند روایت]]، حذف و تلفیقی صورت گرفته است؛ بدین صورت که ازهر بن راشد ابوولید هوزنی، روایت را از [[عصمة بن قیس]] که از او به «صاحب [[رسول الله]]» یاد شده نقل کرده است. [[شاهد]] اینکه [[بخاری]]<ref>بخاری، ج۱، ص۴۵۹.</ref> برای معرفی [[ابو الولید]] هوزنی، همین روایت او را از [[عصمة بن قیس]] بیان و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۰۰.</ref> نیز همین مطلب را تکرار کرده است. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۴، ص۳۹.</ref> برای معرفی ابوولید هوزنی می‌گوید: او از مردی که از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} است [[روایت]] می‌کند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۷.</ref> از [[ابن عبدالبر]] [[تعجب]] کرده که ذیل شرح حال عصمة بن قیس<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۱۷۸.</ref> روایت ازهر را از او نقل کرده است.

براساس نقل دیگری، ازهر روایت {{متن حدیث|انْهَ كَانَ يَتَعَوَّذَ فِي صَلَاتِهِ مِنَ فِتْنَةِ الْمَغْرِبِ}}؛ را از [[رسول خدا]] {{صل}} نقل کرده است<ref>طبرانی، ج۱۷، ص۱۸۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref> که ممکن است این مستند کسانی بوده که او را [[صحابی]] دانسته‌اند. اما صرف نظر از اینکه بیان شد، عصمة بن قیس از سند حذف شده است، اساساً این [[کلام]] از [[پیامبر]] نیست، بلکه بیان حال خود عصمة بن قیس است<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵ و ر. ک: عصمة بن قیس.</ref>. طبعة [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۹۲.</ref> نیز مرتکب این [[اشتباه]] شده است.<ref>[[حسین مرادی نسب|مرادی نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «ازهر بن قیس بن راشد»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۳۲-۳۳.</ref>