ثار الله در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
(←پانویس) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
یکی از [[القاب]] [[سیدالشهداء]]{{ع}} که در [[زیارتنامه]] خطاب به آن حضرت گفته می‌شود "ثارالله است، یعنی [[خون خدا]]. در [[زیارت عاشورا]] آمده است: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ}}؛ این تعبیر، در زیارت‌های دیگر نیز، از جمله [[زیارت]] مخصوص [[امام حسین]]{{ع}} در اوّل [[رجب]] و نیمه [[رجب]] و [[شعبان]] و [[زیارت]] [[امام حسین]]{{ع}} در روز [[عرفه]] آمده است<ref>مفاتیح الجنان.</ref>. در زیاراتی هم که [[امام صادق]]{{ع}} به عطیّه آموخت، آمده است: {{متن حدیث|وَ أَنَّكَ ثَارُ الله فِي الْأَرْضِ مِنَ الدَّمِ الَّذِي لاَ يُدْرَكُ ثَارُهُ مِنَ الْأَرْضِ إِلاَّ بِأَوْلِيَائِكَ}}<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۴۸، ۱۶۸، و ۱۸۰.</ref>. شدّت [[هم‌بستگی]] و پیوند [[سید الشهدا]] با [[خدا]] به نحوی است که شهادتش همچون ریخته شدن خونی از [[قبیله]] [[خدا]] می‌ماند که جز با [[انتقام‌گیری]] و [[خون‌خواهی]] [[اولیاء]] [[خدا]]، تقاصّ نخواهد شد. [[القاب]] دیگری نیز مانند "قتیل الله" و "وتر الله" در [[زیارتنامه]] است که گویای همین نکته است. | یکی از [[القاب]] [[سیدالشهداء]] {{ع}} که در [[زیارتنامه]] خطاب به آن حضرت گفته می‌شود "ثارالله است، یعنی [[خون خدا]]. در [[زیارت عاشورا]] آمده است: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ}}؛ این تعبیر، در زیارت‌های دیگر نیز، از جمله [[زیارت]] مخصوص [[امام حسین]] {{ع}} در اوّل [[رجب]] و نیمه [[رجب]] و [[شعبان]] و [[زیارت]] [[امام حسین]] {{ع}} در روز [[عرفه]] آمده است<ref>مفاتیح الجنان.</ref>. در زیاراتی هم که [[امام صادق]] {{ع}} به عطیّه آموخت، آمده است: {{متن حدیث|وَ أَنَّكَ ثَارُ الله فِي الْأَرْضِ مِنَ الدَّمِ الَّذِي لاَ يُدْرَكُ ثَارُهُ مِنَ الْأَرْضِ إِلاَّ بِأَوْلِيَائِكَ}}<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۴۸، ۱۶۸، و ۱۸۰.</ref>. شدّت [[هم‌بستگی]] و پیوند [[سید الشهدا]] با [[خدا]] به نحوی است که شهادتش همچون ریخته شدن خونی از [[قبیله]] [[خدا]] می‌ماند که جز با [[انتقام‌گیری]] و [[خون‌خواهی]] [[اولیاء]] [[خدا]]، تقاصّ نخواهد شد. [[القاب]] دیگری نیز مانند "قتیل الله" و "وتر الله" در [[زیارتنامه]] است که گویای همین نکته است. | ||
عنوان [[مقدس]] "[[ثار الله]]"، در [[ادبیات]] شعری و مرثیه، همچنین در زمینه کارهای خطاطی، نقاشی، طراحی و پوستر هم جای خاصّی داشته و منبع [[الهام]] بخش برای هنرمندان مکتبی بوده است. حتّی هنرمندان قالی باف هم از آن بهره و [[فیض]] برده‌اند. قالی "[[ثار الله]]"، اثر برجسته استاد "سید جعفر رشتیان، نمونه‌ای از آن است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۳۴.</ref>. | عنوان [[مقدس]] "[[ثار الله]]"، در [[ادبیات]] شعری و مرثیه، همچنین در زمینه کارهای خطاطی، نقاشی، طراحی و پوستر هم جای خاصّی داشته و منبع [[الهام]] بخش برای هنرمندان مکتبی بوده است. حتّی هنرمندان قالی باف هم از آن بهره و [[فیض]] برده‌اند. قالی "[[ثار الله]]"، اثر برجسته استاد "سید جعفر رشتیان، نمونه‌ای از آن است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۳۴.</ref>. | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
تمام افراد خانواده توحید، این خون را [[طلب]] می‌کنند، نه صاحبان خون از خانواده شخصی مقتول در معنای محدود و تنگ خانواده. همان‌گونه که در این جریان بر همه افراد خانواده توحید [[تعدی]] می‌شود، [[دشمنی]] و تعدی نیز از تمامی خانواده [[شرک]] بروز پیدا می‌کند نه از یک یا افرادی از این خانواده، و این تا بدان هنگام است که همه اعضای خانواده شرک به آن [[رضایت]] داشته باشند؛ بنابراین، آن کس که [[فرمان]] تعدی را صادر می‌کند و آن کس که فرمان را [[اجرا]] می‌نماید و آن کس که اسباب و مقدمات آن را فراهم می‌آورد و آن کس که [[تعدی]] را می‌بیند و بدان [[راضی]] می‌شود، همه در [[رضایت]] به [[ستم]] شریک‌اند و [[خون]] ریخته را بایستی از همه آنان مطالبه نمود. | تمام افراد خانواده توحید، این خون را [[طلب]] می‌کنند، نه صاحبان خون از خانواده شخصی مقتول در معنای محدود و تنگ خانواده. همان‌گونه که در این جریان بر همه افراد خانواده توحید [[تعدی]] می‌شود، [[دشمنی]] و تعدی نیز از تمامی خانواده [[شرک]] بروز پیدا می‌کند نه از یک یا افرادی از این خانواده، و این تا بدان هنگام است که همه اعضای خانواده شرک به آن [[رضایت]] داشته باشند؛ بنابراین، آن کس که [[فرمان]] تعدی را صادر می‌کند و آن کس که فرمان را [[اجرا]] می‌نماید و آن کس که اسباب و مقدمات آن را فراهم می‌آورد و آن کس که [[تعدی]] را می‌بیند و بدان [[راضی]] می‌شود، همه در [[رضایت]] به [[ستم]] شریک‌اند و [[خون]] ریخته را بایستی از همه آنان مطالبه نمود. | ||
در [[زیارت امام حسین]]{{ع}} جمله‌ای شگفت می‌خوانیم که دربردارنده فهمی والا از [[مبارزه]]، [[تاریخ]] و [[جامعه]] است و [[آدمی]] را به درنگی دراز برای [[تفکر]] وامی‌دارد: {{متن حدیث|لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِهِ}}<ref>«خدا لعنت کند مردمی را که تو را کشتند و خدا لعنت کند مردمی را که برتو ستم روا داشتند و خدا لعنت کند مردمی را که این را شنیدند و بدان راضی شدند».</ref>. | در [[زیارت امام حسین]] {{ع}} جمله‌ای شگفت می‌خوانیم که دربردارنده فهمی والا از [[مبارزه]]، [[تاریخ]] و [[جامعه]] است و [[آدمی]] را به درنگی دراز برای [[تفکر]] وامی‌دارد: {{متن حدیث|لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِهِ}}<ref>«خدا لعنت کند مردمی را که تو را کشتند و خدا لعنت کند مردمی را که برتو ستم روا داشتند و خدا لعنت کند مردمی را که این را شنیدند و بدان راضی شدند».</ref>. | ||
بنابراین، [[انتقام]] به دست‌هایی اختصاص نخواهد داشت که مستقیماً [[جنایت]] را مرتکب شده‌اند؛ بلکه تمامی کسانی را که به این کار راضی بوده‌اند، شامل می‌شود. [[مردم]] را در اموری از این دست ـ که به [[عقیده]] و [[جهاد]] مربوط می‌شود ـ [[حب]] و [[بغض]]، [[دوستی]] و [[بیزاری]] و [[خشنودی]] و [[خشم]]، در کنار هم گرد می‌آورد یا از همدیگر پراکنده می‌سازد. | بنابراین، [[انتقام]] به دست‌هایی اختصاص نخواهد داشت که مستقیماً [[جنایت]] را مرتکب شده‌اند؛ بلکه تمامی کسانی را که به این کار راضی بوده‌اند، شامل می‌شود. [[مردم]] را در اموری از این دست ـ که به [[عقیده]] و [[جهاد]] مربوط می‌شود ـ [[حب]] و [[بغض]]، [[دوستی]] و [[بیزاری]] و [[خشنودی]] و [[خشم]]، در کنار هم گرد می‌آورد یا از همدیگر پراکنده می‌سازد. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
این خدای تعالی است که انتقام [[خون شهدا]] را بر عهده می‌گیرد و برای او ضمانت می‌کند که از میان دیگر [[خون‌ها]]، انتقام خون او را بستاند، این همان معنای «ثارالله» است که در [[زیارت وارث]] آمده است یعنی خدای تعالی ولی دم شهید است و [[انتقام]] او را می‌گیرد و [[خون]] [[شهید]]، خون خداست؛ زیرا، خون در اینجا از آن تمام [[خانواده]] [[توحید]] و تمام نسل‌هاست و [[خدای تعالی]] [[مسئول]] و [[سرپرست]] این خانواده است و همان ولی‌ای که انتقام شهید این خانواده را می‌گیرد. | این خدای تعالی است که انتقام [[خون شهدا]] را بر عهده می‌گیرد و برای او ضمانت می‌کند که از میان دیگر [[خون‌ها]]، انتقام خون او را بستاند، این همان معنای «ثارالله» است که در [[زیارت وارث]] آمده است یعنی خدای تعالی ولی دم شهید است و [[انتقام]] او را می‌گیرد و [[خون]] [[شهید]]، خون خداست؛ زیرا، خون در اینجا از آن تمام [[خانواده]] [[توحید]] و تمام نسل‌هاست و [[خدای تعالی]] [[مسئول]] و [[سرپرست]] این خانواده است و همان ولی‌ای که انتقام شهید این خانواده را می‌گیرد. | ||
از همین جاست که در [[زیارت وارث]] [[حسین بن علی]]{{ع}} را مخاطب قرار می‌دهیم و می‌گوییم: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ}}<ref>درود بر تو ای خون خدا و فرزند خون او.</ref>. | از همین جاست که در [[زیارت وارث]] [[حسین بن علی]] {{ع}} را مخاطب قرار می‌دهیم و می‌گوییم: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ}}<ref>درود بر تو ای خون خدا و فرزند خون او.</ref>. | ||
پیش از [[اسلام]]، در میان [[عرب‌ها]] رسم بود که پرچمی سرخ رنگ بر [[قبر]] مقتول می‌نهادند و این [[پرچم]] تا آن هنگام که انتقام خون او گرفته نمی‌شد همان جا می‌ماند تا خونی را که به [[ستم]] ریخته شده است به یاد افراد [[قبیله]] آورد و [[ضمیر]] آنان را بانگ زند و بیدار نگاه دارد. | پیش از [[اسلام]]، در میان [[عرب‌ها]] رسم بود که پرچمی سرخ رنگ بر [[قبر]] مقتول می‌نهادند و این [[پرچم]] تا آن هنگام که انتقام خون او گرفته نمی‌شد همان جا می‌ماند تا خونی را که به [[ستم]] ریخته شده است به یاد افراد [[قبیله]] آورد و [[ضمیر]] آنان را بانگ زند و بیدار نگاه دارد. | ||
آنان که امروزه بارگاه [[امام حسین]]{{ع}} را [[زیارت]] می‌کنند، این پرچم سرخ رنگ را بر گنبد بارگاه او در اهتزاز می‌بینند تا انتقام را به یاد نسل‌های خانواده توحید آورد تا مبادا این [[امت]] بر ستم چشم برهم [[نهد]] و شادمان شود، در حالی که هنوز [[مؤمنان]] انتقام خونی را که از سرستم و [[دشمنی]] در [[کربلا]] ریخته شد، نگرفته‌اند<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)|بر آستان عاشورا]]، ج۱، ص ۲۹۳.</ref>. | آنان که امروزه بارگاه [[امام حسین]] {{ع}} را [[زیارت]] می‌کنند، این پرچم سرخ رنگ را بر گنبد بارگاه او در اهتزاز می‌بینند تا انتقام را به یاد نسل‌های خانواده توحید آورد تا مبادا این [[امت]] بر ستم چشم برهم [[نهد]] و شادمان شود، در حالی که هنوز [[مؤمنان]] انتقام خونی را که از سرستم و [[دشمنی]] در [[کربلا]] ریخته شد، نگرفته‌اند<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)|بر آستان عاشورا]]، ج۱، ص ۲۹۳.</ref>. | ||
== جایگاه انتقام در [[جدال]] [[فرهنگی]] توحید و [[شرک]] == | == جایگاه انتقام در [[جدال]] [[فرهنگی]] توحید و [[شرک]] == | ||