برکت در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
واژه [[برکت]] به معنای سینه بر [[زمین]] زدن شتر و مستلزم قرار و [[ثبات]] است و در [[پایداری]] [[خیر]] [[الهی]] و [[رشد]] و افزایش آن به کار رفته است<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref>. همچنین به معنای فرخندگی و خجستگی، افزونی خیر و سود بسیار می‌باشد. برخی [[مفسران]]، برکت را به معنای خیر نامحسوس مادی و [[معنوی]] خوانده‌اند<ref>التحریر و التنویر، ج۲۲، ص۲۲۴.</ref>. [[قرآن کریم]] [[ایمان]] و [[تقوا]] را موجب [[گشایش]] [[برکات الهی]] بر [[مردم]] معرفی کرده است<ref>{{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}} «و اگر مردم آن شهرها ایمان می‌آوردند و پرهیزگاری می‌ورزیدند بر آنان از آسمان و زمین برکت‌هایی می‌گشودیم اما (پیام ما را) دروغ شمردند بنابراین برای آنچه می‌کردند آنان را فرو گرفتیم» سوره اعراف، آیه ۹۶.</ref>. | واژه [[برکت]] به معنای سینه بر [[زمین]] زدن شتر و مستلزم قرار و [[ثبات]] است و در [[پایداری]] [[خیر]] [[الهی]] و [[رشد]] و افزایش آن به کار رفته است<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref>. همچنین به معنای فرخندگی و خجستگی، افزونی خیر و سود بسیار می‌باشد. برخی [[مفسران]]، برکت را به معنای خیر نامحسوس مادی و [[معنوی]] خوانده‌اند<ref>التحریر و التنویر، ج۲۲، ص۲۲۴.</ref>. [[قرآن کریم]] [[ایمان]] و [[تقوا]] را موجب [[گشایش]] [[برکات الهی]] بر [[مردم]] معرفی کرده است<ref>{{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}} «و اگر مردم آن شهرها ایمان می‌آوردند و پرهیزگاری می‌ورزیدند بر آنان از آسمان و زمین برکت‌هایی می‌گشودیم اما (پیام ما را) دروغ شمردند بنابراین برای آنچه می‌کردند آنان را فرو گرفتیم» سوره اعراف، آیه ۹۶.</ref>. | ||
[[امام سجاد]]{{ع}} در فرازهایی از [[صحیفه سجادیه]]، از [[خداوند]] با صفت برکت‌آفرینی و افزون‌بخشی یاد کرده است: «ای خداوند! منزهی تو. همه آفریدگانت، خواه تو را به یکتایی بپرستند یا نپرستند، چشنده [[مرگ]] و رهسپار سرای آخرت‌اند. تو متبارک و متعالی و [[یکتا]] و بی‌شریکی. خدایی جز تو نیست»<ref>نیایش پنجاه‌و‌دوم.</ref>. [[امام]] همچنین در عبارتی از [[نیایش سی‌وهفتم]] و [[نیایش]] چهل‌و‌پنجم، به این [[حقیقت]] اشاره کرده است. | [[امام سجاد]] {{ع}} در فرازهایی از [[صحیفه سجادیه]]، از [[خداوند]] با صفت برکت‌آفرینی و افزون‌بخشی یاد کرده است: «ای خداوند! منزهی تو. همه آفریدگانت، خواه تو را به یکتایی بپرستند یا نپرستند، چشنده [[مرگ]] و رهسپار سرای آخرت‌اند. تو متبارک و متعالی و [[یکتا]] و بی‌شریکی. خدایی جز تو نیست»<ref>نیایش پنجاه‌و‌دوم.</ref>. [[امام]] همچنین در عبارتی از [[نیایش سی‌وهفتم]] و [[نیایش]] چهل‌و‌پنجم، به این [[حقیقت]] اشاره کرده است. | ||
[[امام زین‌العابدین]]{{ع}}، [[اطاعت]] از [[فرمان خداوند]] را موجب جاری شدن [[برکت الهی]] در [[زندگی]] [[انسان]] خوانده و چنین عرض می‌کند: «بار خدایا! بر هر یک از [[تابعان]]، [[زنان]] و فرزندانشان که [[مطیع]] [[فرمان]] تو باشد، از امروز تا [[روز]] باز پسین [[درود]] بفرست؛ درودی که به برکت آن، ایشان را از [[نافرمانی]] خود بازداری و باغ‌های [[بهشت]] به رویشان گشاده گردانی و از [[کید]] شیطانشان نگه داری»<ref>نیایش چهارم.</ref>. | [[امام زین‌العابدین]] {{ع}}، [[اطاعت]] از [[فرمان خداوند]] را موجب جاری شدن [[برکت الهی]] در [[زندگی]] [[انسان]] خوانده و چنین عرض می‌کند: «بار خدایا! بر هر یک از [[تابعان]]، [[زنان]] و فرزندانشان که [[مطیع]] [[فرمان]] تو باشد، از امروز تا [[روز]] باز پسین [[درود]] بفرست؛ درودی که به برکت آن، ایشان را از [[نافرمانی]] خود بازداری و باغ‌های [[بهشت]] به رویشان گشاده گردانی و از [[کید]] شیطانشان نگه داری»<ref>نیایش چهارم.</ref>. | ||
امام سجاد{{ع}}، [[رسول اعظم]]{{صل}} و [[خاندان]] گرامی‌اش را یکی از مجاری برکت الهی معرفی کرده و به [[خدا]] عرض می‌کند: «بار خدایا، بر [[محمد]] که [[امین وحی]]، [[برگزیده]] از میان [[آفریدگان]]، [[دوست]] [[مخلص]] از میان همه [[بندگان]]، امام [[رحمت]] و پیشوای خیر و کلید [[برکات]] توست، دورد بفرست»<ref>نیایش دوم.</ref>. و باز [[دعا]] می‌کند: «بار خدایا! بر [[محمد]] و خاندانش که وجود آنان را بر ما [[شرافت]] بخشیدی [[درود]] فرست. چنان که به [[برکت]] وجود او برای ما حقی [[واجب]] گردانیدی»<ref>نیایش بیست‌و‌چهارم.</ref>. همچنین در [[نیایش چهل‌وهفتم]] و [[نیایش]] چهل‌و‌پنجم این [[حقیقت]] ذکر شده است. | امام سجاد {{ع}}، [[رسول اعظم]] {{صل}} و [[خاندان]] گرامی‌اش را یکی از مجاری برکت الهی معرفی کرده و به [[خدا]] عرض می‌کند: «بار خدایا، بر [[محمد]] که [[امین وحی]]، [[برگزیده]] از میان [[آفریدگان]]، [[دوست]] [[مخلص]] از میان همه [[بندگان]]، امام [[رحمت]] و پیشوای خیر و کلید [[برکات]] توست، دورد بفرست»<ref>نیایش دوم.</ref>. و باز [[دعا]] می‌کند: «بار خدایا! بر [[محمد]] و خاندانش که وجود آنان را بر ما [[شرافت]] بخشیدی [[درود]] فرست. چنان که به [[برکت]] وجود او برای ما حقی [[واجب]] گردانیدی»<ref>نیایش بیست‌و‌چهارم.</ref>. همچنین در [[نیایش چهل‌وهفتم]] و [[نیایش]] چهل‌و‌پنجم این [[حقیقت]] ذکر شده است. | ||
یکی از عوامل برکت در [[زندگی]] [[انسان]]، برخوردار بودن از رحمتِ ویژه [[خداوند]] است. از این‌رو [[امام زین‌العابدین]]{{ع}} از [[خدا]] چنین می‌خواهد: «بار خدایا! از تو می‌خواهم که هرگاه میان [[بندگان]] [[مؤمن]] خود، خیری یا عافیتی یا برکتی یا [[هدایتی]] تقسیم کنی، یا [[توفیق]] طاعتشان نصیب فرمایی،... در [[حظّ]] و نصیب من از آن بیفزایی»<ref>نیایش چهلوهشتم.</ref> یکی دیگر از عوامل برکت‌زای زندگی انسان، برخوردار بودن از برکت [[قرآن]] است. امام زین‌العابدین{{ع}} دعا می‌کند که: «ای خداوند! به برکت قرآن، برخواری و [[بیچارگی]] ما [[رحمت]] آور و به هنگام گذشتن از پل لرزانِ [[جهنم]]، پایمان را به قرآن [[ثبات]] بخش تا نلغزد»<ref>نیایش چهل‌و‌دوم.</ref>. | یکی از عوامل برکت در [[زندگی]] [[انسان]]، برخوردار بودن از رحمتِ ویژه [[خداوند]] است. از این‌رو [[امام زین‌العابدین]] {{ع}} از [[خدا]] چنین می‌خواهد: «بار خدایا! از تو می‌خواهم که هرگاه میان [[بندگان]] [[مؤمن]] خود، خیری یا عافیتی یا برکتی یا [[هدایتی]] تقسیم کنی، یا [[توفیق]] طاعتشان نصیب فرمایی،... در [[حظّ]] و نصیب من از آن بیفزایی»<ref>نیایش چهلوهشتم.</ref> یکی دیگر از عوامل برکت‌زای زندگی انسان، برخوردار بودن از برکت [[قرآن]] است. امام زین‌العابدین {{ع}} دعا می‌کند که: «ای خداوند! به برکت قرآن، برخواری و [[بیچارگی]] ما [[رحمت]] آور و به هنگام گذشتن از پل لرزانِ [[جهنم]]، پایمان را به قرآن [[ثبات]] بخش تا نلغزد»<ref>نیایش چهل‌و‌دوم.</ref>. | ||
یکی دیگر از عوامل برکت زندگی، [[نزول]] ابرهای باران‌زاست که [[امام]] این طور بیان می‌کند: بار خدایا! بر محمد و خاندانش درود فرست و سود و برکت این ابرها را بر ما بباران و [[آزار]] و زیانشان از ما دور گردان و به آفت آن گرفتار مساز و [[معیشت]] ما را دچار [[بلا]] مگردان<ref>نیایش سی‌وششم.</ref>. | یکی دیگر از عوامل برکت زندگی، [[نزول]] ابرهای باران‌زاست که [[امام]] این طور بیان می‌کند: بار خدایا! بر محمد و خاندانش درود فرست و سود و برکت این ابرها را بر ما بباران و [[آزار]] و زیانشان از ما دور گردان و به آفت آن گرفتار مساز و [[معیشت]] ما را دچار [[بلا]] مگردان<ref>نیایش سی‌وششم.</ref>. | ||
یکی دیگر از عوامل باروری زندگی انسان، رویکرد [[نعمت‌های خداوند]] به تناسب ماه‌های زندگی است. از این‌رو امام زین‌العابدین{{ع}}، خطاب به هلال ماه می‌فرماید: «از آن خداوند که [[پروردگار]] من و تو،... صورتگر نقش من و توست، می‌خواهم که بر محمد و خاندانش درود بفرستد و تو را هلال برکت گرداند، برکتی که با گذشت [[روزگار]] از میان نرود. و تو را هلال [[پاکی]] و [[پاکیزگی]] سازد»<ref>نیایش چهل‌و‌سوم.</ref>. | یکی دیگر از عوامل باروری زندگی انسان، رویکرد [[نعمت‌های خداوند]] به تناسب ماه‌های زندگی است. از این‌رو امام زین‌العابدین {{ع}}، خطاب به هلال ماه می‌فرماید: «از آن خداوند که [[پروردگار]] من و تو،... صورتگر نقش من و توست، می‌خواهم که بر محمد و خاندانش درود بفرستد و تو را هلال برکت گرداند، برکتی که با گذشت [[روزگار]] از میان نرود. و تو را هلال [[پاکی]] و [[پاکیزگی]] سازد»<ref>نیایش چهل‌و‌سوم.</ref>. | ||
در میان ماه‌های سال، [[رمضان]]، جلوه خاص و [[معنویت]] افزون‌تری دارد. از این‌رو [[امام سجاد]]{{ع}} عرض می‌کند: «بار خدایا! ما آشنای این ماهیم؛ ماهی که ما را بدان [[شرف]] و [[منزلت]] دادی و به [[برکت]] [[نعمت]] و [[احسان]] خویش، به ما [[توفیق]] [[روزه]] داشتن دادی»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>. | در میان ماه‌های سال، [[رمضان]]، جلوه خاص و [[معنویت]] افزون‌تری دارد. از این‌رو [[امام سجاد]] {{ع}} عرض می‌کند: «بار خدایا! ما آشنای این ماهیم؛ ماهی که ما را بدان [[شرف]] و [[منزلت]] دادی و به [[برکت]] [[نعمت]] و [[احسان]] خویش، به ما [[توفیق]] [[روزه]] داشتن دادی»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>. | ||
در میان روزها و ایام سال نیز، [[روز]] [[عید فطر]]<ref>نیایش چهل‌و‌پنج.</ref> و [[عید قربان]] و [[جمعه]]<ref>نیایش چهلوهشتم.</ref> از امتیاز ویژه‌ای برخوردارند که [[حضرت]] به اهمیت این روزها اشاره کرده و خواستار برکت آنها شده است. | در میان روزها و ایام سال نیز، [[روز]] [[عید فطر]]<ref>نیایش چهل‌و‌پنج.</ref> و [[عید قربان]] و [[جمعه]]<ref>نیایش چهلوهشتم.</ref> از امتیاز ویژه‌ای برخوردارند که [[حضرت]] به اهمیت این روزها اشاره کرده و خواستار برکت آنها شده است. | ||
یکی از روزنه‌های جریان [[برکت الهی]]، درخواست برکت [[فرزندان]] برای [[والدین]] است؛ [[امام زین‌العابدین]]{{ع}}: «بار الها! من از آنان [والدینم] در گذشته‌ام، تو نیز از من در گذر. من در [[حق]] آنان [[دعای خیر]] کرده‌ام، تو نیز [[رحمت]] خود از من دریغ مدار، تا هم من و هم ایشان به برکت [[فضل]] و احسان تو به [[سعادت]] رسیم و [[رهایی]] یابیم»<ref>نیایش سی‌ونهم.</ref>. | یکی از روزنه‌های جریان [[برکت الهی]]، درخواست برکت [[فرزندان]] برای [[والدین]] است؛ [[امام زین‌العابدین]] {{ع}}: «بار الها! من از آنان [والدینم] در گذشته‌ام، تو نیز از من در گذر. من در [[حق]] آنان [[دعای خیر]] کرده‌ام، تو نیز [[رحمت]] خود از من دریغ مدار، تا هم من و هم ایشان به برکت [[فضل]] و احسان تو به [[سعادت]] رسیم و [[رهایی]] یابیم»<ref>نیایش سی‌ونهم.</ref>. | ||
یکی دیگر از عوامل برکت روزی [[انسان]]، [[پرهیز]] از [[اسراف]] است. [[امام سجاد]]{{ع}}: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ امْنَعْنِي مِنَ السَّرَفِ، وَ حَصِّنْ رِزْقِي مِنَ التَّلَفِ، وَ وَفِّرْ مَلَكَتِي بِالْبَرَكَةِ فِيهِ}}؛ «بار خدایا! بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست و مرا از [[اسراف‌کاری]] باز دار و روزی مرا از تلف و [[تباهی]] [[برهان]] و بر برکت [[دارایی]] من بیفزای»<ref>نیایش بیستم.</ref>. | یکی دیگر از عوامل برکت روزی [[انسان]]، [[پرهیز]] از [[اسراف]] است. [[امام سجاد]] {{ع}}: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ امْنَعْنِي مِنَ السَّرَفِ، وَ حَصِّنْ رِزْقِي مِنَ التَّلَفِ، وَ وَفِّرْ مَلَكَتِي بِالْبَرَكَةِ فِيهِ}}؛ «بار خدایا! بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست و مرا از [[اسراف‌کاری]] باز دار و روزی مرا از تلف و [[تباهی]] [[برهان]] و بر برکت [[دارایی]] من بیفزای»<ref>نیایش بیستم.</ref>. | ||
یکی دیگر از عوامل باروری [[زندگی]] انسان، محفوظ ماندن از چشم بدخواهان است که امام سجاد{{ع}} درباره آن به [[خدا]] عرض می‌کند: «ای [[خداوند]]، در هر چه مرا روزی کرده‌ای و در هر چه بخشیده‌ای و در هر چه نعمت که ارزانی‌ام داشته‌ای، برکت ده و چنان کن که در هر حالت که هستم، در [[حفظ]] و حراست تو و مستور از چشم بدخواهان باشم»<ref>نیایش بیست‌ودوم.</ref><ref>التحریر و التنویر، محمد الطاهر بن عاشور، ابن عاشور، بی‌تا؛ الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین{{ع}}، ۱۴۱۸، قم، نشر الهادی؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، ۱۳۷۵، تهران، نشر سروش؛ المفردات فی غریب القرآن، حسین بن محمد، راغب، ۱۴۱۲، دمشق، دارالعلم.</ref><ref>[[علی اکبر شایسته‌نژاد|شایسته‌نژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «برکت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۱۱۵.</ref> | یکی دیگر از عوامل باروری [[زندگی]] انسان، محفوظ ماندن از چشم بدخواهان است که امام سجاد {{ع}} درباره آن به [[خدا]] عرض می‌کند: «ای [[خداوند]]، در هر چه مرا روزی کرده‌ای و در هر چه بخشیده‌ای و در هر چه نعمت که ارزانی‌ام داشته‌ای، برکت ده و چنان کن که در هر حالت که هستم، در [[حفظ]] و حراست تو و مستور از چشم بدخواهان باشم»<ref>نیایش بیست‌ودوم.</ref><ref>التحریر و التنویر، محمد الطاهر بن عاشور، ابن عاشور، بی‌تا؛ الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین {{ع}}، ۱۴۱۸، قم، نشر الهادی؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، ۱۳۷۵، تهران، نشر سروش؛ المفردات فی غریب القرآن، حسین بن محمد، راغب، ۱۴۱۲، دمشق، دارالعلم.</ref><ref>[[علی اکبر شایسته‌نژاد|شایسته‌نژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «برکت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۱۱۵.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||