پرش به محتوا

سواء در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
 
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
مساوی بودن، یکسان بودن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۴.</ref>. اصل آن "س و ی" به معنای [[استقامت]] و [[اعتدال]] میان دو چیز<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۱۱۲.</ref>، میانه و وسط بودن با [[اعتدال]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج‌۵، ص‌۲۷۹.</ref>.
مساوی بودن، یکسان بودن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۴.</ref>. اصل آن "س و ی" به معنای [[استقامت]] و [[اعتدال]] میان دو چیز<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۱۱۲.</ref>، میانه و وسط بودن با [[اعتدال]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج‌۵، ص‌۲۷۹.</ref>.


{{متن قرآن|لَا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}<ref>«مؤمنان جهادگریز که آسیب دیده نباشند با جهادگران در راه خداوند به جان و مال، برابر نیستند، خداوند جهادگران به جان و مال را بر جهادگریزان به پایگاهی (والا) برتری بخشیده» سوره نساء، آیه ۹۵.</ref>.
{{متن قرآن|لَا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}<ref>«مؤمنان جهادگریز که آسیب دیده نباشند با جهادگران در راه خداوند به جان و مال، برابر نیستند، خداوند جهادگران به جان و مال را بر جهادگریزان به پایگاهی (والا) برتری بخشیده» سوره نساء، آیه ۹۵.</ref>.


{{متن قرآن|أَفَمَنْ كَانَ مُؤْمِنًا كَمَنْ كَانَ فَاسِقًا لَا يَسْتَوُونَ}}<ref>«آیا آنکه مؤمن است همگون کسی است که نافرمان است؟ (هرگز) برابر نیستند» سوره سجده، آیه ۱۸.</ref>. گاهی به یک شی‌ء به [[دلیل]] [[اعتدال]] ذاتی آن اطلاق می‌گردد و به معنای "[[معتدل]] و میانه" است {{متن قرآن|وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و چون به برنایی خویش رسید و استواری یافت بدو (نیروی) داوری و دانشی بخشیدیم و بدین‌گونه به نیکوکاران پاداش می‌دهیم» سوره قصص، آیه ۱۴.</ref>.<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۳۹.</ref>.
{{متن قرآن|أَفَمَنْ كَانَ مُؤْمِنًا كَمَنْ كَانَ فَاسِقًا لَا يَسْتَوُونَ}}<ref>«آیا آنکه مؤمن است همگون کسی است که نافرمان است؟ (هرگز) برابر نیستند» سوره سجده، آیه ۱۸.</ref>. گاهی به یک شی‌ء به [[دلیل]] [[اعتدال]] ذاتی آن اطلاق می‌گردد و به معنای "[[معتدل]] و میانه" است {{متن قرآن|وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و چون به برنایی خویش رسید و استواری یافت بدو (نیروی) داوری و دانشی بخشیدیم و بدین‌گونه به نیکوکاران پاداش می‌دهیم» سوره قصص، آیه ۱۴.</ref>.<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۳۹.</ref>.


[[مساوات]] در [[قرآن کریم]] میان [[انسان‌ها]] به لحاظ عملکرد و نیّات آنها [[نفی]] شده است؛ مانند [[اصحاب]] [[نار]] و [[اصحاب]] جنة، عالم و [[جاهل]]، [[کور]] و [[بینا]]، مجاهدون و قاعدون، [[مؤمن]] و [[فاسق]]؛ امّا از نظر بهره‌مندی از [[هدایت]] و فیوضات [[الهی]]، همه مساوی هستند: {{متن قرآن|الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ}}<ref>«بی‌گمان به کسانی که کفر ورزیده‌اند و (مردم را) از راه خداوند و از مسجد الحرام- که آن را برای بومی و غیر بومی یکسان قرار داده‌ایم- باز می‌دارند و (نیز) به هر کس که در آن از سر ستم آهنگ کژروی کند، از عذابی دردناک می‌چشانیم» سوره حج، آیه ۲۵.</ref>، {{متن قرآن|وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ}}<ref>«و بر روی آن کوه‌هایی استوار پدید آورد و در آن خجستگی نهاد و در چهار روز روزی‌هایش را در آن برای خواهندگان یکسان اندازه‌گیری کرد» سوره فصلت، آیه ۱۰.</ref>.
[[مساوات]] در [[قرآن کریم]] میان [[انسان‌ها]] به لحاظ عملکرد و نیّات آنها [[نفی]] شده است؛ مانند [[اصحاب]] [[نار]] و [[اصحاب]] جنة، عالم و [[جاهل]]، [[کور]] و [[بینا]]، مجاهدون و قاعدون، [[مؤمن]] و [[فاسق]]؛ امّا از نظر بهره‌مندی از [[هدایت]] و فیوضات [[الهی]]، همه مساوی هستند: {{متن قرآن|الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ}}<ref>«بی‌گمان به کسانی که کفر ورزیده‌اند و (مردم را) از راه خداوند و از مسجد الحرام- که آن را برای بومی و غیر بومی یکسان قرار داده‌ایم- باز می‌دارند و (نیز) به هر کس که در آن از سر ستم آهنگ کژروی کند، از عذابی دردناک می‌چشانیم» سوره حج، آیه ۲۵.</ref>، {{متن قرآن|وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ}}<ref>«و بر روی آن کوه‌هایی استوار پدید آورد و در آن خجستگی نهاد و در چهار روز روزی‌هایش را در آن برای خواهندگان یکسان اندازه‌گیری کرد» سوره فصلت، آیه ۱۰.</ref>.


صفت [[اعتدال]] از جنبه [[مادّی]] و [[معنوی]] از [[کمالات]] و [[فضایل]] محسوب می‌شود و در [[قرآن کریم]] [[مدح]] شده است: {{متن قرآن|سَوَاءِ الصِّرَاطِ}}<ref>«راه میانه» سوره ص، آیه ۲۲.</ref>، {{متن قرآن|سَوَاءَ السَّبِيلِ}}<ref> سوره بقره، آیه ۱۰۸.</ref>، {{متن قرآن|بَشَرًا سَوِيًّا}}<ref>«انسانی باندام» سوره مریم، آیه ۱۷.</ref>. حاصل آنکه [[انسان]] نزد [[خداوند]] به مراتب [[عمل صالح]] و [[کمالات]] و [[فضایل]]، دارای درجات مختلف است و مساواتی میان آنها برقرار نخواهد بود؛ امّا در بهره‌مندی از نعمات و فیوضات و [[هدایت الهی]] در این [[جهان]]، همه [[انسان‌ها]] مساوی‌اند.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۵۳-۳۵۴.</ref>
صفت [[اعتدال]] از جنبه [[مادّی]] و [[معنوی]] از [[کمالات]] و [[فضایل]] محسوب می‌شود و در [[قرآن کریم]] [[مدح]] شده است: {{متن قرآن|سَوَاءِ الصِّرَاطِ}}<ref>«راه میانه» سوره ص، آیه ۲۲.</ref>، {{متن قرآن|سَوَاءَ السَّبِيلِ}}<ref> سوره بقره، آیه ۱۰۸.</ref>، {{متن قرآن|بَشَرًا سَوِيًّا}}<ref>«انسانی باندام» سوره مریم، آیه ۱۷.</ref>. حاصل آنکه [[انسان]] نزد [[خداوند]] به مراتب [[عمل صالح]] و [[کمالات]] و [[فضایل]]، دارای درجات مختلف است و مساواتی میان آنها برقرار نخواهد بود؛ امّا در بهره‌مندی از نعمات و فیوضات و [[هدایت الهی]] در این [[جهان]]، همه [[انسان‌ها]] مساوی‌اند.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۵۳-۳۵۴.</ref>
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش