انس بن مالک قشیری: تفاوت میان نسخهها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
جز (جایگزینی متن - 'سلسله' به 'سلسله') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
:<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[انس بن مالک قشیری در تاریخ اسلامی]] </div> | :<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[انس بن مالک قشیری در تاریخ اسلامی]] </div> | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
انس بن مالک قشیری از [[قبیله بنو عامر بن صعصعه]] است. او جز انس بن مالک معروف، [[خادم رسول خدا]]{{صل}} است. [[کنیه]] او را «ابوامیه»، و با تصحیف «ابومَیّه»<ref>طبرانی، ج۱، ص۲۶۲.</ref> و «ابوامیمه» گفتهاند<ref>ابونعیم، ج۱، ص۲۴۰.</ref>. | انس بن مالک قشیری از [[قبیله بنو عامر بن صعصعه]] است. او جز انس بن مالک معروف، [[خادم رسول خدا]] {{صل}} است. [[کنیه]] او را «ابوامیه»، و با تصحیف «ابومَیّه»<ref>طبرانی، ج۱، ص۲۶۲.</ref> و «ابوامیمه» گفتهاند<ref>ابونعیم، ج۱، ص۲۴۰.</ref>. | ||
نام وی را با توجه به کنیهاش افزون بر انس بن مالک، [[عمرو بن امیه]]<ref>ابونعیم، ج۱، ص۲۴۰.</ref> و [[عامر بن مالک کعبی]] یا قشیری گفتهاند<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۹۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳.</ref>. او از [[صحابیان]] ساکن [[بصره]] بود<ref>ابن حجر، ج۱، ص۲۷۸؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۴۰.</ref> و [[اهل]] بصره از او [[روایت]] کردهاند<ref>سمعانی، ج۵، ص۷۹.</ref>. او را کَعبی <ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۴۰.</ref>، [[عجلانی]]<ref>طوسی، ص۲۱.</ref>، [[عامری]] و [[عبداشهلی]] نیز گفتهاند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳.</ref> نسبت اشهلی را که از [[ابن ماجه]] نقل کرده است، غلط میداند و همو<ref>همو، ج۱، ص۳۹۱.</ref> در جایی دیگر گوید: [[انس بن مالک اشهلی]]، غیر [[انس بن مالک کعبی قشیری]] است. تنها مستند کسانی که این را صحیح میدانند، [[حدیثی]] است که ابن ماجه نقل میکند و ابن حجر در اینجا با استناد به [[روایات]] ابن ماجه، [[ترمذی]] و [[ابوداود]]، انس بن مالک کعبی را صحیح میداند. | نام وی را با توجه به کنیهاش افزون بر انس بن مالک، [[عمرو بن امیه]]<ref>ابونعیم، ج۱، ص۲۴۰.</ref> و [[عامر بن مالک کعبی]] یا قشیری گفتهاند<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۹۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳.</ref>. او از [[صحابیان]] ساکن [[بصره]] بود<ref>ابن حجر، ج۱، ص۲۷۸؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۴۰.</ref> و [[اهل]] بصره از او [[روایت]] کردهاند<ref>سمعانی، ج۵، ص۷۹.</ref>. او را کَعبی <ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۴۰.</ref>، [[عجلانی]]<ref>طوسی، ص۲۱.</ref>، [[عامری]] و [[عبداشهلی]] نیز گفتهاند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳.</ref> نسبت اشهلی را که از [[ابن ماجه]] نقل کرده است، غلط میداند و همو<ref>همو، ج۱، ص۳۹۱.</ref> در جایی دیگر گوید: [[انس بن مالک اشهلی]]، غیر [[انس بن مالک کعبی قشیری]] است. تنها مستند کسانی که این را صحیح میدانند، [[حدیثی]] است که ابن ماجه نقل میکند و ابن حجر در اینجا با استناد به [[روایات]] ابن ماجه، [[ترمذی]] و [[ابوداود]]، انس بن مالک کعبی را صحیح میداند. | ||
چهار [[نسب]] کعبی وجود دارد که یکی از آنها منسوب به [[کعب بن ربیعة بن عامر بن صعصعه]] است و ابوأمیه، انس بن مالک کعبی از این تیره است و او را قشیری گویند؛ زیرا از تیره [[بنو عبدالله بن کعب بن ربیعه]] (که قشیر [[لقب]] عبدالله است) بود<ref>سمعانی، ج۵، ص۷۹.</ref>. برخی گویند: قشیر فرزند کعب و [[برادر]] عبدالله بن کعب، جد انس است<ref>مبارکفوری، ج۳، ص۳۲۹، به نقل از بخاری؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۹۱، به نقل از رشاطی؛ و نیز ر.ک: ابن اثیر، ج۱، ص۱۲۷.</ref>، اما در التاریخ الکبیر قشیر برادر کعب معرفی شده است و در هر صورت، [[بخاری]]، انس بن مالک کعبی را صحیح میداند<ref>بخاری، ج۲، ص۲۹.</ref>. | چهار [[نسب]] کعبی وجود دارد که یکی از آنها منسوب به [[کعب بن ربیعة بن عامر بن صعصعه]] است و ابوأمیه، انس بن مالک کعبی از این تیره است و او را قشیری گویند؛ زیرا از تیره [[بنو عبدالله بن کعب بن ربیعه]] (که قشیر [[لقب]] عبدالله است) بود<ref>سمعانی، ج۵، ص۷۹.</ref>. برخی گویند: قشیر فرزند کعب و [[برادر]] عبدالله بن کعب، جد انس است<ref>مبارکفوری، ج۳، ص۳۲۹، به نقل از بخاری؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۹۱، به نقل از رشاطی؛ و نیز ر. ک: ابن اثیر، ج۱، ص۱۲۷.</ref>، اما در التاریخ الکبیر قشیر برادر کعب معرفی شده است و در هر صورت، [[بخاری]]، انس بن مالک کعبی را صحیح میداند<ref>بخاری، ج۲، ص۲۹.</ref>. | ||
در گزارش دیگری انس بن مالک کعبی را از [[بنوکلاب بن کعب بن ربیعة بن عامر بن صعصعه]] دانستهاند<ref>ابن ابی عاصم، ج۳، ص۱۶۴.</ref>. به هر روی در اینجا اشتباهی رخ داده است و به نظر میرسد هر دو نفر (کعبی و قشیری) یکی باشند، چنان که [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۲۰.</ref> ابوأمیه قشیری کعبی آورده است. یکی منسوب به جد و دیگری منسوب به عموست و این گونه انتسابها نمونههای فراوانی دارد. | در گزارش دیگری انس بن مالک کعبی را از [[بنوکلاب بن کعب بن ربیعة بن عامر بن صعصعه]] دانستهاند<ref>ابن ابی عاصم، ج۳، ص۱۶۴.</ref>. به هر روی در اینجا اشتباهی رخ داده است و به نظر میرسد هر دو نفر (کعبی و قشیری) یکی باشند، چنان که [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۲۰.</ref> ابوأمیه قشیری کعبی آورده است. یکی منسوب به جد و دیگری منسوب به عموست و این گونه انتسابها نمونههای فراوانی دارد. | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
با این حال، یکی بودن وی با [[عمرو بن امیه]] منتفی است. با اینکه [[کنیه]] [[عمرو بن امیه]]، [[ابوامیه ضمری]] است، او با ابوامیه جعدی یا ابوامیه قشیری تفاوت دارد؛ زیرا کسی که ابوأمیه را جعدی خوانده، وی را به عمویش نسبت داده است. [[جعده]] فرزند کعب و [[برادر]] قشیر بن کعب است. اما این ضمری و قشیری در سلسله [[نسب]] در شخص [[مضر بن نزار]]، جد [[صعصعه]] که این صعصعه جد اعلای قشیریها و جعدیهاست، با هم جمع میشوند و نسب ضمری، [[ضمرة بن بکر بن عبد مناف بن کنانة بن خزیمة بن مدرکة بن الیاس بن مضر بن نزار]] است<ref>ابن حجر، ج۷، ص۱۸.</ref>. این فاصله و [[اختلاف]] خیلی زیاد است. | با این حال، یکی بودن وی با [[عمرو بن امیه]] منتفی است. با اینکه [[کنیه]] [[عمرو بن امیه]]، [[ابوامیه ضمری]] است، او با ابوامیه جعدی یا ابوامیه قشیری تفاوت دارد؛ زیرا کسی که ابوأمیه را جعدی خوانده، وی را به عمویش نسبت داده است. [[جعده]] فرزند کعب و [[برادر]] قشیر بن کعب است. اما این ضمری و قشیری در سلسله [[نسب]] در شخص [[مضر بن نزار]]، جد [[صعصعه]] که این صعصعه جد اعلای قشیریها و جعدیهاست، با هم جمع میشوند و نسب ضمری، [[ضمرة بن بکر بن عبد مناف بن کنانة بن خزیمة بن مدرکة بن الیاس بن مضر بن نزار]] است<ref>ابن حجر، ج۷، ص۱۸.</ref>. این فاصله و [[اختلاف]] خیلی زیاد است. | ||
انس تنها یک [[روایت]] از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل کرده است: [[پیامبر]] در [[مسافرت]] [[غذا]] میل میفرمود و من نزدیک [[حضرت]] نشسته بودم و مرا به خوردن غذا [[دعوت]] کرد. گفتم: روزهدارم. حضرت فرمود: [[خداوند]] [[روزه]] و بخشی از [[نماز]] را از مسافر، [[زن]] باردار و [[زن]] شیرده برداشته است»<ref>ابن ابی عاصم، ج۳، ص۱۶۳؛ ابن اثیر، ج۵، ص۱۴۰.</ref>. [[طبرانی]] شش سلسله سند برای این روایت مشترک المضمون آورده است که [[راوی]] اول آن را در یکی به کنیه ابوأمیه و در دو مورد به [[انس بن مالک]] و در یکی به [[انس بن مالک کعبی]] و در یک مورد به عامری و در مورد آخر به مردی هم [[قبیله]] زرارة بن اوفی اشاره کرده است. طبرانی همه موارد یاد شده را ذیل نام انس بن مالک قشیری ابوأمیه (ابومیه) ساکن [[بصره]] آورده است<ref>طبرانی، ج۱، ص۲۶۲.</ref>. | انس تنها یک [[روایت]] از [[رسول خدا]] {{صل}} نقل کرده است: [[پیامبر]] در [[مسافرت]] [[غذا]] میل میفرمود و من نزدیک [[حضرت]] نشسته بودم و مرا به خوردن غذا [[دعوت]] کرد. گفتم: روزهدارم. حضرت فرمود: [[خداوند]] [[روزه]] و بخشی از [[نماز]] را از مسافر، [[زن]] باردار و [[زن]] شیرده برداشته است»<ref>ابن ابی عاصم، ج۳، ص۱۶۳؛ ابن اثیر، ج۵، ص۱۴۰.</ref>. [[طبرانی]] شش سلسله سند برای این روایت مشترک المضمون آورده است که [[راوی]] اول آن را در یکی به کنیه ابوأمیه و در دو مورد به [[انس بن مالک]] و در یکی به [[انس بن مالک کعبی]] و در یک مورد به عامری و در مورد آخر به مردی هم [[قبیله]] زرارة بن اوفی اشاره کرده است. طبرانی همه موارد یاد شده را ذیل نام انس بن مالک قشیری ابوأمیه (ابومیه) ساکن [[بصره]] آورده است<ref>طبرانی، ج۱، ص۲۶۲.</ref>. | ||
مشروح گزارش [[طبرانی]] چنین است: | مشروح گزارش [[طبرانی]] چنین است: | ||
#ابوهلال از [[عبدالله بن سواده قشیری]] از [[انس بن مالک]] مردی از بنوکعب؛ | # ابوهلال از [[عبدالله بن سواده قشیری]] از [[انس بن مالک]] مردی از بنوکعب؛ | ||
#ابوهلال از عبدالله بن سواده قشیری از انس بن مالک؛ | # ابوهلال از عبدالله بن سواده قشیری از انس بن مالک؛ | ||
# [[عبدالرحمان بن سلیمان]] از [[اشعث]] از عبدالله بن سواده قشیری از انس بن مالک؛ | # [[عبدالرحمان بن سلیمان]] از [[اشعث]] از عبدالله بن سواده قشیری از انس بن مالک؛ | ||
#یحیی از ابوقلابه از ابوأمیه؛ | # یحیی از ابوقلابه از ابوأمیه؛ | ||
#اسحاق دَبری از عبدالرزاق از [[معمر]] از ایوب از ابوقلابه از مردی از بنوعامر از انس بن مالک؛ | # اسحاق دَبری از عبدالرزاق از [[معمر]] از ایوب از ابوقلابه از مردی از بنوعامر از انس بن مالک؛ | ||
# [[هَناد بن سَری]] از [[عَبثر بن قاسم]] از [[اَش بن سوار]] از [[علی بن زید]] از [[زرارة بن اَوفی]] از مردی از قومش گوید...<ref>طبرانی، ج۱، ص۲۶۲ و ۲۶۳.</ref>. [[ابن حجر]] افراد بسیاری را با مشابهتهای نزدیک نام میبرد که [[زراره]] از ایشان نقل کرده است و از آن جمله [[عامر بن مالک]] قشیری است<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳.</ref> که همان انس بن مالک است<ref>ر.ک: مدخل عامر بن مالک قشیری.</ref>. | # [[هَناد بن سَری]] از [[عَبثر بن قاسم]] از [[اَش بن سوار]] از [[علی بن زید]] از [[زرارة بن اَوفی]] از مردی از قومش گوید...<ref>طبرانی، ج۱، ص۲۶۲ و ۲۶۳.</ref>. [[ابن حجر]] افراد بسیاری را با مشابهتهای نزدیک نام میبرد که [[زراره]] از ایشان نقل کرده است و از آن جمله [[عامر بن مالک]] قشیری است<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳.</ref> که همان انس بن مالک است<ref>ر. ک: مدخل عامر بن مالک قشیری.</ref>. | ||
پنج سند و احتمالا همه شش سند یادشده به یک نفر میانجامد و آن [[انس بن مالک ابوأمیه قشیری کعبی عامری]] است؛ زیرا این سه نسبت در یک سلسله [[نسب]] قرار دارند. [[ابن اثیر]] برای تصحیح این انتساب، مثالهایی نظیر [[عباسی]] و [[هاشمی]]، و [[سعدی]] و [[تمیمی]] آورده است و گوید [[هاشم جد عباس]] و [[تمیم جد سعد]] است<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۲۷.</ref>. [[راوی]] اول را در این [[حدیث]]، افزون بر انس، [[ابواُمَیمه جُشمی]] و [[ابوامیه عمرو بن امیه ضمری]] گزارش کردهاند. | پنج سند و احتمالا همه شش سند یادشده به یک نفر میانجامد و آن [[انس بن مالک ابوأمیه قشیری کعبی عامری]] است؛ زیرا این سه نسبت در یک سلسله [[نسب]] قرار دارند. [[ابن اثیر]] برای تصحیح این انتساب، مثالهایی نظیر [[عباسی]] و [[هاشمی]]، و [[سعدی]] و [[تمیمی]] آورده است و گوید [[هاشم جد عباس]] و [[تمیم جد سعد]] است<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۲۷.</ref>. [[راوی]] اول را در این [[حدیث]]، افزون بر انس، [[ابواُمَیمه جُشمی]] و [[ابوامیه عمرو بن امیه ضمری]] گزارش کردهاند. |