تحرک و پویایی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵، مرحله دوم) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==تحرک و [[پویایی]] (از جمله در عرصه‌های [[اقتصادی]])== | == تحرک و [[پویایی]] (از جمله در عرصه‌های [[اقتصادی]]) == | ||
[[قرآن کریم]] [[مؤمنان]] را به تحرک، پویایی و [[مجاهدت]] برای نیل به [[تکامل]] (مادی و غیر مادی) فراخوانده است. برخی [[آیات]] همچون [[آیه]] {{متن قرآن|مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«کسانی از مرد و زن که کار شایسته‌ای کنند؛ و مؤمن باشند، بی‌گمان آنان را با زندگانی پاکیزه‌ای زنده می‌داریم و به یقین نیکوتر از آنچه انجام می‌دادند پاداششان را خواهیم داد» سوره نحل، آیه ۹۷.</ref>، بیشتر به تلاش در مسیر نیل به [[کمالات معنوی]] و [[اخروی]] و بالتبع فعالیت‌های همسو به عنوان وسایل نیل به غایت‌ها، توجه داده و برخی بیشتر به فعالیت‌های مادی تأمین نیازهای متعارف [[دنیایی]] و امکان‌یابی هر چه بیشتر برای وصول به ارزش‌های متعالی و کمال [[موعود]] توصیه و [[ترغیب]] کرده است. | [[قرآن کریم]] [[مؤمنان]] را به تحرک، پویایی و [[مجاهدت]] برای نیل به [[تکامل]] (مادی و غیر مادی) فراخوانده است. برخی [[آیات]] همچون [[آیه]] {{متن قرآن|مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«کسانی از مرد و زن که کار شایسته‌ای کنند؛ و مؤمن باشند، بی‌گمان آنان را با زندگانی پاکیزه‌ای زنده می‌داریم و به یقین نیکوتر از آنچه انجام می‌دادند پاداششان را خواهیم داد» سوره نحل، آیه ۹۷.</ref>، بیشتر به تلاش در مسیر نیل به [[کمالات معنوی]] و [[اخروی]] و بالتبع فعالیت‌های همسو به عنوان وسایل نیل به غایت‌ها، توجه داده و برخی بیشتر به فعالیت‌های مادی تأمین نیازهای متعارف [[دنیایی]] و امکان‌یابی هر چه بیشتر برای وصول به ارزش‌های متعالی و کمال [[موعود]] توصیه و [[ترغیب]] کرده است. | ||
کار مادی در [[نظام ارزشی]] [[اسلام]]، مطلوبیت تبعی دارد و [[انگیزه‌ها]] و غایت‌های مقصود یا حتی نتیجه‌های قهری و غیر مقصود عمل است که وزن ارزشی آن را مشخص می‌سازد. [[شهید مطهری]] می‌نویسد: اسلام [[دشمن]] [[بیکاری]] و بیکارگی است. [[انسان]] به [[حکم]] اینکه از [[جامعه]] بهره می‌گیرد و بهره می‌برد و به حکم اینکه کار [[بهترین]] عامل سازنده فرد و [[اجتماع]] و بیکاری بزرگ‌ترین عامل [[فساد]] است، باید کار مفید انجام دهد. اسلام انگل بودن و “کَلّ” بر جامعه بودن را در هر شکل مورد ملعنت قرار داده است. شغل و حرفه علاوه بر اینکه یک [[تکلیف]] است، یک امر [[مقدس]] و [[محبوب]] خداست، شبیه [[جهاد]] است<ref>مرتضی مطهری، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی توحیدی، ج۳، ص۱۲۰.</ref>. اسلام پایه هر گونه تملک و انتفاع مادی و غیرمادی از فرآورده‌ها را تلاش شخصی یا جمعی انسان می‌شمرد و به طور ضمنی، وی را به فعالیت همسو با هدف‌هایش ترغیب می‌کند. | کار مادی در [[نظام ارزشی]] [[اسلام]]، مطلوبیت تبعی دارد و [[انگیزه‌ها]] و غایت‌های مقصود یا حتی نتیجه‌های قهری و غیر مقصود عمل است که وزن ارزشی آن را مشخص می‌سازد. [[شهید مطهری]] می‌نویسد: اسلام [[دشمن]] [[بیکاری]] و بیکارگی است. [[انسان]] به [[حکم]] اینکه از [[جامعه]] بهره می‌گیرد و بهره می‌برد و به حکم اینکه کار [[بهترین]] عامل سازنده فرد و [[اجتماع]] و بیکاری بزرگ‌ترین عامل [[فساد]] است، باید کار مفید انجام دهد. اسلام انگل بودن و “کَلّ” بر جامعه بودن را در هر شکل مورد ملعنت قرار داده است. شغل و حرفه علاوه بر اینکه یک [[تکلیف]] است، یک امر [[مقدس]] و [[محبوب]] خداست، شبیه [[جهاد]] است<ref>مرتضی مطهری، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی توحیدی، ج۳، ص۱۲۰.</ref>. اسلام پایه هر گونه تملک و انتفاع مادی و غیرمادی از فرآورده‌ها را تلاش شخصی یا جمعی انسان می‌شمرد و به طور ضمنی، وی را به فعالیت همسو با هدف‌هایش ترغیب می‌کند. | ||
همچنین [[تفسیر نمونه]] در توضیح آیه ۱۳۳ [[سوره آل عمران]] می‌نویسد: سارعوا [در آیه: {{متن قرآن|وَسَارِعُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ}}<ref>«و برای (رسیدن به) آمرزش پروردگارتان شتاب کنید» سوره آل عمران، آیه ۱۳۳.</ref>] از [[مسارعت]] به معنی [[کوشش]] و تلاش دو یا چند نفر برای [[پیشی گرفتن]] از یکدیگر در رسیدن به یک [[هدف]] است که در [[کارهای نیک]]، قابل [[ستایش]] و در کارهای بد [[نکوهیده]] است. [[قرآن]] در اینجا از یک نکته [[روانی]] استفاده کرده که [[انسان]] برای انجام دادن یک کار اگر تنها باشد، معمولاً کار را بدون سرعت و به طور عادی انجام می‌دهد، ولی اگر جنبه مسابقه به خود بگیرد، آن هم مسابقه‌ای که جایزه با ارزشی برای آن [[تعیین]] شده، تمام نیرو و انرژی خود را به کار می‌گیرد و با سرعت هرچه بیشتر به سوی هدف پیش می‌تازد<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران؛ تفسیر نمونه، ج۲، ص۹۱؛ برای آگاهی بیشتر از اهمیت، آثار و گونه‌شناسی کار، ر.ک: محمد جمال خلیلیان اشکذری، فرهنگ اسلامی و توسعه اقتصادی، ص۹۱-۱۱۶.</ref>. در زیر به برخی از [[آیات]] دارای [[صبغه]] غالب [[اقتصادی]] اشاره شده است.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۶۷.</ref> | همچنین [[تفسیر نمونه]] در توضیح آیه ۱۳۳ [[سوره آل عمران]] می‌نویسد: سارعوا [در آیه: {{متن قرآن|وَسَارِعُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ}}<ref>«و برای (رسیدن به) آمرزش پروردگارتان شتاب کنید» سوره آل عمران، آیه ۱۳۳.</ref>] از [[مسارعت]] به معنی [[کوشش]] و تلاش دو یا چند نفر برای [[پیشی گرفتن]] از یکدیگر در رسیدن به یک [[هدف]] است که در [[کارهای نیک]]، قابل [[ستایش]] و در کارهای بد [[نکوهیده]] است. [[قرآن]] در اینجا از یک نکته [[روانی]] استفاده کرده که [[انسان]] برای انجام دادن یک کار اگر تنها باشد، معمولاً کار را بدون سرعت و به طور عادی انجام می‌دهد، ولی اگر جنبه مسابقه به خود بگیرد، آن هم مسابقه‌ای که جایزه با ارزشی برای آن [[تعیین]] شده، تمام نیرو و انرژی خود را به کار می‌گیرد و با سرعت هرچه بیشتر به سوی هدف پیش می‌تازد<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران؛ تفسیر نمونه، ج۲، ص۹۱؛ برای آگاهی بیشتر از اهمیت، آثار و گونه‌شناسی کار، ر. ک: محمد جمال خلیلیان اشکذری، فرهنگ اسلامی و توسعه اقتصادی، ص۹۱-۱۱۶.</ref>. در زیر به برخی از [[آیات]] دارای [[صبغه]] غالب [[اقتصادی]] اشاره شده است.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۶۷.</ref> | ||
==آیات [[قرآنی]] مرتبط== | == آیات [[قرآنی]] مرتبط == | ||
#توصیه [[مؤمنان]] به [[کار و تلاش]] پس از [[فراغت]] از [[اعمال عبادی]]: {{متن قرآن|فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ...}}<ref>«و چون نماز گزارده شد در زمین پراکنده شوید و (روزی خود را) از بخشش خداوند فرا جویید و خداوند را بسیار یاد کنید باشد که رستگار گردید» سوره جمعه، آیه ۱۰.</ref>. | # توصیه [[مؤمنان]] به [[کار و تلاش]] پس از [[فراغت]] از [[اعمال عبادی]]: {{متن قرآن|فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ...}}<ref>«و چون نماز گزارده شد در زمین پراکنده شوید و (روزی خود را) از بخشش خداوند فرا جویید و خداوند را بسیار یاد کنید باشد که رستگار گردید» سوره جمعه، آیه ۱۰.</ref>. | ||
#توصیه به تلاش برای رسیدن به نتیجه‌های مطلوب: {{متن قرآن|وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى * وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى}}<ref>«و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود * و اینکه (بهره) کوشش وی زودا که دیده شود» سوره نجم، آیه ۳۹-۴۰.</ref>. | # توصیه به تلاش برای رسیدن به نتیجه‌های مطلوب: {{متن قرآن|وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى * وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى}}<ref>«و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود * و اینکه (بهره) کوشش وی زودا که دیده شود» سوره نجم، آیه ۳۹-۴۰.</ref>. | ||
#توصیه به بهره‌گیری از امکانات [[طبیعت]]: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ}}<ref>«اوست که زمین را برای شما رام کرد، بر شانه‌های آن گام نهید و از روزی او بخورید و رستاخیز به سوی اوست» سوره ملک، آیه ۱۵.</ref>. | # توصیه به بهره‌گیری از امکانات [[طبیعت]]: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ}}<ref>«اوست که زمین را برای شما رام کرد، بر شانه‌های آن گام نهید و از روزی او بخورید و رستاخیز به سوی اوست» سوره ملک، آیه ۱۵.</ref>. | ||
# کار ضابطه‌مند؛ یکی از راه‌های کسب [[ثروت]] [[حلال]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ...}}<ref>«ای مؤمنان! دارایی‌های یکدیگر را میان خود به نادرستی نخورید مگر داد و ستدی با رضای خودتان باشد و یکدیگر را نکشید بی‌گمان خداوند نسبت به شما بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۲۹.</ref>. | # کار ضابطه‌مند؛ یکی از راه‌های کسب [[ثروت]] [[حلال]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ...}}<ref>«ای مؤمنان! دارایی‌های یکدیگر را میان خود به نادرستی نخورید مگر داد و ستدی با رضای خودتان باشد و یکدیگر را نکشید بی‌گمان خداوند نسبت به شما بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۲۹.</ref>. | ||
#در آیاتی نیز، [[هدف]] از [[خلق]] و [[آفرینش]] برخی [[آیات]] [[تکوینی]]، زمینه‌یابی برای تلاش [[اقتصادی]] ذکر شده است<ref>{{متن قرآن|وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّيَاحَ مُبَشِّرَاتٍ وَلِيُذِيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَلِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}} «و از آیات او این است که بادها را مژده‌آور (باران) می‌فرستد و (چنین می‌کند) تا از بخشایش خود به شما بچشاند و تا کشتی‌ها به فرمان وی روان گردند و تا از بخشش وی (روزی) بجویید و باشد که سپاس گزارید» سوره روم، آیه ۴۶.</ref><ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۶۷.</ref> | # در آیاتی نیز، [[هدف]] از [[خلق]] و [[آفرینش]] برخی [[آیات]] [[تکوینی]]، زمینه‌یابی برای تلاش [[اقتصادی]] ذکر شده است<ref>{{متن قرآن|وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّيَاحَ مُبَشِّرَاتٍ وَلِيُذِيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَلِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}} «و از آیات او این است که بادها را مژده‌آور (باران) می‌فرستد و (چنین می‌کند) تا از بخشایش خود به شما بچشاند و تا کشتی‌ها به فرمان وی روان گردند و تا از بخشش وی (روزی) بجویید و باشد که سپاس گزارید» سوره روم، آیه ۴۶.</ref><ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۶۷.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||