دهه محرم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
ده روز اول ماه [[محرّم]] را دهۀ [[عاشورا]] یا دهۀ [[محرّم]] میگویند و در این ایّام [[مردم]] [[اقدام]] به برپایی [[عزاداری]] و مجالس [[وعظ]] و مرثیه می‌‌کنند و هیئت‌های [[عزاداری]] و [[مساجد]] و تکایا و حسینیه‌ها رونق و شور بیشتری پیدا می‌‌کند و [[آمادگی]] برای [[بزرگداشت]] [[عاشورای حسینی]] پدید می‌‌آید<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۹۲.</ref>. | ده روز اول ماه [[محرّم]] را دهۀ [[عاشورا]] یا دهۀ [[محرّم]] میگویند و در این ایّام [[مردم]] [[اقدام]] به برپایی [[عزاداری]] و مجالس [[وعظ]] و مرثیه می‌‌کنند و هیئت‌های [[عزاداری]] و [[مساجد]] و تکایا و حسینیه‌ها رونق و شور بیشتری پیدا می‌‌کند و [[آمادگی]] برای [[بزرگداشت]] [[عاشورای حسینی]] پدید می‌‌آید<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۹۲.</ref>. | ||
==دهه محرم== | == دهه محرم == | ||
۱۰ [[روز]] نخست [[ماه محرم]] را اصطلاحاً «دهه محرم» یا «[[دهه عاشورا]]» میگویند که به [[سوگواری]] [[شهادت امام حسین]]{{ع}} و یارانش اختصاص دارد. [[قدمت]] سوگواری به مدت یک دهه در آغاز [[محرم]] را از دوره [[آل‌بویه]] دانسته و [[ابتکار]] آن را به معزالدوله (۳۰۲ - ۳۵۶ق) نسبت داده‌اند. این ۱۰ روز مهم‌ترین مقطع فعالیت دسته‌جات [[عزاداری]] و هیئت‌های مذهبی و محوری‌ترین روزهای برگزاری مجالس سوگواری [[شیعی]] در طول سال‌اند. سوگواری‌ها در روزهای پایانی این دهه به اوج خود می‌رسند. روز نهم این دهه، «[[تاسوعا]]»، روز دهم «[[عاشورا]]» و [[شام]] روز دهم «شام [[غریبان]]» نام دارد. مرسوم است که هر یک از روزهای این دهه به [[بزرگداشت]] یکی از وقایع یا [[ذکر مصیبت]] یکی از [[شهدای کربلا]] اختصاص می‌یابد و [[روضه‌خوانی‌ها]] و مداحی‌ها با محوریت آن واقعه یا شخص است. این ترتیب، همه جا و همیشه یکسان نیست و در مناطق گوناگون متفاوت است؛ اما ترتیب متعارف آن در [[ایران]] این گونه است: | ۱۰ [[روز]] نخست [[ماه محرم]] را اصطلاحاً «دهه محرم» یا «[[دهه عاشورا]]» میگویند که به [[سوگواری]] [[شهادت امام حسین]] {{ع}} و یارانش اختصاص دارد. [[قدمت]] سوگواری به مدت یک دهه در آغاز [[محرم]] را از دوره [[آل‌بویه]] دانسته و [[ابتکار]] آن را به معزالدوله (۳۰۲ - ۳۵۶ق) نسبت داده‌اند. این ۱۰ روز مهم‌ترین مقطع فعالیت دسته‌جات [[عزاداری]] و هیئت‌های مذهبی و محوری‌ترین روزهای برگزاری مجالس سوگواری [[شیعی]] در طول سال‌اند. سوگواری‌ها در روزهای پایانی این دهه به اوج خود می‌رسند. روز نهم این دهه، «[[تاسوعا]]»، روز دهم «[[عاشورا]]» و [[شام]] روز دهم «شام [[غریبان]]» نام دارد. مرسوم است که هر یک از روزهای این دهه به [[بزرگداشت]] یکی از وقایع یا [[ذکر مصیبت]] یکی از [[شهدای کربلا]] اختصاص می‌یابد و [[روضه‌خوانی‌ها]] و مداحی‌ها با محوریت آن واقعه یا شخص است. این ترتیب، همه جا و همیشه یکسان نیست و در مناطق گوناگون متفاوت است؛ اما ترتیب متعارف آن در [[ایران]] این گونه است: | ||
#شب / روز اول: [[مسلم بن عقیل]] | # شب / روز اول: [[مسلم بن عقیل]] | ||
#شب / روز دوم: ورود [[کاروان امام حسین]]{{ع}} به [[کربلا]] (ورودیه) | # شب / روز دوم: ورود [[کاروان امام حسین]] {{ع}} به [[کربلا]] (ورودیه) | ||
#شب/ روز سوم: [[رقیه]] | # شب/ روز سوم: [[رقیه]] | ||
#شب/ روز چهارم: [[فرزندان]] [[حضرت زینب]]{{س}} یا [[حر بن یزید ریاحی]] یا فرزندان مسلم بن عقیل یا [[اصحاب]] مشهور [[امام حسین]]{{ع}} ([[حبیب بن مظاهر]]، [[زهیر]] و...) | # شب/ روز چهارم: [[فرزندان]] [[حضرت زینب]] {{س}} یا [[حر بن یزید ریاحی]] یا فرزندان مسلم بن عقیل یا [[اصحاب]] مشهور [[امام حسین]] {{ع}} ([[حبیب بن مظاهر]]، [[زهیر]] و...) | ||
#شب / روز پنجم: [[عبدالله بن حسن]] یا [[اصحاب امام حسین]]{{ع}} | # شب / روز پنجم: [[عبدالله بن حسن]] یا [[اصحاب امام حسین]] {{ع}} | ||
#شب / روز ششم: قاسم | # شب / روز ششم: قاسم | ||
#شب / روز هفتم: [[علی اصغر]] در برخی مناطق: [[حضرت ابوالفضل]]{{ع}} | # شب / روز هفتم: [[علی اصغر]] در برخی مناطق: [[حضرت ابوالفضل]] {{ع}} | ||
#شب / روز هشتم: [[علی اکبر]] | # شب / روز هشتم: [[علی اکبر]] | ||
#شب / روز نهم (تاسوعا): حضرت ابوالفضل{{ع}} | # شب / روز نهم (تاسوعا): حضرت ابوالفضل {{ع}} | ||
# روز دهم (عاشورا): روز: امام حسین{{ع}}؛ شب (شام غریبان): حضرت زینب{{س}}. | # روز دهم (عاشورا): روز: امام حسین {{ع}}؛ شب (شام غریبان): حضرت زینب {{س}}. | ||
گاهی به این دهه، یک تا سه روز افزوده شده و سوگواری‌ها تا یازدهم یا سیزدهم محرم به طول می‌انجامد. ترتیب متعارف ذکر مصیبت در این روزها این‌گونه است: | گاهی به این دهه، یک تا سه روز افزوده شده و سوگواری‌ها تا یازدهم یا سیزدهم محرم به طول می‌انجامد. ترتیب متعارف ذکر مصیبت در این روزها این‌گونه است: | ||
#شب / روز یازدهم: حرکت کاروان از کربلا یا حضرت زینب{{س}} | # شب / روز یازدهم: حرکت کاروان از کربلا یا حضرت زینب {{س}} | ||
#شب / روز دوازدهم: ورود کاروان به [[کوفه]] یا [[امام سجاد]]{{ع}} | # شب / روز دوازدهم: ورود کاروان به [[کوفه]] یا [[امام سجاد]] {{ع}} | ||
#شب / روز سیزدهم: [[حضرت زهرا]]{{س}} یا کاروان [[اسرا]] و وقایع [[کوفه]] و مسیر [[شام]]<ref>[[علی حجتی|حجتی، علی]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «دهه محرم»، فرهنگ سوگ شیعی]]، ص ۲۲۹.</ref> | # شب / روز سیزدهم: [[حضرت زهرا]] {{س}} یا کاروان [[اسرا]] و وقایع [[کوفه]] و مسیر [[شام]]<ref>[[علی حجتی|حجتی، علی]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «دهه محرم»، فرهنگ سوگ شیعی]]، ص ۲۲۹.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||