عبادت در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخهها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[عبادت]]، برگرفته از واژه [[عربی]] "[[عبد]]"، به معنای [[بندگی]]<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۱؛ ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج ۴، ص ۲۰۶ - ۲۰۷ و خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۴۹.</ref> و [[خضوع]] و تذلل است<ref>لسان العرب، ص ۲۷۱.</ref>. [[عبادت]]، اظهار [[بندگی]] به درگاه [[خداوند]] است. این اظهار [[بندگی]]، شرایطی دارد که در [[سیره]] و [[کلام]] [[رسول خدا]]{{صل}} بدان پرداخته شده است<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۴۹۲.</ref>. | [[عبادت]]، برگرفته از واژه [[عربی]] "[[عبد]]"، به معنای [[بندگی]]<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۱؛ ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج ۴، ص ۲۰۶ - ۲۰۷ و خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۴۹.</ref> و [[خضوع]] و تذلل است<ref>لسان العرب، ص ۲۷۱.</ref>. [[عبادت]]، اظهار [[بندگی]] به درگاه [[خداوند]] است. این اظهار [[بندگی]]، شرایطی دارد که در [[سیره]] و [[کلام]] [[رسول خدا]] {{صل}} بدان پرداخته شده است<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۴۹۲.</ref>. | ||
[[هدف از آفرینش]]، [[عبادت]]، [[بندگی]] و [[خداپرستی]] است. همچنین میدانیم آنانی که عارفترند، عابدترند. [[عارفان]]، خدایشان را عاشقانه عبادت میکنند و خود را در محضر او بسیار کوچک میبینند<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[مروارید نبوت (کتاب)|مروارید نبوت]] ص ۱۴ و [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۲۹.</ref>. | [[هدف از آفرینش]]، [[عبادت]]، [[بندگی]] و [[خداپرستی]] است. همچنین میدانیم آنانی که عارفترند، عابدترند. [[عارفان]]، خدایشان را عاشقانه عبادت میکنند و خود را در محضر او بسیار کوچک میبینند<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[مروارید نبوت (کتاب)|مروارید نبوت]] ص ۱۴ و [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۲۹.</ref>. | ||
== سیره نبوی در عبادت == | == سیره نبوی در عبادت == | ||
درباره سرسلسله عارفان، [[حضرت ختمی مرتبت]] آمده است که هرگاه به [[نماز]] میایستاد، از [[خوف]] [[خداوند]]، رنگ از چهرهاش میپرید<ref>سنن النبی، ص۲۵۱.</ref>. همچنین یکی از [[همسران]] [[رسول الله]]{{صل}} نقل میکند: «[[رسول خدا]]{{صل}} چنین بود که با ما گرم [[گفتوگو]] بود. چون وقت نماز میرسید (چنان حالش دگرگون میشد) که گویا نه او ما را میشناخته است و نه ما او را میشناسیم»<ref>سنن النبی، ص۲۵۱.</ref>. ایشان پیشاپیش برای وقت نماز لحظه شماری میکرد، چنانکه آمده است: «[[پیامبر اکرم]]{{صل}} برای وقت نماز [[انتظار]] میکشید و شوقش برای عبادت افزون میشد و چشم به راه رسیدن وقت نماز بود»<ref>سنن النبی، ص۲۶۸.</ref>. ایشان نماز و عبادت را بسیار [[دوست]] میداشت و میفرمودند: {{متن حدیث|جَعَلَ قُرَّةَ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ}}<ref>«روشنایی چشم من در نماز و روزه قرار داده شده است»سنن النبی، ص۲۶۸.</ref>. | درباره سرسلسله عارفان، [[حضرت ختمی مرتبت]] آمده است که هرگاه به [[نماز]] میایستاد، از [[خوف]] [[خداوند]]، رنگ از چهرهاش میپرید<ref>سنن النبی، ص۲۵۱.</ref>. همچنین یکی از [[همسران]] [[رسول الله]] {{صل}} نقل میکند: «[[رسول خدا]] {{صل}} چنین بود که با ما گرم [[گفتوگو]] بود. چون وقت نماز میرسید (چنان حالش دگرگون میشد) که گویا نه او ما را میشناخته است و نه ما او را میشناسیم»<ref>سنن النبی، ص۲۵۱.</ref>. ایشان پیشاپیش برای وقت نماز لحظه شماری میکرد، چنانکه آمده است: «[[پیامبر اکرم]] {{صل}} برای وقت نماز [[انتظار]] میکشید و شوقش برای عبادت افزون میشد و چشم به راه رسیدن وقت نماز بود»<ref>سنن النبی، ص۲۶۸.</ref>. ایشان نماز و عبادت را بسیار [[دوست]] میداشت و میفرمودند: {{متن حدیث|جَعَلَ قُرَّةَ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ}}<ref>«روشنایی چشم من در نماز و روزه قرار داده شده است»سنن النبی، ص۲۶۸.</ref>. | ||
نقل است که روزی [[جبرئیل]] بر حضرت فرود آمد و عرض کرد: [[خدای متعال]] [[سلام]] میرساند و میفرماید: این دشت [[مکه]] و بطحا از آن توست اگر بخواهی آن را برایت پر از طلا کنم! [[حضرت رسول]] سه بار به [[آسمان]] نگاه کرد، سپس گفت: «نه، خدایا! میخواهم یک [[روز]] [[سیر]] باشم تا تو را [[حمد]] و [[شکر]] کنم، یک روز گرسنه باشم تا از تو بخواهم: {{متن حدیث|قَالَ لَا يَا رَبِّ وَ لَكِنْ أَشْبَعُ يَوْماً فَأَحْمَدُكَ وَ أَجُوعُ يَوْماً فَأَسْأَلُكَ}}<ref>مکارم الاخلاق، طبرسی، ص۲۴.</ref>. | نقل است که روزی [[جبرئیل]] بر حضرت فرود آمد و عرض کرد: [[خدای متعال]] [[سلام]] میرساند و میفرماید: این دشت [[مکه]] و بطحا از آن توست اگر بخواهی آن را برایت پر از طلا کنم! [[حضرت رسول]] سه بار به [[آسمان]] نگاه کرد، سپس گفت: «نه، خدایا! میخواهم یک [[روز]] [[سیر]] باشم تا تو را [[حمد]] و [[شکر]] کنم، یک روز گرسنه باشم تا از تو بخواهم: {{متن حدیث|قَالَ لَا يَا رَبِّ وَ لَكِنْ أَشْبَعُ يَوْماً فَأَحْمَدُكَ وَ أَجُوعُ يَوْماً فَأَسْأَلُكَ}}<ref>مکارم الاخلاق، طبرسی، ص۲۴.</ref>. | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
رسول الله، به معنای واقعی کلمه [[بنده]] [[پاک]] [[خدا]] بود. این امر زمانی خود را بیشتر مینمایاند که وقتی یک [[زن]] بدوی به آن حضرت گفت: چرا مثل [[بندگان]] [[غذا]] میخوری و مینشینی، حضرت فرمود: {{متن حدیث|وَيْحَكِ وَ أَيُّ عَبْدٍ أَعْبَدُ مِنِّي}}<ref>«وای بر تو! چه کسی از من بندهتر است» مکارم الاخلاق، طبرسی، ص۱۶.</ref>. رسول الله همواره خداوند را ناظر بر بندگان میدید و میفرمود: {{متن حدیث|اعْبُد اللَّهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ}}<ref>«خدا را چنان عبادت کن که گویی او را میبینی؛ زیرا اگر تو او را نمیبینی، او تو را میبیند». میزان الحکمه، ج۷، ص۳۴۱۶.</ref>. | رسول الله، به معنای واقعی کلمه [[بنده]] [[پاک]] [[خدا]] بود. این امر زمانی خود را بیشتر مینمایاند که وقتی یک [[زن]] بدوی به آن حضرت گفت: چرا مثل [[بندگان]] [[غذا]] میخوری و مینشینی، حضرت فرمود: {{متن حدیث|وَيْحَكِ وَ أَيُّ عَبْدٍ أَعْبَدُ مِنِّي}}<ref>«وای بر تو! چه کسی از من بندهتر است» مکارم الاخلاق، طبرسی، ص۱۶.</ref>. رسول الله همواره خداوند را ناظر بر بندگان میدید و میفرمود: {{متن حدیث|اعْبُد اللَّهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ}}<ref>«خدا را چنان عبادت کن که گویی او را میبینی؛ زیرا اگر تو او را نمیبینی، او تو را میبیند». میزان الحکمه، ج۷، ص۳۴۱۶.</ref>. | ||
ایشان [[سستی]] را [[آفت عبادت]] میدانست و میفرمود: {{متن حدیث|آفَةُ الْعِبَادَةِ الْفَتْرَةُ}}<ref>میزان الحکمه، ج۷، ص۳۴۲۸.</ref>. [[رسول الله]]{{صل}}، [[عبادت]] پنهانی را میپسندید و آن را [[برتر]] از عبادت آشکار میدانست: {{متن حدیث|السِّرُّ أَفْضَلُ مِنْ الْعَلَانِيَةِ وَ الْعَلَانِيَةُ أَفْضَلُ لِمَنْ أَرَادَ الِاقْتِدَاءَ}}<ref>«(عبادت و حسنه) نهانی بهتر از آشکار است. انجام آشکار (این کارها) برای کسی (خوب) است که بخواهد الگو قرار گیرد». کنز العمال، ح۵۲۷۳.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[مروارید نبوت (کتاب)|مروارید نبوت]] ص ۱۴ و [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۲۹.</ref> | ایشان [[سستی]] را [[آفت عبادت]] میدانست و میفرمود: {{متن حدیث|آفَةُ الْعِبَادَةِ الْفَتْرَةُ}}<ref>میزان الحکمه، ج۷، ص۳۴۲۸.</ref>. [[رسول الله]] {{صل}}، [[عبادت]] پنهانی را میپسندید و آن را [[برتر]] از عبادت آشکار میدانست: {{متن حدیث|السِّرُّ أَفْضَلُ مِنْ الْعَلَانِيَةِ وَ الْعَلَانِيَةُ أَفْضَلُ لِمَنْ أَرَادَ الِاقْتِدَاءَ}}<ref>«(عبادت و حسنه) نهانی بهتر از آشکار است. انجام آشکار (این کارها) برای کسی (خوب) است که بخواهد الگو قرار گیرد». کنز العمال، ح۵۲۷۳.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[مروارید نبوت (کتاب)|مروارید نبوت]] ص ۱۴ و [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۲۹.</ref> | ||
«[[پیامبر خاتم]] پارهای از شب، گاهی نصف، گاهی ثلث و گاهی دو ثلث شب را به [[عبادت]] میپرداخت. با اینکه تمام روزش، خصوصاً در [[مدینه]] در تلاش بود، از وقت عبادتش نمیکاست. او [[آرامش]] کامل خویش را در عبادت و [[راز و نیاز]] با [[حق]] مییافت<ref>مرتضی مطهری، مقدمهای بر جهانبینی اسلامی، ص۲۳۹ و ۲۴۰.</ref>. | «[[پیامبر خاتم]] پارهای از شب، گاهی نصف، گاهی ثلث و گاهی دو ثلث شب را به [[عبادت]] میپرداخت. با اینکه تمام روزش، خصوصاً در [[مدینه]] در تلاش بود، از وقت عبادتش نمیکاست. او [[آرامش]] کامل خویش را در عبادت و [[راز و نیاز]] با [[حق]] مییافت<ref>مرتضی مطهری، مقدمهای بر جهانبینی اسلامی، ص۲۳۹ و ۲۴۰.</ref>. | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
== عابد حقیقی در حدیث معراج == | == عابد حقیقی در حدیث معراج == | ||
شاید ویژگیهای یک [[عابد]] [[حقیقی]] را در گفتوگوی [[خداوند]] با رسول الله{{صل}} در [[شب معراج]] بتوان دریافت. [[خداوند متعال]] در بخشی از [[حدیث معراج]] از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} میپرسد: ای احمد! آیا میدانی چه زمانی بندهام عابد [[راستین]] به شمار میرود، سپس میفرماید اگر هفت ویژگی در ([[بنده]] من) جمع باشد، [[شایسته]] این نام است: | شاید ویژگیهای یک [[عابد]] [[حقیقی]] را در گفتوگوی [[خداوند]] با رسول الله {{صل}} در [[شب معراج]] بتوان دریافت. [[خداوند متعال]] در بخشی از [[حدیث معراج]] از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} میپرسد: ای احمد! آیا میدانی چه زمانی بندهام عابد [[راستین]] به شمار میرود، سپس میفرماید اگر هفت ویژگی در ([[بنده]] من) جمع باشد، [[شایسته]] این نام است: | ||
#تقوایی که وی را از مرتکب شدن بر [[محرّمات]] باز دارد. | # تقوایی که وی را از مرتکب شدن بر [[محرّمات]] باز دارد. | ||
#سکوتی که وی را از مرتکب شدن بر محرّمات باز دارد. | # سکوتی که وی را از مرتکب شدن بر محرّمات باز دارد. | ||
# [[ترس]] و خشیتی که هر [[روز]] به واسطه آن بگرید و فروتنیاش در برابر [[عظمت]] پروردگارش افزون گردد. | # [[ترس]] و خشیتی که هر [[روز]] به واسطه آن بگرید و فروتنیاش در برابر [[عظمت]] پروردگارش افزون گردد. | ||
# [[حیا]] و [[پاک]] دامنی (که به واسطه آن) در [[خلوت]] (نیز) از من [[شرم]] کند. | # [[حیا]] و [[پاک]] دامنی (که به واسطه آن) در [[خلوت]] (نیز) از من [[شرم]] کند. | ||
#به اندازه رفع نیازش بخورد. | # به اندازه رفع نیازش بخورد. | ||
#از زرق و برق [[دنیا]] روی گردان باشد؛ زیرا میداند که من زرق و برق دنیا را [[دوست]] نمیدارم. | # از زرق و برق [[دنیا]] روی گردان باشد؛ زیرا میداند که من زرق و برق دنیا را [[دوست]] نمیدارم. | ||
#به خوبان [[محبت]] ورزد به دلیل آنکه میداند من به آنها [[عشق]] میورزم<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[مروارید نبوت (کتاب)|مروارید نبوت]] ص ۱۴ و [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۲۹.</ref>. | # به خوبان [[محبت]] ورزد به دلیل آنکه میداند من به آنها [[عشق]] میورزم<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[مروارید نبوت (کتاب)|مروارید نبوت]] ص ۱۴ و [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۲۹.</ref>. | ||
== عبادت نبوی در کلام علوی == | == عبادت نبوی در کلام علوی == | ||
[[حضرت علی]]{{ع}} درباره عبادت پیامبر اکرم {{صل}} میفرماید: [[پیامبر]] هر سال در [[غار حرا]] به عبادت میپرداخت و کسی جز من او را نمیدید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۷.</ref>... رسول الله{{صل}} هماره در حال عبادت بود. حضرت در دشت و [[کوه]] و سبزه و [[گیاه]] و جانداران، آثار صنع [[الهی]] را میدید. با دیدن [[زمین]] و ماه و [[خورشید]] ضمن [[عبرتآموزی]] و درسآموزی از حرکت و [[سیر]] آنها، به [[عظمت]] آفریننده آنها توجه داشت و روحش با [[ابدیت]] پیوند مییافت. خلوتهای او با [[پروردگار]] و [[مشاهده]] انجم و افلاک به عنوان [[آیات]] بزرگ الهی، [[دل]] او را به خود مشغول میکرد. بیشتر [[دوست]] داشت تنها باشد، [[فکر]] کند، درس بیاموزد و به [[خودسازی]] بپردازد. کم میخوابید و کم میخورد. حضرت مخصوصاً پس از ۳۵ سالگی، هر ساله حدود یک ماه به غار حرا میرفت و در آنجا به [[راز و نیاز]] با [[خدا]] مشغول شده و به سیر و [[سیاحت]] در [[آیات الهی]] میپرداخت و این در [[ماه رمضان]] بیشتر اتفاق میافتاد<ref>نک: نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[مروارید نبوت (کتاب)|مروارید نبوت]] ص ۱۴ و [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۲۹.</ref> | [[حضرت علی]] {{ع}} درباره عبادت پیامبر اکرم {{صل}} میفرماید: [[پیامبر]] هر سال در [[غار حرا]] به عبادت میپرداخت و کسی جز من او را نمیدید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۷.</ref>... رسول الله {{صل}} هماره در حال عبادت بود. حضرت در دشت و [[کوه]] و سبزه و [[گیاه]] و جانداران، آثار صنع [[الهی]] را میدید. با دیدن [[زمین]] و ماه و [[خورشید]] ضمن [[عبرتآموزی]] و درسآموزی از حرکت و [[سیر]] آنها، به [[عظمت]] آفریننده آنها توجه داشت و روحش با [[ابدیت]] پیوند مییافت. خلوتهای او با [[پروردگار]] و [[مشاهده]] انجم و افلاک به عنوان [[آیات]] بزرگ الهی، [[دل]] او را به خود مشغول میکرد. بیشتر [[دوست]] داشت تنها باشد، [[فکر]] کند، درس بیاموزد و به [[خودسازی]] بپردازد. کم میخوابید و کم میخورد. حضرت مخصوصاً پس از ۳۵ سالگی، هر ساله حدود یک ماه به غار حرا میرفت و در آنجا به [[راز و نیاز]] با [[خدا]] مشغول شده و به سیر و [[سیاحت]] در [[آیات الهی]] میپرداخت و این در [[ماه رمضان]] بیشتر اتفاق میافتاد<ref>نک: نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[مروارید نبوت (کتاب)|مروارید نبوت]] ص ۱۴ و [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۲۹.</ref> | ||
==پرسش مستقیم== | == پرسش مستقیم == | ||
* [[سیره پیامبر خاتم در انجام عبادت چه بوده است؟ (پرسش)]] | * [[سیره پیامبر خاتم در انجام عبادت چه بوده است؟ (پرسش)]] | ||