پرش به محتوا

اعشی مازنی در تراجم و رجال: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
 
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
برخی منابع، وی را از تیره [[بنی مازن بن عمرو بن تمیم]]<ref>ابن حبان، ص۳۹؛ ابونعیم، ج۱، ص۳۵۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۵۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۴۶.</ref> و گروهی با حذف تیره‌های میانی نسبش، از [[بنی تمیم]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۷؛ ابن ابی حاتم، ج۵، ص۷؛ ابن عبدالبر، ج۳، ص۴.</ref> معرفی کرده‌اند. اما درست آن است که وی را از [[بنی مازن بن مالک بن عمرو بن تمیم]]<ref>ابن حزم، ص۲۱۱.</ref> از [[طابخة بن الیاس]] از عدنان<ref>ابن حزم، ص۴۶۶.</ref> بدانیم. البته برخی وی را از تیره [[مازن سلیم]] دانسته‌اند<ref>ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۳۸؛ سمعانی، ج۵، ص۱۶۵.</ref> که در این صورت، وی از قبیله [[قیس عیلان بن مضر]] است<ref>ابن حزم، ص۴۶۶.</ref>. وی را حرمازی نیز می‌خوانند<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۴۶.</ref>، اما حرماز، [[برادر]] مازن بوده<ref>ابن حزم، ص۲۱۱.</ref> و اعشی نمی‌تواند به هر دو منسوب باشد، مگر آنکه. چنان که [[ابن اثیر]] گوید<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۲۵۷.</ref> - بدان سبب باشد که تیره‌های کوچک را به تیره برادر مشهور نسبت می‌دهند.
برخی منابع، وی را از تیره [[بنی مازن بن عمرو بن تمیم]]<ref>ابن حبان، ص۳۹؛ ابونعیم، ج۱، ص۳۵۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۵۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۴۶.</ref> و گروهی با حذف تیره‌های میانی نسبش، از [[بنی تمیم]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۷؛ ابن ابی حاتم، ج۵، ص۷؛ ابن عبدالبر، ج۳، ص۴.</ref> معرفی کرده‌اند. اما درست آن است که وی را از [[بنی مازن بن مالک بن عمرو بن تمیم]]<ref>ابن حزم، ص۲۱۱.</ref> از [[طابخة بن الیاس]] از عدنان<ref>ابن حزم، ص۴۶۶.</ref> بدانیم. البته برخی وی را از تیره [[مازن سلیم]] دانسته‌اند<ref>ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۳۸؛ سمعانی، ج۵، ص۱۶۵.</ref> که در این صورت، وی از قبیله [[قیس عیلان بن مضر]] است<ref>ابن حزم، ص۴۶۶.</ref>. وی را حرمازی نیز می‌خوانند<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۴۶.</ref>، اما حرماز، [[برادر]] مازن بوده<ref>ابن حزم، ص۲۱۱.</ref> و اعشی نمی‌تواند به هر دو منسوب باشد، مگر آنکه. چنان که [[ابن اثیر]] گوید<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۲۵۷.</ref> - بدان سبب باشد که تیره‌های کوچک را به تیره برادر مشهور نسبت می‌دهند.


خط ۱۳: خط ۱۳:
وی شاعر<ref>ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۳۸؛ ابن عبدالبر، ج۳، ص۴.</ref>، از مخضرمین<ref>سمعانی، ج۵، ص۱۶۳.</ref> و در شمار [[اصحاب]] ساکن [[بصره]] معرفی شده است<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۷؛ خلیفة بن خیاط، ص۳۰۵؛ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۳۸.</ref>.
وی شاعر<ref>ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۳۸؛ ابن عبدالبر، ج۳، ص۴.</ref>، از مخضرمین<ref>سمعانی، ج۵، ص۱۶۳.</ref> و در شمار [[اصحاب]] ساکن [[بصره]] معرفی شده است<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۷؛ خلیفة بن خیاط، ص۳۰۵؛ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۳۸.</ref>.


تنها خبری که از وی در دست داریم این است که در غیاب اعشی، همسرش، معاذه، از [[خانه]] گریخت و اعشی با سرودن شعری که مطلعش چنین است: {{عربی|يَا مَالِكَ النَّاسِ وَدَيَّانَ العَرَبْ...}}؛ [[شکایت]] همسرش را نزد [[رسول خدا]]{{صل}} برد. آن [[حضرت]] با [[نوشتن]] نامه‌ای به [[پناه]] دهنده [[همسر]] اعشی، از او خواست وی را به [[خانه]] بازگرداند. همسر وی در مقابل [[تعهد]] اعشی مبنی بر بازخواست نکردنش به خانه بازگشت<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۳، ص۴ و ۵ ابن اثیر، ج۱، ص۲۵۷.</ref>. برخی این [[شعر]] اعشی را در [[مدح]] [[رسول خدا]]{{صل}} دانسته <ref>دهخدا، ج۲، ص۲۵۲۰.</ref>، گفته‌اند رسول خدا{{صل}} [[بیت]] آخر شعر او را که چنین بود: {{متن حدیث|وَهُنَّ شَرُّ غَالِبٍ لِمَنْ غُلِبْ}}؛ تکرار کرد<ref>ابن حبان، ص۳۹.</ref> و شاید همین امر سبب شده تا این شعر را در مدح آن [[حضرت]] بدانند.
تنها خبری که از وی در دست داریم این است که در غیاب اعشی، همسرش، معاذه، از [[خانه]] گریخت و اعشی با سرودن شعری که مطلعش چنین است: {{عربی|يَا مَالِكَ النَّاسِ وَدَيَّانَ العَرَبْ...}}؛ [[شکایت]] همسرش را نزد [[رسول خدا]] {{صل}} برد. آن [[حضرت]] با [[نوشتن]] نامه‌ای به [[پناه]] دهنده [[همسر]] اعشی، از او خواست وی را به [[خانه]] بازگرداند. همسر وی در مقابل [[تعهد]] اعشی مبنی بر بازخواست نکردنش به خانه بازگشت<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۳، ص۴ و ۵ ابن اثیر، ج۱، ص۲۵۷.</ref>. برخی این [[شعر]] اعشی را در [[مدح]] [[رسول خدا]] {{صل}} دانسته <ref>دهخدا، ج۲، ص۲۵۲۰.</ref>، گفته‌اند رسول خدا {{صل}} [[بیت]] آخر شعر او را که چنین بود: {{متن حدیث|وَهُنَّ شَرُّ غَالِبٍ لِمَنْ غُلِبْ}}؛ تکرار کرد<ref>ابن حبان، ص۳۹.</ref> و شاید همین امر سبب شده تا این شعر را در مدح آن [[حضرت]] بدانند.


در برخی منابع، داستانی مشابه این نقل - اما با اندکی [[تغییر]] - از [[اعشی بن ماعز]] وجود دارد<ref>بیهقی، ج۱۰، ص۲۴۰.</ref> اما به نظر می‌رسد ماعز به گونه‌ای تغییر یافته [[مازن]] باشد. از [[زمان]] درگذشت او اطلاعی در دست نیست. تنها [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۴، ص۹.</ref> بر مبنای شعری که به [[گمان]] [[مرزبانی]] سروده اعشی است گوید: مقتضای این شعر آن است که اعشی تا [[خلافت]] [[مروانیان]] زیسته باشد، مشروط بر اینکه شعر از [[شاعری]] دیگر نباشد.<ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «اعشی بن قیس»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۱۰۸-۱۰۹.</ref>
در برخی منابع، داستانی مشابه این نقل - اما با اندکی [[تغییر]] - از [[اعشی بن ماعز]] وجود دارد<ref>بیهقی، ج۱۰، ص۲۴۰.</ref> اما به نظر می‌رسد ماعز به گونه‌ای تغییر یافته [[مازن]] باشد. از [[زمان]] درگذشت او اطلاعی در دست نیست. تنها [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۴، ص۹.</ref> بر مبنای شعری که به [[گمان]] [[مرزبانی]] سروده اعشی است گوید: مقتضای این شعر آن است که اعشی تا [[خلافت]] [[مروانیان]] زیسته باشد، مشروط بر اینکه شعر از [[شاعری]] دیگر نباشد.<ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «اعشی بن قیس»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۱۰۸-۱۰۹.</ref>
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش