پرش به محتوا

اطعام در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
 
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
[[اطعام]] به لحاظ [[حکم]] بر دو گونه است:
[[اطعام]] به لحاظ [[حکم]] بر دو گونه است:


#'''[[اطعام]] [[واجب]]:'''
# '''[[اطعام]] [[واجب]]:'''
##اطعام [[فقرا]] در کفّارات: کفّاره چهار گونه است: مرتّبه، مانند کفّاره ظهار، مخیّره، مانند کفّاره شکستن [[عهد]]، مرکب از مخیّره و مرتّبه، مانند کفّاره ایلاء و حنث قسم و جمع، مانند کفّاره [[قتل]] عمدی [[مؤمن]]. اطعام فقرا به [[جهت]] کفّاره [[خصال]] کفّاره واجب است، لکن [[وجوب]] آن در قسم اول، پس از [[ناتوانی]] از گرفتن [[روزه]] در قسم دوم و سوم، تخییری تخییری) و در قسم چهارم، تعیینی است. <ref>جواهر الکلام، ج۳۳، ص:۱۶۹ ـ ۱۷۸</ref>
## اطعام [[فقرا]] در کفّارات: کفّاره چهار گونه است: مرتّبه، مانند کفّاره ظهار، مخیّره، مانند کفّاره شکستن [[عهد]]، مرکب از مخیّره و مرتّبه، مانند کفّاره ایلاء و حنث قسم و جمع، مانند کفّاره [[قتل]] عمدی [[مؤمن]]. اطعام فقرا به [[جهت]] کفّاره [[خصال]] کفّاره واجب است، لکن [[وجوب]] آن در قسم اول، پس از [[ناتوانی]] از گرفتن [[روزه]] در قسم دوم و سوم، تخییری تخییری) و در قسم چهارم، تعیینی است. <ref>جواهر الکلام، ج۳۳، ص:۱۶۹ ـ ۱۷۸</ref>
##اطعام [[همسر]]: اطعام همسر به اندازه بر طرف شدن نیاز او بر شوهر واجب است. مقدار و کیفیّت آن بستگی به [[شئون]] [[خانوادگی]] و موقعیّت [[اجتماعی]] [[زن]] دارد. <ref>جواهر الکلام، ج۳۱، ص:۳۳۱</ref>
## اطعام [[همسر]]: اطعام همسر به اندازه بر طرف شدن نیاز او بر شوهر واجب است. مقدار و کیفیّت آن بستگی به [[شئون]] [[خانوادگی]] و موقعیّت [[اجتماعی]] [[زن]] دارد. <ref>جواهر الکلام، ج۳۱، ص:۳۳۱</ref>
##اطعام[[اسیر]]: اطعام اسیر، هرچند [[تصمیم]] بر کشتن او باشد واجب است. <ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص: ۱۳۰ ـ ۱۳۱</ref>
## اطعام[[اسیر]]: اطعام اسیر، هرچند [[تصمیم]] بر کشتن او باشد واجب است. <ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص: ۱۳۰ ـ ۱۳۱</ref>
##اطعام مضطرّ: اطعام کسی که بر اثر [[گرسنگی]]، [[بیم]] تلف شدن او یا از کار افتادن عضوی یا یکی از قوای بدنی‏اش، مانند [[بینایی]] و [[شنوایی]] می‏‌رود، واجب است <ref>جواهر الکلام، ج۳۶، ص:۴۳۲ ـ ۴۳۳</ref>.
## اطعام مضطرّ: اطعام کسی که بر اثر [[گرسنگی]]، [[بیم]] تلف شدن او یا از کار افتادن عضوی یا یکی از قوای بدنی‏اش، مانند [[بینایی]] و [[شنوایی]] می‏‌رود، واجب است <ref>جواهر الکلام، ج۳۶، ص:۴۳۲ ـ ۴۳۳</ref>.
#'''اطعام [[مستحب]]:''' اطعام مؤمن؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۲۴، ص:۳۰۶</ref> اطعام بازماندگان میّت تا سه [[روز]]؛ <ref>جواهر الکلام، ج۴، ص:۳۲۸</ref> اطعام در ولادت، [[ختنه]] و [[عروسی]] فرزند <ref>العروة الوثقی، ج۲، ص:۷۹۸</ref> و نیز هنگام [[عقیقه]] کردن برای او به ده نفر مؤمن یا بیشتر؛ <ref>جواهر الکلام، ج۳۱، ص:۲۷۱</ref> اطعام گوشت [[قربانی]] به فقرا<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۱۵۷</ref>؛ اطعام بعد از ساختن یا خریدن [[منزل]]؛ پس از بازگشت از [[مکّه]] <ref>العروة الوثقی، ج۲، ص:۷۹۸</ref> و اطعام برده به شیرینی پس از خریدن او. <ref>جواهر الکلام، ج۲۴، ص:۱۷۰</ref>
# '''اطعام [[مستحب]]:''' اطعام مؤمن؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۲۴، ص:۳۰۶</ref> اطعام بازماندگان میّت تا سه [[روز]]؛ <ref>جواهر الکلام، ج۴، ص:۳۲۸</ref> اطعام در ولادت، [[ختنه]] و [[عروسی]] فرزند <ref>العروة الوثقی، ج۲، ص:۷۹۸</ref> و نیز هنگام [[عقیقه]] کردن برای او به ده نفر مؤمن یا بیشتر؛ <ref>جواهر الکلام، ج۳۱، ص:۲۷۱</ref> اطعام گوشت [[قربانی]] به فقرا<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۱۵۷</ref>؛ اطعام بعد از ساختن یا خریدن [[منزل]]؛ پس از بازگشت از [[مکّه]] <ref>العروة الوثقی، ج۲، ص:۷۹۸</ref> و اطعام برده به شیرینی پس از خریدن او. <ref>جواهر الکلام، ج۲۴، ص:۱۷۰</ref>


==اطعام غذای [[نجس]]==
== اطعام غذای [[نجس]] ==
اطعام غذای نجس به افراد بالغ [[حرام]] است؛ <ref>التنقیح (الطهارة)، ج۲، ص:۳۳۳</ref> لکن [[حرمت]] آن نسبت به اطفال ـ در صورت نداشتن ضرر ـ محل بحث است. برخی تصریح به عدم حرمت کرده‏‌اند. <ref>العروة الوثقی، ج۱، ص:۹۲ ـ ۹۳</ref> اطعام غذای نجس به حیوانات جایز است. <ref>التنقیح (الطهارة)، ج۱، ص:۳۳۱</ref>
اطعام غذای نجس به افراد بالغ [[حرام]] است؛ <ref>التنقیح (الطهارة)، ج۲، ص:۳۳۳</ref> لکن [[حرمت]] آن نسبت به اطفال ـ در صورت نداشتن ضرر ـ محل بحث است. برخی تصریح به عدم حرمت کرده‏‌اند. <ref>العروة الوثقی، ج۱، ص:۹۲ ـ ۹۳</ref> اطعام غذای نجس به حیوانات جایز است. <ref>التنقیح (الطهارة)، ج۱، ص:۳۳۱</ref>


==[[اطعام]] طعام غصبی==
== [[اطعام]] طعام غصبی ==
اگر [[غاصب]]، غذای غصبی را به [[مالک]] آن ـ بدون آنکه [[آگاه]] باشد ـ اطعام کند، ضامن آن است و باید قیمت آن را به صاحبش بپردازد <ref>جواهر الکلام، ج۳۷، ص:۱۴۲</ref> و اگر به دیگری اطعام کند، مالک می‏‌تواند غرامت آن را از هر یک از غاصب و خورنده بگیرد. اگر از غاصب بگیرد، او [[حقّ]] [[رجوع]] به خورنده ندارد، امّا اگر از خورنده بگیرد، وی در صورت [[آگاهی]] نداشن از [[غصب]]، می‏تواند به غاصب مراجعه کرده، غرامت پرداختی را از او بگیرد <ref>جواهر الکلام، ج۳۷، ص: ۱۴۵.</ref><ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، صفحه ۵۸۱-۵۸۲.</ref>
اگر [[غاصب]]، غذای غصبی را به [[مالک]] آن ـ بدون آنکه [[آگاه]] باشد ـ اطعام کند، ضامن آن است و باید قیمت آن را به صاحبش بپردازد <ref>جواهر الکلام، ج۳۷، ص:۱۴۲</ref> و اگر به دیگری اطعام کند، مالک می‏‌تواند غرامت آن را از هر یک از غاصب و خورنده بگیرد. اگر از غاصب بگیرد، او [[حقّ]] [[رجوع]] به خورنده ندارد، امّا اگر از خورنده بگیرد، وی در صورت [[آگاهی]] نداشن از [[غصب]]، می‏تواند به غاصب مراجعه کرده، غرامت پرداختی را از او بگیرد <ref>جواهر الکلام، ج۳۷، ص: ۱۴۵.</ref><ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، صفحه ۵۸۱-۵۸۲.</ref>


۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش