اعاده معدوم: تفاوت میان نسخه‌ها

== مفهوم‌شناسی ==

*"[[اعاده معدوم]]" یعنی اینکه شیء موجود، معدوم گردد و سپس عین همان شیء، نه مثل آن، اعاده و مجدداً موجود شود که بین آن شیء در دو زمان، عدم، فاصله شده باشد<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۳۳.</ref>.  

* بحث اعادۀ معدوم را اولین بار [[متکلمین]] در مسئلۀ [[معاد]] مطرح کردند؛ زیرا بعضی از آنها به وجود [[روح]] قائل نبودند و [[معتقد]] بودند [[انسان]] با [[مرگ]]، واقعاً "نیست" می‌‌شود و معنای [[معاد]] این است که شیء نیست‌ و فانی‌شده، بار دیگر "هست" ‌‌شود. پس، ماهیتِ "[[معاد]]" اعادۀ معدوم است؛ لذا اصلاً [[معاد]] را به عنوان اعادۀ معدوم تصور کرده‌اند. بعضی دیگر از [[متکلمین]] به وجود [[روح]] [[معتقد]] بودند و بر این [[باور]] بودند که [[معاد]]، [[روحانی]] و جسمانی است و از منظر جسمانی بودن، اعادۀ جسم‌های "نیست‌شده" است. از هر دو نظر، [[خداوند]] چیزی را که نیست و نابود گشته دوباره به وجود بازگرداند<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۳۳.</ref>.

== دیدگاه‌ها ==

* [[حکما]] قائلند اعادۀ معدوم بعینه محال است چون اگر معدوم با همۀ ویژگی‌های خود دوباره به وجود آید، آنچه به وجود آمده، عین معدوم خواهد بود و لازم می‌آید میان شی‌ء و خود آن شی‌ء، عدم فاصله گردد و این محال است<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۴.</ref>.  

* عرفا از این موضوع با عنوان "عدم تکرار در تجلی" یاد کرده و معتقدند هر دَم، تجلی و فیضی نو از [[خدا]] می‌رسد و هیچ گاه [[فیض]] [[حق]] تکرار نمی‌شود؛ چنانکه [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ}}<ref>«او هماره در کاری است» سوره الرحمن، آیه ۲۹.</ref>.

* بسیاری از [[متکلمان]] اعادۀ معدوم را محال می‌دانند؛ ولی بیش‌تر آنان به جواز [[رأی]] داده‌اند و این بدان سبب شده که پنداشته‌اند [[معاد]] همان اعادۀ معدوم بعینه است و ناممکن دانستن آن به معنای [[انکار]] [[معاد]] است<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۵.</ref>. اما این حرف به [[دلایل]] متعدد نادرست است مانند اینکه اعادۀ معدوم ممکن نیست و آنچه اعاده می‌‌گردد مثل آن خواهد بود، نه عین آن؛ عدم امکان تخلل عدم در درون وجود؛ لازمۀ اعادۀ معدوم یک شیء مصداق دو چیز سابق و لاحق خواهد بود و...<ref>ر. ک: جمعی از نویسندگان، دانشنامه کلام اسلامی، مدخل «اعاده معدوم»؛ [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۳۳-۳۴.</ref>.

* بیشتر [[متکلمان امامیه]] و [[حکما]] معتقدند اجزای [[بدن]] نابود نمی‌شوند و [[خداوند]] در [[قیامت]]، پاره‌های پراکنده را دوباره گرد هم می‌آورد. [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ قَادِرٌ عَلَى أَن يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ}}<ref>«آیا ندیده‌اند خداوندی که آسمان‌ها و زمین را آفریده است تواناست که همانند آنان را بیافریند؟» سوره اسراء، آیه ۹۹.</ref>. تعبیر "همانند شما" [[دلیل]] [[آفرینش]] دوبارۀ بدن‌ها در [[قیامت]] است و از آن رو که [[روح]] [[حقیقت انسان]] است پس از [[مرگ]]، [[بدن]] به [[عالم برزخ]] می‌رود و همچنان زنده می‌ماند، [[خداوند]] همان [[انسان‌ها]] را در [[قیامت]] گرد هم می‌آورد که در [[دنیا]] زیسته‌اند نه همانند آنان را. [[قرآن]] در پاسخ به کسانی که متلاشی شدن [[بدن]] را [[دلیل]] [[انکار]] [[معاد]] می‌دانند، می‌فرماید: {{متن قرآن|قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ}}<ref>«بگو: آن فرشته مرگ که بر شما گمارده‌اند جان شما را می‌ستاند سپس به سوی پروردگارتان بازگردانده می‌شوید» سوره سجده، آیه ۱۱.</ref><ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۳۳-۳۴.</ref>

== پانویس ==