امامت امام باقر: تفاوت میان نسخه‌ها

| مداخل مرتبط = [[امامت امام باقر در حدیث]] - [[امامت امام باقر در کلام اسلامی]]

'''امامت امام باقر {{ع}}''' مبتنی بر برخی از ادله‌ای است که از طریق آنها می‌توان این امر را [[اثبات]] کرد. این [[ادله]] عبارت‌اند از نصوصی که برخی از آنها دال بر [[امامت دوازده امام]] است و برخی به صورت خاص دلالت بر [[امامت]] آن حضرت دارد. جدای از [[نصوص]]، [[عصمت]]، [[افضلیت]] و [[معجزات]] ایشان نیز گویای امامت ایشان نیز است.

== مقدمه ==

[[امام محمد باقر]] {{ع}}، [[روز جمعه]] اول [[ماه رجب]] سال ۵۷ هجری قمری، در [[شهر]] [[مدینه]]، چشم به [[جهان]] گشود<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۲۱۲.</ref>. در بعضی نقل‌ها ولادت حضرت، سوم ماه صفر سال ۵۶ نیز ذکر شده است<ref>ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۲۲۷.</ref>.

پدر [[امام باقر]] {{ع}}، [[امام علی بن حسین]] [[زین العابدین]] {{ع}} و مادر بزرگوارش، "ام عبدالله، [[فاطمه]]، دختر [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} است. از این جهت در میان [[اهل بیت]] {{عم}} او نخستین کسی است که از نظر [[نسب]] پدری و مادری، [[علوی]] و فاطمی است و لذا به "علوی من علویین" و "هاشمی من هاشمیین" معروف است<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ص۴۹۸.</ref>.

دوران [[امامت]] [[امام باقر]] {{ع}} نوزده سال و همزمان با [[زمامداری]] [[ولید بن عبدالملک]]، [[سلیمان بن عبدالملک]]، [[عمر بن عبدالعزیز]]، [[یزید بن عبدالملک]]، [[هشام بن عبدالملک]]، [[ولید بن یزید]] و [[ابراهیم بن ولید]]، از [[خلفای بنی امیه]] بود. آن حضرت در سال ۱۱۴ هجری قمری، در ۵۷ سالگی به وسیله [[ابراهیم بن عبدالملک]] [[مسموم]] و به [[شهادت]] رسید و پیکر مطهرش در [[قبرستان بقیع]]، [[شهر]] [[مدینه]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۲، ص۲۲۷.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص ۴۶۳-۴۶۶.</ref>

== دلایل امامت امام باقر {{ع}} ==

در منابع [[کلامی]] و [[حدیثی]] [[شیعه]]، [[دلایل]] متعددی بر [[امامت]] [[امام باقر]] {{ع}} اقامه شده که عبارت‌اند از:

=== [[نصوص]] ===

روایاتی که بر [[امامت]] [[امام باقر]] {{ع}} دلالت دارد به چند دسته تقسیم می‌شود: دسته اول [[روایات]] متواتری است که فی الجمله [[امامت]] [[دوازده امام]] را ثابت می‌کند و با [[اثبات امامت]] دوازده نفر قطع به [[امامت]] دوازده امام حاصل می‌گردد و کسانی که [[امامت]] دوازده امام را نمی‌پذیرند [[امامت]] را بر خلاف [[روایات]] بر عدد مخصوصی منحصر نکرده‌اند<ref>طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد، ص۲۳۵ ۲۳۶؛ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۳، ص۳۱۵.</ref>. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "[[امامان]] بعد از من دوازده نفرند که همه آنان از قریش‌اند"<ref>ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا، ج۲، ص۶۲.</ref>

در دسته دیگری از [[روایات]] به اسم [[امام باقر]] {{ع}} تصریح شده است؛ مانند:[[ابو خالد کابلی]] می‌گوید: از [[امام سجاد]] {{ع}} پرسیدم [[تعداد امامان]] بعد از شما چند نفر است؟ فرمود: هشت نفر. پرسیدم چگونه؟ فرمود: {{متن حدیث|لِأَنَّ الْأَئِمَّةَ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} اثْنَا عَشَرَ، عَدَدَ الْأَسْبَاطِ، ثَلَاثَةٌ مِنَ الْمَاضِینَ وَ أَنَا الرَّابِعُ وَ ثَمَانٌ مِنْ وُلْدِی أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۳۶.</ref>. زیرا [[امامان]] بعد از [[رسول خدا]] {{صل}} ۱۲ نفرند به تعداد [[اسباط]] [[بنی اسرائیل]]. سه نفرشان از گذشتگان هستند و من هم نفر چهارم و ۸ نفر دیگر از [[فرزندان]] من از [[پیشوایان]] و [[امامان]] بر حقند<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۴۳-۴۶.</ref>.

=== [[عصمت]] ===

[[دلیل]] دیگر بر اثبات [[امامت امام محمد باقر]] {{ع}} [[عصمت]] آن حضرت است. بر اساس [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]]، [[امام]] می‌باید از هرگونه [[خطا]] و اشتباه [[فکری]] و عملی مصون باشد، تا بتواند همانند [[پیامبر]] {{صل}} [[الگو]] و [[اسوه]] دیگران باشد و گفتار و رفتارش برای دیگران [[حجت شرعی]] محسوب شود. در آن عصر هیچ فرد دیگری ادعای [[عصمت]] نکرده است و تنها ایشان واجد [[مقام عصمت]] بوده است<ref>حلبی، ابوالصلاح، تقریب المعارف، ص۱۱۶.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص ۴۶۳-۴۶۶.</ref>

=== [[افضلیت]] ===

به حکم عقل و خرد، کسی می‌باید [[امام]] و پیشوای امت باید از نظر [[کمالات]] [[علمی]] و [[اخلاقی]]، [[افضل]] و [[برتر]] از دیگران است. از این نظر [[امام باقر]] {{ع}} در مقایسه با همه معاصران خود از هر جهت، [[افضل]] دوران خود بوده است و بسیاری از [[علما]] و بزرگان [[اهل سنت]] نیز بدان اعتراف کرده‌اند؛ [[عبدالله بن عطاء مکی]] از [[دانشمندان]] بزرگ معاصر [[امام باقر]] {{ع}} در مورد عظمت شخصیت [[امام باقر]] {{ع}} می‌گوید: "من هیچ کس را ندیدم که به اندازه [[ابی جعفر]] [[باقر]]، [[علما]] و [[دانشمندان]] این گونه در مقابل [[عظمت]] وی حقیر و کوچک شمرده شود، من دیدم شخصیت‌های بزرگ [[علمی]] چون "حکم بن عیینه" را که همانند [[کودک]] نوآموز در برابر استادش در مقابل [[ابوجعفر]]، زانو زده است"<ref>ابن عساکر، علی بن حسین، تاریخ دمشق، ج۵۴، ص۲۷۸.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص ۴۶۳-۴۶۶.</ref>

=== [[معجزات]] ===

دلیل دیگر برای اثبات مقام [[امام باقر]] {{ع}} معجزاتی است که در موارد زیادی از آن حضرت صادر شده است و از طرفی او مدعی [[امامت]] نیز بود. [[معجزه]] همان گونه که [[ادعای نبوت]] را اثبات می‌کند ادعای [[امامت]] را نیز اثبات می‌کند. [[ابوبصیر]] [[صحابی]] خاص آن حضرت، نقل می‌کند: هنگامی که نابینا شدم به محضر [[امام باقر]] {{صل}} عرض کردم شما [[وارث]] [[رسول الله]] هستید و [[پیامبر]] {{صل}} [[وارث]] همه [[انبیا]] بود و [[علم]] همه [[پیامبران]] را یکجا داشت، آیا شما می‌توانید مردگان را زنده کنید و [[بیماری]] کور و پیسی را درمان نمایید؟ حضرت فرمود: بلی با اذن [[خدا]]، سپس به من نزدیک شد و دست مبارکش را به صورت و چشمانم مالید، ناگهان من بینایی را باز یافتم و اطرافم را مشاهده نمودم. آن گاه [[امام]] {{ع}} به من فرمود: آیا می‌خواهی این‌گونه بینا باشی و هر چه نصیب دیگران از خوبی و بدی شد نصیب شما نیز بشود یا این که به حال اول برگردی و بهشتی خالص باشی؟ گفتم می‌خواهم به حال قبلی برگردم و [[اهل بهشت]] باشم. حضرت بر چشمانم مسح نمود و به حالت قبل برگشت<ref>مناقب، ج۴، ص۲۰۰.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص ۴۶۳-۴۶۶.</ref>