پرش به محتوا

تفسیر متصوفه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲
جز
خط ۲: خط ۲:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[تفسیر متصوفه در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[تفسیر متصوفه در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط  = }}


==مقدمه==
== مقدمه ==
در تفسیر متصوفه [[مفسر]] [[تفسیر]] خویش را از [[قرآن]] بر یک [[حدس]]، [[کشف]] درونی یا [[شهود]] [[قلبی]] بنا می‌نهد؛ بی‌آن‌که این کشف، [[ارتباط]] و مناسبتی با ظاهر [[آیه]] داشته باشد.
در تفسیر متصوفه [[مفسر]] [[تفسیر]] خویش را از [[قرآن]] بر یک [[حدس]]، [[کشف]] درونی یا [[شهود]] [[قلبی]] بنا می‌نهد؛ بی‌آن‌که این کشف، [[ارتباط]] و مناسبتی با ظاهر [[آیه]] داشته باشد.


خط ۹: خط ۹:
برخی از این تأویل‌ها ازاین قرارند: [[جبرئیل]] یعنی [[عقل]] [[عاقل]]؛ [[میکائیل]] یعنی [[روح]] [[آسمان]] ششم؛ [[اسرافیل]] [[روح]] آسمان چهارم؛ [[عزرائیل]] روح آسمان هفتم.
برخی از این تأویل‌ها ازاین قرارند: [[جبرئیل]] یعنی [[عقل]] [[عاقل]]؛ [[میکائیل]] یعنی [[روح]] [[آسمان]] ششم؛ [[اسرافیل]] [[روح]] آسمان چهارم؛ [[عزرائیل]] روح آسمان هفتم.


و همچنین در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ}}<ref>«دو دریای به هم رسیده را در هم آمیخت» سوره الرحمن، آیه ۱۹.</ref>، {{متن قرآن|بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ}}<ref>«میان آنها برزخی است تا به هم تجاوز نکنند» سوره الرحمن، آیه ۲۰.</ref> می‌خوانیم: مراد از [[بحرین]]، دریای هیولای [[انسانی]] و دریای روح مجرد است که هر دو در وجود انسانی با هم تلاقی می‌کنند که البته برزخ بین این دو دریا نفس حیوانی است که از نظر [[صفا]]، نه مثل روح مجرد است و نه مثل اجساد هیولایی<ref>زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، جلد۲، صفحه ۱۷۰؛ سبحانی، جعفر، الایمان والکفر فی الکتاب والسنة، صفحه (۱۹۹-۲۰۰)؛ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم،صفحه ۶۰؛ جمعی از محققان،مجله رسالة القرآن(فصلنامه)،جلد۱،صفحه ۲۶؛ کمالی دزفولی، علی، تاریخ تفسیر،صفحه (۱۴۳-۱۶۲)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۸۳۱.</ref>
و همچنین در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ}}<ref>«دو دریای به هم رسیده را در هم آمیخت» سوره الرحمن، آیه ۱۹.</ref>، {{متن قرآن|بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ}}<ref>«میان آنها برزخی است تا به هم تجاوز نکنند» سوره الرحمن، آیه ۲۰.</ref> می‌خوانیم: مراد از [[بحرین]]، دریای هیولای [[انسانی]] و دریای روح مجرد است که هر دو در وجود انسانی با هم تلاقی می‌کنند که البته برزخ بین این دو دریا نفس حیوانی است که از نظر [[صفا]]، نه مثل روح مجرد است و نه مثل اجساد هیولایی<ref>زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، جلد۲، صفحه ۱۷۰؛ سبحانی، جعفر، الایمان والکفر فی الکتاب والسنة، صفحه (۱۹۹-۲۰۰)؛ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، صفحه ۶۰؛ جمعی از محققان، مجله رسالة القرآن(فصلنامه)، جلد۱،صفحه ۲۶؛ کمالی دزفولی، علی، تاریخ تفسیر، صفحه (۱۴۳-۱۶۲)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۸۳۱.</ref>


==تفاسير متصوفه==
== تفاسير متصوفه ==
تفاسیر زیادی بر پایه تأویلات متصوفه نگاشته شده است که از آنها می‌توان به نمونه‌های ذیل اشاره کرد:
تفاسیر زیادی بر پایه تأویلات متصوفه نگاشته شده است که از آنها می‌توان به نمونه‌های ذیل اشاره کرد:
# [[لطائف‌ الإشارات (کتاب)|لطائف‌ الإشارات]] تألیف [[ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری]]؛
# [[لطائف‌ الإشارات (کتاب)|لطائف‌ الإشارات]] تألیف [[ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری]]؛
خط ۲۶: خط ۲۶:
# [[مواهب‌ الرحمان (کتاب)|مواهب‌ الرحمان]] اثر [[عبدالکریم مدرس]]
# [[مواهب‌ الرحمان (کتاب)|مواهب‌ الرحمان]] اثر [[عبدالکریم مدرس]]
# [[عرائس‌ البیان فی حقایق‌ القرآن (کتاب)|عرائس‌ البیان فی حقایق‌ القرآن]] اثر شیخ‌ المشایخ [[صدرالدین ابومحمد روزبهان بن ابی نصر دیلمی فسایی]] معروف به [[بقلی شیرازی]]؛
# [[عرائس‌ البیان فی حقایق‌ القرآن (کتاب)|عرائس‌ البیان فی حقایق‌ القرآن]] اثر شیخ‌ المشایخ [[صدرالدین ابومحمد روزبهان بن ابی نصر دیلمی فسایی]] معروف به [[بقلی شیرازی]]؛
# [[حقائق‌ التفسیر (کتاب)|حقائق‌ التفسیر]] تألیف [[ابوعبدالرحمن سلمی]]<ref>ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون،جلد۲،صفحه ۶۷۷؛ اسماعیلی قوچانی،علی اکبر، پژوهشی درسیرتطورتفسیروروشهای تفسیری،صفحه ۶۴</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۳۹.</ref>
# [[حقائق‌ التفسیر (کتاب)|حقائق‌ التفسیر]] تألیف [[ابوعبدالرحمن سلمی]]<ref>ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون، جلد۲،صفحه ۶۷۷؛ اسماعیلی قوچانی، علی اکبر، پژوهشی درسیرتطورتفسیروروشهای تفسیری، صفحه ۶۴</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۳۹.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش