تولی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
== [[تولی]] در [[قرآن]] == | == [[تولی]] در [[قرآن]] == | ||
* واژۀ [[تولی]] در [[قرآن]] نیامده است؛ ولی مادۀ "ولی" و مشتقات آن در مفهوم [[دوستی]] و [[سرپرستی]] و [[یاری]] در [[آیات]] به کار رفته است<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، | * واژۀ [[تولی]] در [[قرآن]] نیامده است؛ ولی مادۀ "ولی" و مشتقات آن در مفهوم [[دوستی]] و [[سرپرستی]] و [[یاری]] در [[آیات]] به کار رفته است<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص؟؟ ؟.</ref>: | ||
#{{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ}}<ref>«سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند، همان کسان که نماز برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند» سوره مائده، آیه ۵۵.</ref>؛ [[خداوند متعال]] در ادامۀ این [[آیه]]، کسانی را که [[ولایت]] [[خدا]]، [[رسول خدا]] {{صل}} و [[ولی خدا]] را گردن می‌‌نهند به عنوان "[[حزب الله]]" می‌‌ستاید: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ}}<ref>«و هر کس سروری خداوند و پیامبرش و آنان را که ایمان دارند بپذیرد (از حزب خداوند است) بی‌گمان حزب خداوند پیروز است» سوره مائده، آیه ۵۶.</ref> براساس آیۀ یاد شده تنها [[خدا]]، [[پیامبر]] و [[جانشین پیامبر]] که در پایان [[آیه]] به کنایه از وی یاد شده است و او کسی جز [[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} نیست، صلاحیت [[ولایت]] بر [[مؤمنان]] را دارند<ref>ر. ک: البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۴۷۵ ـ ۴۸۷.</ref>. | #{{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ}}<ref>«سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند، همان کسان که نماز برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند» سوره مائده، آیه ۵۵.</ref>؛ [[خداوند متعال]] در ادامۀ این [[آیه]]، کسانی را که [[ولایت]] [[خدا]]، [[رسول خدا]] {{صل}} و [[ولی خدا]] را گردن می‌‌نهند به عنوان "[[حزب الله]]" می‌‌ستاید: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ}}<ref>«و هر کس سروری خداوند و پیامبرش و آنان را که ایمان دارند بپذیرد (از حزب خداوند است) بی‌گمان حزب خداوند پیروز است» سوره مائده، آیه ۵۶.</ref> براساس آیۀ یاد شده تنها [[خدا]]، [[پیامبر]] و [[جانشین پیامبر]] که در پایان [[آیه]] به کنایه از وی یاد شده است و او کسی جز [[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} نیست، صلاحیت [[ولایت]] بر [[مؤمنان]] را دارند<ref>ر. ک: البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۴۷۵ ـ ۴۸۷.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ}}<ref>«مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان دوست گیرند» سوره آل عمران، آیه ۲۸.</ref>؛ | #{{متن قرآن|لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ}}<ref>«مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان دوست گیرند» سوره آل عمران، آیه ۲۸.</ref>؛ | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
#{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ}}<ref>«ای مؤمنان! یهودیان و مسیحیان را دوست مگیرید» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref>؛ | #{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ}}<ref>«ای مؤمنان! یهودیان و مسیحیان را دوست مگیرید» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref>؛ | ||
#{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ}}<ref>«ای مؤمنان! آنان را که دینتان را به ریشخند و بازی می‌گیرند- یعنی کسانی را که پیش از شما به آنان کتاب داده شده است و (یا) کافران را- سرور مگیرید» سوره مائده، آیه ۵۷.</ref>؛ | #{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ}}<ref>«ای مؤمنان! آنان را که دینتان را به ریشخند و بازی می‌گیرند- یعنی کسانی را که پیش از شما به آنان کتاب داده شده است و (یا) کافران را- سرور مگیرید» سوره مائده، آیه ۵۷.</ref>؛ | ||
* برخی [[مفسران]] [[آیات]] دیگری را نیز به [[تولی و تبری]] [[تفسیر]] کرده‌اند از جمله در آیۀ: {{متن قرآن|فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>«پس كسانى كه به او ايمان آوردند و بزرگش داشتند و ياريش كردند و نورى را كه با او نازل شده است پيروى كردند، آنان همان رستگارانند» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.</ref>، {{متن قرآن|عَزَّرُوهُ}} را به [[تبری از دشمنان]] [[پیامبر]] {{صل}} و {{متن قرآن|نَصَرُوهُ}} را به [[تولی]] [[پیامبر]] {{صل}} معنا کرده اند<ref>بیان السعاده، ج۲، ص۲۱۱.</ref> و نیز ذیل آیۀ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.</ref> [[امام باقر]] {{ع}} به ابوحمزۀ ثمالی فرمودند: «کسی (در [[حقیقت]]) [[خدا]] را می‌‌‌پرستد که وی را شناخته باشد و کسی که [[خدا]] را نشناخته، [[پرستش]] وی مانند [[پرستش]] غیر [[خدا]] از روی [[گمراهی]] است. [[ابوحمزه]] پرسید: [[معرفت خدا]] چیست؟ [[امام]] فرمودند: [[معرفت]] به این است که [[خدا]] و رسولش را در [[موالات]] [[علی]] {{ع}} و [[اقتدا]] به وی و [[امامان]] پس از او و [[تبری]] جستن از [[دشمنان]] آنان [[تصدیق]] کند. [[ابوحمزه]] پرسید: چه کنم تا ایمانم کامل شود؟ [[امام]] {{ع}} فرمودند: [[دوستان]] [[خدا]] را [[دوست]] بدار و با [[دشمنان]] [[خدا]] [[دشمن]] باش، همان‌‌گونه که [[خدا]] فرمودند: «با [[صادقان]] باش»<ref>{{متن حدیث|یا با حمزة إنما یعبد الله من عرف الله، فأما من لا یعرف الله کأنما یعبد غیره- هکذا ضالا قلت: أصلحک الله و ما معرفة الله قال: یصدق الله و یصدق محمدا رسول الله ص فی موالاة علی و الایتمام به، و بأئمة الهدی من بعده و البراءة إلی الله من عدوهم...}}؛ تفسیر عیاشی، ج۲، ص۱۱۶.</ref>.<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، | * برخی [[مفسران]] [[آیات]] دیگری را نیز به [[تولی و تبری]] [[تفسیر]] کرده‌اند از جمله در آیۀ: {{متن قرآن|فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>«پس كسانى كه به او ايمان آوردند و بزرگش داشتند و ياريش كردند و نورى را كه با او نازل شده است پيروى كردند، آنان همان رستگارانند» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.</ref>، {{متن قرآن|عَزَّرُوهُ}} را به [[تبری از دشمنان]] [[پیامبر]] {{صل}} و {{متن قرآن|نَصَرُوهُ}} را به [[تولی]] [[پیامبر]] {{صل}} معنا کرده اند<ref>بیان السعاده، ج۲، ص۲۱۱.</ref> و نیز ذیل آیۀ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.</ref> [[امام باقر]] {{ع}} به ابوحمزۀ ثمالی فرمودند: «کسی (در [[حقیقت]]) [[خدا]] را می‌‌‌پرستد که وی را شناخته باشد و کسی که [[خدا]] را نشناخته، [[پرستش]] وی مانند [[پرستش]] غیر [[خدا]] از روی [[گمراهی]] است. [[ابوحمزه]] پرسید: [[معرفت خدا]] چیست؟ [[امام]] فرمودند: [[معرفت]] به این است که [[خدا]] و رسولش را در [[موالات]] [[علی]] {{ع}} و [[اقتدا]] به وی و [[امامان]] پس از او و [[تبری]] جستن از [[دشمنان]] آنان [[تصدیق]] کند. [[ابوحمزه]] پرسید: چه کنم تا ایمانم کامل شود؟ [[امام]] {{ع}} فرمودند: [[دوستان]] [[خدا]] را [[دوست]] بدار و با [[دشمنان]] [[خدا]] [[دشمن]] باش، همان‌‌گونه که [[خدا]] فرمودند: «با [[صادقان]] باش»<ref>{{متن حدیث|یا با حمزة إنما یعبد الله من عرف الله، فأما من لا یعرف الله کأنما یعبد غیره- هکذا ضالا قلت: أصلحک الله و ما معرفة الله قال: یصدق الله و یصدق محمدا رسول الله ص فی موالاة علی و الایتمام به، و بأئمة الهدی من بعده و البراءة إلی الله من عدوهم...}}؛ تفسیر عیاشی، ج۲، ص۱۱۶.</ref>.<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص؟؟ ؟.</ref> | ||
== [[تولی]] در [[روایات]] == | == [[تولی]] در [[روایات]] == | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
* در [[فرهنگ شیعه]]، زیارت‌‌نامه‌‌‌‌‌‌‌هایی مانند [[زیارت عاشورا]]، [[زیارت جامعۀ کبیره]] و... نمونۀ برجسته‌‌‌ای از بیان [[تولی و تبری]] است<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۹۴.</ref> و [[امامان معصوم]] {{ع}} مَظهر همۀ [[خوبی‌‌ها]] و [[دشمنان]] آنها [[مظهر]] همۀ بدی‌‌ها هستند. [[امام صادق]] {{ع}} در این زمینه فرمودند: «ما ریشه همۀ خوبی‌‌هاییم و همۀ [[خوبی‌‌ها]] از شاخ و برگ ماست و از جملۀ [[خوبی‌‌ها]] [[یگانه‌پرستی]]، [[نماز]]، [[روزه]] و... است و [[دشمن]] ما ریشۀ همه بدی‌‌هاست و همۀ [[اعمال]] [[زشت]] و ناشایست از شاخ و برگ آنهاست که [[دروغ‌‌گویی]]، [[تنگ‌‌نظری]]، [[سخن‌‌چینی]] و.... از آن جمله است»<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ أَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ وَ مِنْ فُرُوعِنَا کُلُّ بِرٍّ فَمِنَ الْبِرِّ التَّوْحِیدُ وَ الصَّلَاةُ وَ الصِّیَامُ... وَ عَدُوُّنَا أَصْلُ کُلِّ شَرٍّ وَ مِنْ فُرُوعِهِمْ کُلُّ قَبِیحٍ وَ فَاحِشَةٍ فَمِنْهُمُ الْکَذِبُ وَ الْبُخْلُ وَ النَّمِیمَةُ...}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۸، ص ۳۰۳، ح ۳۳۶.</ref>. | * در [[فرهنگ شیعه]]، زیارت‌‌نامه‌‌‌‌‌‌‌هایی مانند [[زیارت عاشورا]]، [[زیارت جامعۀ کبیره]] و... نمونۀ برجسته‌‌‌ای از بیان [[تولی و تبری]] است<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۹۴.</ref> و [[امامان معصوم]] {{ع}} مَظهر همۀ [[خوبی‌‌ها]] و [[دشمنان]] آنها [[مظهر]] همۀ بدی‌‌ها هستند. [[امام صادق]] {{ع}} در این زمینه فرمودند: «ما ریشه همۀ خوبی‌‌هاییم و همۀ [[خوبی‌‌ها]] از شاخ و برگ ماست و از جملۀ [[خوبی‌‌ها]] [[یگانه‌پرستی]]، [[نماز]]، [[روزه]] و... است و [[دشمن]] ما ریشۀ همه بدی‌‌هاست و همۀ [[اعمال]] [[زشت]] و ناشایست از شاخ و برگ آنهاست که [[دروغ‌‌گویی]]، [[تنگ‌‌نظری]]، [[سخن‌‌چینی]] و.... از آن جمله است»<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ أَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ وَ مِنْ فُرُوعِنَا کُلُّ بِرٍّ فَمِنَ الْبِرِّ التَّوْحِیدُ وَ الصَّلَاةُ وَ الصِّیَامُ... وَ عَدُوُّنَا أَصْلُ کُلِّ شَرٍّ وَ مِنْ فُرُوعِهِمْ کُلُّ قَبِیحٍ وَ فَاحِشَةٍ فَمِنْهُمُ الْکَذِبُ وَ الْبُخْلُ وَ النَّمِیمَةُ...}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۸، ص ۳۰۳، ح ۳۳۶.</ref>. | ||
* در [[فرهنگ اسلامی]]، [[انسان‌‌ها]] یا در خط [[ولایت]] [[خدا]] و [[دوستان]] [[خدا]] هستند که [[خدا]] آنها را از تاریکی‌‌های [[نادانی]] و [[گمراهی]] خارج و به رو‌شنای [[دانایی]] و [[رستگاری]] داخل می‌‌کند یا در خط [[ولایت شیطان]] و [[دوستان شیطان]] قرار دارند که اولیای‌‌شان، آنها را از [[روشنایی]] [[هدایت]] به سوی تاریکی‌‌های [[ضلالت]] می‌کشانند: {{متن قرآن|اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ}}<ref>«خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون می‌برد اما سروران کافران، طاغوت‌هایند که آنها را از روشنایی به سوی تیرگی‌ها بیرون می‌کشانند؛ آنان دمساز آتشند، آنها در آن جاودانند» سوره بقره، آیه ۲۵۷.</ref> بر اساس این نگرش همۀ [[اهل]] [[ایمان]] موظفند از یک‌‌سو در گرو [[ولایت]] [[حق]] و [[پیروان]] آن باشند و از سوی دیگر از [[ولایت شیطان]] و [[پیروان]] او [[بیزاری]] جویند و این همان [[حقیقت]] "[[تولی]]" و "[[تبری]]" است که در [[مکتب]] [[تشیع]] بر آن بسیار تأکید شده است<ref>ر. ک: [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص ۸۵ ـ۹۴.</ref>. | * در [[فرهنگ اسلامی]]، [[انسان‌‌ها]] یا در خط [[ولایت]] [[خدا]] و [[دوستان]] [[خدا]] هستند که [[خدا]] آنها را از تاریکی‌‌های [[نادانی]] و [[گمراهی]] خارج و به رو‌شنای [[دانایی]] و [[رستگاری]] داخل می‌‌کند یا در خط [[ولایت شیطان]] و [[دوستان شیطان]] قرار دارند که اولیای‌‌شان، آنها را از [[روشنایی]] [[هدایت]] به سوی تاریکی‌‌های [[ضلالت]] می‌کشانند: {{متن قرآن|اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ}}<ref>«خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون می‌برد اما سروران کافران، طاغوت‌هایند که آنها را از روشنایی به سوی تیرگی‌ها بیرون می‌کشانند؛ آنان دمساز آتشند، آنها در آن جاودانند» سوره بقره، آیه ۲۵۷.</ref> بر اساس این نگرش همۀ [[اهل]] [[ایمان]] موظفند از یک‌‌سو در گرو [[ولایت]] [[حق]] و [[پیروان]] آن باشند و از سوی دیگر از [[ولایت شیطان]] و [[پیروان]] او [[بیزاری]] جویند و این همان [[حقیقت]] "[[تولی]]" و "[[تبری]]" است که در [[مکتب]] [[تشیع]] بر آن بسیار تأکید شده است<ref>ر. ک: [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص ۸۵ ـ۹۴.</ref>. | ||
* باید توجه داشت هر [[مسلمانی]] باید به [[ولایت]] [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}} [[معتقد]] باشد و در عین حال بایستی آنچه را ضد ایشان و راه اوست [[نفی]] و [[انکار]] کند و از نظر [[سیاسی]] و [[اجتماعی]]، [[سرپرستی]]، [[رهبری]]، [[دوستی]] و [[حکومت الهی]] را بپذیرد و از [[حکومت دشمنان اسلام]] دوری جوید<ref>ر. ک: [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص ۸۵ ـ۹۴.</ref>. براساس [[روایات]] [[متواتر]]، [[حب]] و [[دوستی]] [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} عنوان و در رأس نامۀ [[عمل مؤمن]]<ref>فیض القدیر، ج۴، ص۴۸۱؛ خصائص الوحی المبین، ص۳۰.</ref> و علامت [[ایمان]] است و [[دشمنی با علی]] {{ع}} نشان [[کفر]] و [[نفاق]] است<ref>شواهد التنزیل، ج۲، ص۲۵۰.</ref>.<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، | * باید توجه داشت هر [[مسلمانی]] باید به [[ولایت]] [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}} [[معتقد]] باشد و در عین حال بایستی آنچه را ضد ایشان و راه اوست [[نفی]] و [[انکار]] کند و از نظر [[سیاسی]] و [[اجتماعی]]، [[سرپرستی]]، [[رهبری]]، [[دوستی]] و [[حکومت الهی]] را بپذیرد و از [[حکومت دشمنان اسلام]] دوری جوید<ref>ر. ک: [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص ۸۵ ـ۹۴.</ref>. براساس [[روایات]] [[متواتر]]، [[حب]] و [[دوستی]] [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} عنوان و در رأس نامۀ [[عمل مؤمن]]<ref>فیض القدیر، ج۴، ص۴۸۱؛ خصائص الوحی المبین، ص۳۰.</ref> و علامت [[ایمان]] است و [[دشمنی با علی]] {{ع}} نشان [[کفر]] و [[نفاق]] است<ref>شواهد التنزیل، ج۲، ص۲۵۰.</ref>.<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص؟؟ ؟.</ref> بنابراین [[تولی]] در کنار اصطلاح [[تبری]] به کار می‌‌رود و از [[فروع دین]] بوده و از نظر [[فقهی]] [[واجب]] هستند<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۹۴.</ref> و دو رکن اصلی [[ایمان]] فرد [[شیعی]] و ولایی به حساب می‌‌آیند و لازم و ملزوم همدیگرند. | ||
== [[تولی]] مقدم بر [[روابط]] دیگر == | == [[تولی]] مقدم بر [[روابط]] دیگر == | ||
* [[تولی و تبری]] بر همۀ پیوندها حتی پیوندهای [[عاطفی]] و [[خویشاوندی]] مقدم است، بنابراین کسانی که به [[خدا]] و [[روز واپسین]] [[ایمان]] دارند با کسانی که با [[خدا]] و پیامبرش [[دشمنی]] و [[مخالفت]] کنند [[دوستی]] نمی‌کنند، اگرچه [[پدران]] یا پسران یا [[برادران]] یا خویشاوندانشان باشند. : {{متن قرآن|لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ}}<ref>«گروهی را نمی‌یابی که با ایمان به خداوند و روز واپسین، با کسانی که با خداوند و پیامبرش مخالفت ورزیده‌اند دوستی ورزند هر چند که آنان پدران یا فرزندان یا برادران یا خویشانشان باشند؛ آنانند که (خداوند) ایمان را در دلشان برنوشته» سوره مجادله، آیه ۲۲.</ref>، چنانکه [[ابراهیم]] {{ع}} وقتی فهمید [[آزر]] [[دشمن]] خداست از وی [[بیزاری]] جست: {{متن قرآن|فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ}}<ref>«و چون بر او آشکار گشت که وی دشمن خداوند است از وی دوری جست» سوره توبه، آیه ۱۱۴.</ref>. [[قرآن کریم]] [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} و [[پیروان]] وی را اسوۀ [[مؤمنان]] در [[تولی و تبری]] معرفی می‌‌کند: {{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ}}<ref>«بی‌گمان برای شما ابراهیم و همراهان وی نمونه‌ای نیکویند آنگاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و آنچه به جای خداوند می‌پرستید بیزاریم» سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref>. | * [[تولی و تبری]] بر همۀ پیوندها حتی پیوندهای [[عاطفی]] و [[خویشاوندی]] مقدم است، بنابراین کسانی که به [[خدا]] و [[روز واپسین]] [[ایمان]] دارند با کسانی که با [[خدا]] و پیامبرش [[دشمنی]] و [[مخالفت]] کنند [[دوستی]] نمی‌کنند، اگرچه [[پدران]] یا پسران یا [[برادران]] یا خویشاوندانشان باشند. : {{متن قرآن|لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ}}<ref>«گروهی را نمی‌یابی که با ایمان به خداوند و روز واپسین، با کسانی که با خداوند و پیامبرش مخالفت ورزیده‌اند دوستی ورزند هر چند که آنان پدران یا فرزندان یا برادران یا خویشانشان باشند؛ آنانند که (خداوند) ایمان را در دلشان برنوشته» سوره مجادله، آیه ۲۲.</ref>، چنانکه [[ابراهیم]] {{ع}} وقتی فهمید [[آزر]] [[دشمن]] خداست از وی [[بیزاری]] جست: {{متن قرآن|فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ}}<ref>«و چون بر او آشکار گشت که وی دشمن خداوند است از وی دوری جست» سوره توبه، آیه ۱۱۴.</ref>. [[قرآن کریم]] [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} و [[پیروان]] وی را اسوۀ [[مؤمنان]] در [[تولی و تبری]] معرفی می‌‌کند: {{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ}}<ref>«بی‌گمان برای شما ابراهیم و همراهان وی نمونه‌ای نیکویند آنگاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و آنچه به جای خداوند می‌پرستید بیزاریم» سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref>. | ||
* در [[حقیقت]] مدار [[تولی و تبری]]، [[ایمان]] و [[کفر]] است و کسانی که [[پدران]] و [[برادران]] [[کافر]] خود را [[دوست]] و [[سرپرست]] بگیرند، ستمکارند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! پدران و برادرانتان را دوست مگیرید اگر کفر را بر ایمان برگزینند و کسانی از شما که آنها را دوست بگیرند ستمگرند» سوره توبه، آیه ۲۳.</ref>. آیه‌ای دیگر [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را الگوی مطلق [[مؤمنان]] در همۀ زمینه‌ها می‌‌شناساند: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref> و چون [[تولی و تبری]] از [[وظایف]] و برنامه‌‌های [[پیامبر]] {{صل}} بود: {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده! و با مؤمنانی که از تو پیروی میکنند افتادگی کن و با مؤمنانی که از تو پیروی میکنند افتادگی کن» سوره شعراء، آیه ۲۱۴ ـ ۱۲۶</ref>، [[مؤمنان]] نیز باید در این زمینه به آن [[حضرت]] [[تأسی]] کنند. برخی با استناد به آیۀ {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref> گفته‌اند: همۀ کسانی که ادعای [[محبت الهی]] میکنند ولی در عمل بر طریقۀ [[محمدیه]] {{صل}} نیستند در ادعایشان کاذب‌‌اند<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، | * در [[حقیقت]] مدار [[تولی و تبری]]، [[ایمان]] و [[کفر]] است و کسانی که [[پدران]] و [[برادران]] [[کافر]] خود را [[دوست]] و [[سرپرست]] بگیرند، ستمکارند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! پدران و برادرانتان را دوست مگیرید اگر کفر را بر ایمان برگزینند و کسانی از شما که آنها را دوست بگیرند ستمگرند» سوره توبه، آیه ۲۳.</ref>. آیه‌ای دیگر [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را الگوی مطلق [[مؤمنان]] در همۀ زمینه‌ها می‌‌شناساند: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref> و چون [[تولی و تبری]] از [[وظایف]] و برنامه‌‌های [[پیامبر]] {{صل}} بود: {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده! و با مؤمنانی که از تو پیروی میکنند افتادگی کن و با مؤمنانی که از تو پیروی میکنند افتادگی کن» سوره شعراء، آیه ۲۱۴ ـ ۱۲۶</ref>، [[مؤمنان]] نیز باید در این زمینه به آن [[حضرت]] [[تأسی]] کنند. برخی با استناد به آیۀ {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref> گفته‌اند: همۀ کسانی که ادعای [[محبت الهی]] میکنند ولی در عمل بر طریقۀ [[محمدیه]] {{صل}} نیستند در ادعایشان کاذب‌‌اند<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص؟؟ ؟.</ref>، زیرا [[خداوند متعال]] نشانۀ [[دوستی]] خود را در [[پیروی از پیامبر]] {{صل}} قرار داده است: {{متن قرآن|قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي}}<ref>«بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید» سوره آل عمران، آیه ۳۱.</ref> و چون [[متابعت]] فرع بر [[مودت]] و [[دوستی]] است و [[خداوند]] [[مردم]] را به [[مودت اهل بیت]] {{ع}} فرا خوانده است: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>، لذا [[مردم]] باید [[تبعیت]] کرده و ایشان را [[دوست]] داشته و [[ولایت]] آنها را پذیرا باشند و مراد از [[مودت]] [[قربی]] در [[آیه]] همان [[حب]] فی [[الله]] است و اینکه [[اهل بیت]] {{ع}} به آن اختصاص یافته و در [[حدیث ثقلین]]، [[حدیث سفینه]] و مانند آن، [[مردم]] به [[تبعیت]] از آنها فرا خوانده شده‌‌اند همه برای تکمیل [[دعوت دینی]] است<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج۱۸، ص ۴۵ ـ ۴۷.</ref> و مصداق [[قربی]] در زمان [[پیامبر]] {{صل}}، [[حضرت علی]] {{ع}}، [[حضرت فاطمه]] {{س}}، [[امام حسن]] {{ع}} و [[امام حسین]] {{ع}} و بعد از آنها [[فرزندان]] ایشان هستند<ref>ر. ک: [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص؟؟ ؟.</ref>. | ||
== آثار [[ولایت‌پذیری]] == | == آثار [[ولایت‌پذیری]] == | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== [[تولی]] و [[مهدویت]] == | == [[تولی]] و [[مهدویت]] == | ||
* عصر حاضر به [[دلیل]] آنکه عصر [[امامت]] و [[ولایت امام مهدی]] {{ع}} است از یک سو باید به ریسمان [[ولایت مهدوی]] چنگ زد و همۀ مناسبات فردی و [[اجتماعی]] خود را بر اساس خواست و [[رضایت]] او سامان داد و از سوی دیگر باید از [[تمسک]] به [[ولایت]] [[دشمنان]] آن [[حضرت]] خودداری کرد و از هر آنچه در [[تقابل]] با این [[ولایت]] است [[بیزاری]] جست. این موضوع، مبنا و اساس [[انتظار]] در [[تفکر]] [[شیعه]] است و بدون تردید امروز [[فرهنگ]] و [[تمدن]] برخاسته از "[[اومانیسم]]"، "[[سکولاریسم]]" و "[[لیبرالیسم]]" غربی که با [[خوی]] استکباری و [[برتری‌‌طلبی]] خود در پی [[حاکمیت]] بخشیدن ولایتش بر سراسر [[جهان]] است در [[تقابل]] جدی با [[فرهنگ]] ولایت‌‌محور [[شیعی]] و [[آرمان]] "[[حقیقت]] مدار"، "[[معنویت‌‌گرا]]" و "[[عدالت]] محور" [[مهدوی]] قرار دارد، بنابراین همۀ کسانی که طالب [[هدایت]] و رستگاری‌‌اند به ویژه برای کسانی که سر در گرو [[ولایت حضرت مهدی]] {{ع}} دارند ضروری است که [[دوستان]] و [[دشمنان]] [[اهل]] [[ایمان]] را بشناسند. لذا تنها کسانی را می‌‌توان از جمله [[منتظران واقعی]] دانست که در [[دوران غیبت]] [[تولی و تبری]] را به مفهوم کامل آن، پیشۀ خود سازند<ref>ر. ک: [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص ۸۵ ـ۹۴.</ref>. | * عصر حاضر به [[دلیل]] آنکه عصر [[امامت]] و [[ولایت امام مهدی]] {{ع}} است از یک سو باید به ریسمان [[ولایت مهدوی]] چنگ زد و همۀ مناسبات فردی و [[اجتماعی]] خود را بر اساس خواست و [[رضایت]] او سامان داد و از سوی دیگر باید از [[تمسک]] به [[ولایت]] [[دشمنان]] آن [[حضرت]] خودداری کرد و از هر آنچه در [[تقابل]] با این [[ولایت]] است [[بیزاری]] جست. این موضوع، مبنا و اساس [[انتظار]] در [[تفکر]] [[شیعه]] است و بدون تردید امروز [[فرهنگ]] و [[تمدن]] برخاسته از "[[اومانیسم]]"، "[[سکولاریسم]]" و "[[لیبرالیسم]]" غربی که با [[خوی]] استکباری و [[برتری‌‌طلبی]] خود در پی [[حاکمیت]] بخشیدن ولایتش بر سراسر [[جهان]] است در [[تقابل]] جدی با [[فرهنگ]] ولایت‌‌محور [[شیعی]] و [[آرمان]] "[[حقیقت]] مدار"، "[[معنویت‌‌گرا]]" و "[[عدالت]] محور" [[مهدوی]] قرار دارد، بنابراین همۀ کسانی که طالب [[هدایت]] و رستگاری‌‌اند به ویژه برای کسانی که سر در گرو [[ولایت حضرت مهدی]] {{ع}} دارند ضروری است که [[دوستان]] و [[دشمنان]] [[اهل]] [[ایمان]] را بشناسند. لذا تنها کسانی را می‌‌توان از جمله [[منتظران واقعی]] دانست که در [[دوران غیبت]] [[تولی و تبری]] را به مفهوم کامل آن، پیشۀ خود سازند<ref>ر. ک: [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص ۸۵ ـ۹۴.</ref>. | ||
* بحث [[ولایت]]، بحثی گسترده است و [[ولایت تکوینی]] و [[ولایت تشریعی]] نیز در این موضوع می‌گنجد و همچنین رابطۀ [[ولایت]] با [[محبت]] و عمل نیز از نکات مهمّ است و معنای [[ولایت]] و [[مولی]] از دیرباز مورد مناقشۀ بسیار میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] در کتاب‌‌های [[کلامی]] بوده است و باید به منابع مفصّل‌تر [[رجوع]] کرد<ref>از جمله: امینی، الغدیر، ج ۱، ص ۳۶۲؛ نفحات الأزهار، ج ۱۵ ـ۱۶؛ موسوعة الإمام علی بن ابی‌طالب، ج ۲، ص ۱۹۷؛ قمی، شیخ عباس، فیض القدیر، | * بحث [[ولایت]]، بحثی گسترده است و [[ولایت تکوینی]] و [[ولایت تشریعی]] نیز در این موضوع می‌گنجد و همچنین رابطۀ [[ولایت]] با [[محبت]] و عمل نیز از نکات مهمّ است و معنای [[ولایت]] و [[مولی]] از دیرباز مورد مناقشۀ بسیار میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] در کتاب‌‌های [[کلامی]] بوده است و باید به منابع مفصّل‌تر [[رجوع]] کرد<ref>از جمله: امینی، الغدیر، ج ۱، ص ۳۶۲؛ نفحات الأزهار، ج ۱۵ ـ۱۶؛ موسوعة الإمام علی بن ابی‌طالب، ج ۲، ص ۱۹۷؛ قمی، شیخ عباس، فیض القدیر، ص؟؟ ؟.</ref>.<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۹۴.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||