امام کاظم در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''امام کاظم {{ع}}''' بیستم دی‌الحجه و به قولی هفتم صفر سال ۱۲۸ هجری به دنیا آمد. پدرش [[امام صادق]] {{ع}} و مادرش "حُمَیدَه" بود. [[امام رضا]] (ع)، [[فاطمه معصومه]] (س) و "احمد بن موسی شاهچراغ" از فرزندان او هستند. "ابوابراهیم"، "ابوالحسن" و "ابوعلی" از کنیه‌ها و "کاظم" و "باب‌الحوائج" از [[القاب]] این امام است. [[امامت امام کاظم|امامت او]] ۳۵ سال به‌طول کشید و با خلفای عباسی ـ همچون: "هارون الرشید" ـ معاصر بود. امام کاظم {{ع}} علاوه بر انجام [[وظایف امامت]] و [[رهبری]] مستقیم پیروان خود به روش‌های ممکن، فعالیت‌هایی در زمینه‌های [[فرهنگی]] و [[فکری]] و [[مبارزه با حکومت]] داشت. امام پس از چهار سال [[زندان]] در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ هجری در زندان "سندی بن شاهک" (وابسته به هارون الرشید) به [[شهادت]] رسید.

== مقدمه ==

نام مبارکش [[موسی]] و نهمین تن از [[چهارده معصوم]] {{ع}} است. به سال ۱۲۸ ه. در [[ابواء]]، جایی میان [[مکه]] و [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد و در پنجاه و پنج سالگی به [[شهادت]] رسید. [[پدر]] والامقامش [[امام]] [[جعفر بن محمد]] {{ع}} و مادرش حُمَیدَه است. از [[القاب]] مشهور او است: کاظم، العبد الصالح، باب الحوائج و [[کنیه]] گرامی‌اش [[ابوالحسن]] و [[ابوابراهیم]] است<ref>مصنفات الشیخ المفید، ۱۱/ ۲۱۵.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۱۲.</ref>

== [[فضائل]] و [[مناقب]] ==

[[امام کاظم]] {{ع}} همانند [[پدران]] [[پاک]] نهادش در [[فضیلت‌های اخلاقی]] و عملی آموزگار و نمونه دیگران بود. منش و [[سلوک]] [[پاک]] او همگان را متأثر می‌ساخت؛ چنان که بنابر [[روایات]]، چون او را در زندان حبس کردند، زندان‌بانان را منقلب ساخت و بدو [[ایمان]] آوردند<ref>مناقب آل ابی طالب‌، ۴/ ۳۲۲.</ref>. درباره [[دانش]] آن [[امام همام]] {{ع}} [[روایت]] کرده‌اند که از همان [[کودکی]] شگفتی [[مردم]] را بر می‌انگیخت<ref>اصول کافی‌، ۲/ ۴۱۸.</ref>. در [[عبادت]] و [[زهد]] از همه [[مردم]] عصر خویش [[برتر]] بود<ref>ارشاد، مفید/ ۲/ ۱۷.</ref> و بدین روی او را [[لقب]] "العبدالصالح" داده بودند و اهل [[مدینه]] "زین‌المجتهدین" اش می‌خواندند<ref>حضرت موسی کاظم‌، ۱۹.</ref>. از صفات والای [[اخلاقی]] [[امام کاظم]] {{ع}}، [[احسان]] و [[نیکی]] به [[مردم]] بود. [[نیازمندان]] بدو [[حاجت]] می‌بردند و نیاز خویش را از او بر می‌آوردند و "باب‌الحوائج" اش می‌دانستند. [[لقب]] مشهور [[امام]] {{ع}} "کاظم" است به معنای کسی که هنگام [[خشم]]، خویشتنداری می‌کند و [[خشم]] خود را فرو می‌برد و به آسانی از دیگران در می‌گذرد<ref>ینابیع المودة، ۳/ ۱۱۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۱۳.</ref>

== [[امامت]] ==

[[پیامبر]] درحدیث مشهور [[جابر]] [[انصاری]] با صراحت از [[امامت]] [[حضرت کاظم]] {{ع}} یاد کرده است و نیز [[امام صادق]] {{ع}} آشکارا او را [[امام]] پس از خود می‌خواند<ref>بحارالانوار، ۴۸/ ۱۴.</ref>. [[برتری امام]] کاظم {{ع}} بر [[مردمان]] روزگار خویش نیز دلیلی دیگر بر [[امامت]] او است؛ چنان که [[ابن حجر]] هیثمی از علمای [[سنی]] [[مذهب]] درباره ایشان می‌گوید: "[[موسی کاظم]] در [[علم]] و [[معرفت]] و کمال و [[فضل]] [[وارث]] [[پدر]] خویش بود. او از همه کس پارساتر و داناتر و بخشنده‌تر بود"<ref>الصواعق المحرقة، ۲۰۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۱۳.</ref>

== روزگار [[امامت]] ==

[[امام]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} سی و پنج سال از سال ۱۴۸ تا ۱۸۳ ه. بر [[مسند]] [[امامت]] جلوس فرمود. خلفای معاصر ایشان جملگی از [[بنی عباس]] بودند: [[منصور دوانیقی]]، [[مهدی عباسی]]، [[هادی عباسی]] و [[هارون الرشید]]. [[امام]] {{ع}} در [[عهد]] [[هارون]] سال‌ها در زندان به سر برد.

فعالیت‌های [[امام کاظم]] {{ع}} را بر دو دسته دانسته‌اند:

# فعالیت‌های [[علمی]] و [[فکری]] و چاره‌جویی برای رویارویی با [[عقاید]] نادرست و [[بدعت‌ها]] و واپس‌گرایی‌ها. [[امام]] {{ع}} شاگردانی پرورانید تا به واسطه آنان آموزه‌های [[راستین]] [[دینی]] و [[شیعی]] را میان [[مردم]] بگستراند. [[شاگردان]] به محضر [[امام]] بار می‌یافتند و در مجلس ایشان می‌نشستند و چون [[فتوا]] یا [[کلامی]] [[علمی]] می‌شنیدند، می‌نوشتند و ثبت می‌کردند<ref>الانوار البهیة، ۱۶۹ و ۱۷۰.</ref>.  

# فعالیت دیگر [[امام]] {{ع}} [[هدایت]] و نظارت بر پایگاه‌های مردمی و هواخواهان خویش بود. [[امام]] {{ع}} از این گذر می‌کوشید افزون بر حفظ رابطه خویش با [[شیعیان]] و [[هدایت]] آنان، موضع منفی خود در برابر [[حکومت]] را نیز بدانان منتقل کند و در همین مسیر، همواره [[نارضایتی]] خویش از ارباب [[حکومت]] را آشکار می‌ساخت و [[همکاری]] با آنان را [[حرام]] می‌شمرد<ref>وسائل الشیعه‌، ۱۲/ ۱۴۰.</ref>.

[[مناظره]] سرزنش‌آمیز [[امام]] {{ع}} با [[هارون الرشید]] در [[مرقد مطهر]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} در پیش بزرگان و [[فرماندهان]] کشوری و لشکری را می‌توان از این گونه فعالیت‌ها شمرد<ref>مناقب آل ابی‌طالب‌، ۴/ ۳۴۵.</ref>.

برخی از مهم‌ترین موضوعات یادکردنی روزگار [[امام کاظم]] {{ع}} عبارت‌اند از:

# برخاستن جنبش‌های انقلابی که [[امام]] {{ع}} برخی از آنها را تأیید می‌کرد؛ همانند جنبش [[شهید فخ]]<ref>مقاتل الطالبیین‌، ۴۵۲ و ۴۵۳.</ref>.

# سازماندهی [[نظام]] سری رابطان به دست [[امام]] {{ع}} که [[وظیفه]] داشتند ارتباط ایشان را با [[شیعیان]] سامان دهند و فرمان‌های [[مقام امامت]] را بدانان برسانند<ref>پیشوایان ما، ۲۱۴.</ref>.

# پیدایی برخی مسلک‌های [[انحرافی]] و اوجگیری فعالیت‌های [[عقیدتی]] و [[سیاسی]] آنها. برخی از این مسلک‌ها ادعای [[تشیع]] نیز سر می‌دادند؛ ولی به هیچ روی مقبول [[امام]] {{ع}} نبودند. فرقه‌های [[ناووسیه]]، [[اسماعیلیه]]، [[مبارکیه]]، سمطیه و [[فطحیه]] چنین بودند. پدید آمدن این فرقه‌ها در قلمرو [[مکتب]] [[تشیع]] شرایط حساسی را برای [[امام]] {{ع}} پدید آورد که تا آن زمان بی‌سابقه بود. [[امام]] {{ع}} با تدبیری خاص، توانست [[شیعیان]] را از این چالش [[فکری]] و [[عقیدتی]] برهاند و امامتِ مقبول [[آیین اسلام]] را برای آنان نمایان سازد.

# [[سازش‌ناپذیری]] [[امام کاظم]] {{ع}} در برابر [[حکومت]] و کژروی‌های دیگر [[جامعه اسلامی]]، مسئله‌ای را پیش آورد که برای [[امامان]] پیشین پیش نیامده بود. [[امام]] {{ع}} برای مدتی طولانی در زندان حبس شد.

[[حاکمان عباسی]] از [[وجود امام]] {{ع}} بیمناک بودند و هر از چند گاهی ایشان را به زندان می‌انداختند. روزگار حبس [[امام]] {{ع}} در [[عهد]] هارون‌الرشید طولانی‌تر بود و بارها به زندان رفت<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۳ ـ ۱۱۵.</ref>.

== [[شهادت]] ==

[[هارون عباسی]]، [[وجود امام]] کاظم {{ع}} را در زندان نیز تاب نیاورد و [[فرمان]] داد ایشان را [[مسموم]] کنند. بدین‌سان، [[امام]] {{ع}} به سال ۱۸۳ ه. در پنجاه و پنج سالگی در زندان [[بغداد]] به [[شهادت]] رسید و پیکر مقدس‌اش در [[کاظمین]] [[عراق]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>کشف الغمة، ۳/ ۳۷- ۳۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۱۵.</ref>.