ذریه: تفاوت میان نسخه‌ها

ذریه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۱۰

۳ بایت حذف‌شده ، ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲

جز

وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم

دیداریویکی‌متن

HeydariBot

۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{نبوت}}
 {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ذریه در قرآن]] - [[ذریه در حدیث]] - [[ذریه در کلام اسلامی]]| پرسش مرتبط  = ذریه (پرسش)}}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-*از آنجا که این واژه مرتبط با گذشته [[پیامبر]] در اصل و ریشه [[خانوادگی]] و سلسله او با [[خاندان ابراهیم]] است، مواردی از [[آیات]] آن توجه شده است. لغت پژوهان در [[تبیین]] این واژه «ذریه» گفته‌اند. از اصل ذرر به معنای [[لطافت]]، پراکندگی و انتشار است. مورچگان [[خرد]] و ریز و مفرد آن ذره است. (ابن [[فارس]]، مقاییس اللغه ۱۴۰۴: ج ۲، ص ۳۴۳). ابن منظور واژه ذریه را منسوب به ذر دانسته، می‌نویسد: بنابر قاعده دستوری، اسم منسوب این واژه باید با ذال مفتوح بیاید ولی بر خلاف قاعده مضموم آمده است (ابن منظور، لسان العرب ۳۰۴:۴:۱۴۱۰). راغب اصفهانی در اصل اشتقاق واژه ذریه به سه دیدگاه اشاره نموده و گفته است: این واژه از اصل به معنای پراکندن است مثل «ذرأ [[الله]] الخلق» و {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ}}<ref>«و اوست که شما را در زمین آفرید و سوی وی گرد آورده می‌شوید» سوره مؤمنون، آیه ۷۹.</ref>» که همزه آن هنگام اتصال به یاء نسبت حذف گردیده است. (راغب، مفردات، ۱۷۸:۱۴۰۴). این واژه در [[قرآن کریم]] به گونه‌ای بر شمول و فراگیری دلالت دارد، به طوری که بر همه [[فرزندان]] [[انسان]] از کوچک و بزرگ اطلاق گردیده است، گویی کاربرد واژه ذریه در مفهوم [[انسان]] اشاره به [[ظهور]] اولیه [[شخصیت]] وجودی او در عالم صلب و ترائب دارد.
+* از آنجا که این واژه مرتبط با گذشته [[پیامبر]] در اصل و ریشه [[خانوادگی]] و سلسله او با [[خاندان ابراهیم]] است، مواردی از [[آیات]] آن توجه شده است. لغت پژوهان در [[تبیین]] این واژه «ذریه» گفته‌اند. از اصل ذرر به معنای [[لطافت]]، پراکندگی و انتشار است. مورچگان [[خرد]] و ریز و مفرد آن ذره است. (ابن [[فارس]]، مقاییس اللغه ۱۴۰۴: ج ۲، ص ۳۴۳). ابن منظور واژه ذریه را منسوب به ذر دانسته، می‌نویسد: بنابر قاعده دستوری، اسم منسوب این واژه باید با ذال مفتوح بیاید ولی بر خلاف قاعده مضموم آمده است (ابن منظور، لسان العرب ۳۰۴:۴:۱۴۱۰). راغب اصفهانی در اصل اشتقاق واژه ذریه به سه دیدگاه اشاره نموده و گفته است: این واژه از اصل به معنای پراکندن است مثل «ذرأ [[الله]] الخلق» و {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ}}<ref>«و اوست که شما را در زمین آفرید و سوی وی گرد آورده می‌شوید» سوره مؤمنون، آیه ۷۹.</ref>» که همزه آن هنگام اتصال به یاء نسبت حذف گردیده است. (راغب، مفردات، ۱۷۸:۱۴۰۴). این واژه در [[قرآن کریم]] به گونه‌ای بر شمول و فراگیری دلالت دارد، به طوری که بر همه [[فرزندان]] [[انسان]] از کوچک و بزرگ اطلاق گردیده است، گویی کاربرد واژه ذریه در مفهوم [[انسان]] اشاره به [[ظهور]] اولیه [[شخصیت]] وجودی او در عالم صلب و ترائب دارد.
-#.... {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را  که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی  آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود:» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> '''نکته''': طباطبایی منظور از ذریه را در این [[آیه]] [[فرزندان حضرت ابراهیم]] دانسته و این موضوع در اواخر [[عمر]] [[ابراهیم]] واقع شده یعنی هنگامی که او پیر شده بود و [[اسماعیل]] و [[اسحاق]] متولد گردیده بودند و [[ابراهیم]]، [[اسماعیل]] و مادرش را در سرزمین [[مکه]] ساکن گردانیده بود...[[شاهد]] بر این مدعا جمله {{متن قرآن|وَمِنْ ذُرِّيَّتِي}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را  که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی  آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود:» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref>» است؛ زیرا بر اساس آن [[ابراهیم]] تقاضای [[مقام امامت]] برای [[فرزندان]] خود نیز کرده است (طباطبائی، [[المیزان]]: ج ۳۶۷:۱).
+#.... {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود:» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> '''نکته''': طباطبایی منظور از ذریه را در این [[آیه]] [[فرزندان حضرت ابراهیم]] دانسته و این موضوع در اواخر [[عمر]] [[ابراهیم]] واقع شده یعنی هنگامی که او پیر شده بود و [[اسماعیل]] و [[اسحاق]] متولد گردیده بودند و [[ابراهیم]]، [[اسماعیل]] و مادرش را در سرزمین [[مکه]] ساکن گردانیده بود...[[شاهد]] بر این مدعا جمله {{متن قرآن|وَمِنْ ذُرِّيَّتِي}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود:» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref>» است؛ زیرا بر اساس آن [[ابراهیم]] تقاضای [[مقام امامت]] برای [[فرزندان]] خود نیز کرده است (طباطبائی، [[المیزان]]: ج ۳۶۷:۱).
 #{{متن قرآن|وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَا أَلَتْنَاهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ}}<ref>«و فرزندان مؤمنانی را که از آنان با ایمان، پیروی کرده‌اند به آنان می‌پیوندیم و از (پاداش) کردارشان چیزی نمی‌کاهیم، هر کس در گرو کرده خویش است» سوره طور، آیه ۲۱.</ref> '''نکته''': الحاق [[فرزندان]] به [[پدران]] است، زیرا می‌گوید، ما از میان ذریه‌های [[مؤمنین]] آنهایی را که در [[ایمان به خدا]] به نوعی از [[پدران]] [[پیروی]] کنند، به پدرانشان ملحق می‌کنیم. اگر چه ایمانشان به [[درجه]] [[ایمان]] [[پدران]] نرسد؛ زیرا اگر تنها آن ذریه‌ای را به [[پدران]] [[مؤمن]] ملحق کنند که ایمانشان مساوی یا کامل‌تر از [[ایمان]] [[پدران]] باشد، دیگر گفتن و [[منت نهادن]] معنا ندارد.
 #{{متن قرآن|وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قَالُوا بَلَى شَهِدْنَا أَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِينَ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت از پشت فرزندان آدم، زاده‌های آنها را برآورد و از آنان بر خودشان گواهی گرفت که آیا من پروردگارتان نیستم؟ گفتند: چرا، گواهی می‌دهیم؛ مبادا که در رستخیز بگویید ما از این ناآگاه بودیم» سوره اعراف، آیه ۱۷۲.</ref> '''نکته''': بنابر [[تفسیر]] رایج در میان [[مفسران]] اشاره به [[توحید فطری]] [[انسان‌ها]] و [[عالم ذر]] دارد و سخن از پیمانی به میان می‌آورد که به طور سربسته از [[فرزندان آدم]] گرفته شده است. و یا منظور از این عالم و این [[پیمان]] همان عالم استعدادها و [[پیمان]] [[فطرت]] و [[تکوین]] و [[آفرینش]] است. یعنی در [[تکوین]] و در [[مقام]] [[قضای الهی]] بگونه‌ای [[آفریده]] شده که در جهت [[میل به کمال]] مطلق و [[حقیقت]] مطلق در شکل عام پیدا می‌کنند و در آن حرکت می‌کنند.
-#{{متن قرآن|رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَيْنَا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref>«پروردگارا! و ما را فرمانبردار خود بگمار و از فرزندان ما خویشاوندانی  را فرمانبردار خویش (برآور) و شیوه‌های پرستشمان را به ما بنما و توبه ما را بپذیر  بی‌گمان تویی که توبه‌پذیر مهربانی» سوره بقره، آیه ۱۲۸.</ref>
+#{{متن قرآن|رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَيْنَا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref>«پروردگارا! و ما را فرمانبردار خود بگمار و از فرزندان ما خویشاوندانی را فرمانبردار خویش (برآور) و شیوه‌های پرستشمان را به ما بنما و توبه ما را بپذیر بی‌گمان تویی که توبه‌پذیر مهربانی» سوره بقره، آیه ۱۲۸.</ref>
 #{{متن قرآن|وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دٰاوُدَ وَ سُلَیمٰانَ وَ أَیوبَ وَ یوسُفَ وَ مُوسیٰ وَ هٰارُونَ وَ کذٰلِک نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ}}<ref>«و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را راهنمایی کردیم- نوح را پیش‌تر راهنمایی کرده بودیم- و داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را که از فرزندزادگان وی بودند (نیز راهنمایی کردیم)؛ و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم» سوره انعام، آیه ۸۴.</ref>
 #{{متن قرآن|أُولَئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْرَائِيلَ وَمِمَّنْ هَدَيْنَا وَاجْتَبَيْنَا إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُ الرَّحْمَنِ خَرُّوا سُجَّدًا وَبُكِيًّا}}<ref>«آنان کسانی از پیامبرانند از فرزندان آدم که خداوند به آنان نعمت بخشیده است و از (فرزندان) آن کسانند که با نوح (در کشتی) برداشتیم و از فرزندان ابراهیم و اسرائیل‌اند و از آنانند که رهیاب کردیم و برگزیدیم؛ چون بر آنان آیات (خداوند) بخشنده خوانده می‌شد سجده‌» سوره مریم، آیه ۵۸.</ref>