خانواده در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

== [[وظایف]] متقابل [[زن]] و شوهر ==

=== وظایف شوهر ===

# ترحم و نوازش: {{متن حدیث|خَيْرُ الرِّجَالِ مِنْ أُمَّتِي الَّذِينَ لَا يَتَطَاوَلُونَ عَلَى أَهْلِيهِمْ وَ يَحِنُّونَ عَلَيْهِمْ وَ لَا يَظْلِمُونَهُمْ}}<ref>«بهترین مردان امت من آن کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحّم و نوازش روا دارند و به آنان آزار نرسانند». مکارم الاخلاق، باب ۸، فصل ۵، ص۲۱۶.</ref>.

# اظهار محبت: {{متن حدیث|قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ: إِنِّي أُحِبُّكِ‌، لَا يَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً}}<ref>«این گفتار شوهر به همسرش که «من تو را دوست دارم»، هرگز از قلب زن بیرون رفتنی نیست». وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۱۰، ح۹.</ref>.

# خریدن [[هدیه]] برای خانواده: هر کس به بازار رود و هدیه‌ای برای خانواده‌اش خریداری کند، [[پاداش]] او مانند کسی است که برای [[نیازمندان]] [[صدقه]] می‌برد. وقتی که هدیه را به [[خانه]] برد، اول به [[دختران]] بدهد؛ زیرا کسی که دخترش را خوشحال کند، مانند کسی است که یک [[بنده]] از [[فرزندان]] [[اسماعیل]] را [[آزاد]] کرده است. هر کس با دادن هدیه، [[چشم]] پسری را روشن کند، گویا از [[ترس]] [[خدا]] [[گریه]] کرده است و هر کس از ترس خدا بگرید، خداوند، او را به [[بهشت]] پرنعمتش وارد می‌کند<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۲۲۷، ح۱.</ref>.

=== [[وظایف]] [[زن]] ===

* خودداری از [[آزار]] [[همسر]]:

# زنی که شوهرش را آزار دهد، [[خداوند]]، [[نماز]] و [[کار نیک]] زن را قبول نمی‌کند تا اینکه به مرد، کمک و او را [[راضی]] کند، اگرچه تمام عمر را [[روزه]] بگیرد و [[نماز]] بخواند و [[بندگان]] را [[آزاد]] و اموالش را در [[راه خدا]] [[انفاق]] کند. چنین زنی نخستین کسی است که وارد [[دوزخ]] می‌شود. مرد همچنین عذابی دارد اگر زنش را [[آزار]] دهد و به او [[ستم]] کند<ref>وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۱۱۶، ح۱.</ref>.

* کمک به [[همسر]]: {{متن حدیث|أَيُّمَا امْرَأَةٍ أَعَانَتْ زَوْجَهَا عَلَى الْحَجِّ وَ الْجِهَادِ أَوْ طَلَبِ الْعِلْمِ أَعْطَاهَا اللَّهُ مِنَ الثَّوَابِ مَا يُعْطِي امْرَأَةَ أَيُّوبَ {{ع}}}}<ref>«هر زنی که در حج و جهاد و دانش اندوزی به شوهرش کمک کند، خداوند آن پاداشی را که به زن حضرت ایوب {{ع}} داده است، به او می‌دهد». مکارم الاخلاق، باب ۸، فصل ۲، ص۲۰۱.</ref>.

* آراستن خود برای [[همسر]]: {{متن حدیث|إِنَّ مِنْ خَيْرِ نِسَائِكُمُ... الْمُتَبَرِّجَةَ مِنْ زَوْجِهَا الْحَصَانَ عَنْ غَيْرِهِ}}<ref>«بهترین زنان شما آن زنی است که برای شوهرش آرایش و زینت می‌کند، ولی خود را از بیگانگان می‌پوشاند»</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[کانون محبت (کتاب)|کانون محبت]] ص ۷۹.</ref>

== [[تربیت]] [[فرزندان]] ==

# [[امام علی]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|إِذَا سَمَّيْتُمُ الْوَلَدَ مُحَمَّداً فَأَكْرِمُوهُ‌- وَ أَوْسِعُوا لَهُ فِي الْمَجَالِسِ وَ لَا تُقَبِّحُوا لَهُ وَجْهاً}}<ref>«وقتی اسم فرزندتان را محمد گذاشتید، به او احترام بگذارید و برای او در مجلسی، جای وسیع فراهم کنید و برای او رو ترش نکنید». کنزالعمال، ح۴۵۱۹۸.</ref>. در [[حدیث]] دیگری افزوده است: {{متن حدیث|فَلَا تَضْرِبُوهُ وَ لَا تَحْرِمُوهُ}}<ref>«او را نزنید و (از چیزی که نیاز دارد) [[محروم]] نگذارید» کنزالعمال، ح۴۵۱۹۷.</ref>.

# فرزندانتان را وقتی به هفت سالگی رسیدند، به [[نماز]] وادارید، و آنگاه که به ده سالگی رسیدند، اگر نماز نخواندند، آنها را [[تنبیه]] کنید و میان رخت [[خواب]] فرزندانتان فاصله اندازید<ref>کنزالعمال، ح۴۵۳۲۹.</ref>.

== [[مهربانی]] با افراد [[خانواده]] ==

«[[پیامبر خاتم]] {{صل}} در خانواده [[مهربان]] بود. نسبت به [[همسران]] خود هیچ‌گونه خشونتی نمی‌کرد و این برخلاف [[خلق و خوی]] مکّیان بود. [[بدزبانی]] برخی از همسران خویش را [[تحمل]] می‌کرد تا آنجا که دیگران از این همه تحمل، [[رنج]] می‌بردند. او به [[حسن معاشرت]] با [[زنان]] توصیه و تأکید می‌کرد و می‌گفت: همه [[مردم]] دارای خصلت‌های [[نیک]] و بد هستند. فرد نباید تنها جنبه‌های [[ناپسند]] [[همسر]] خویش را در نظر بگیرد و همسر خود را ترک کند؛ زیرا هرگاه از یک [[خصلت]] او ناراحت شود، خصلت دیگرش مایه [[خشنودی]] او است و این دو را باید با هم به حساب آورد.

او با [[فرزندان]] و با فرزندزادگان خود فوق العاده [[عطوف]] و مهربان بود و به آنها [[محبت]] می‌کرد. آنها را روی دامن خویش می‌نشاند، بر دوش خویش سوار می‌کرد و می‌بوسید و اینها هم برخلاف خلق و خوی رایج آن [[زمان]] بود. روزی در حضور یکی از اشراف یکی از فرزندزادگان خویش ([[حضرت مجتبی]] {{ع}}) را می‌بوسید. آن مرد گفت: من دو پسر دارم و هنوز حتی یک بار هیچ کدام از آنها را نبوسیده ام. [[پیامبر]] فرمود: «مَنْ لا یَرْحَمْ لا یُرْحَمْ؛ کسی که مهربانی نکند، [[رحمت خدا]] شامل حالش نمی‌شود»<ref>مرتضی مطهری، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، ص۲۳۶ و ۲۳۷.</ref>.<ref>[[حسن اردشیری لاجیمی|اردشیری لاجیمی، حسن]]، [[سیره نبوی از نگاه استاد مطهری (کتاب)|سیره نبوی از نگاه استاد مطهری]] ص ۴۱.</ref>.