عیب‌جویی در جامعه‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

عیب‌جویی در جامعه‌شناسی اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۷

۷ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲

جز

وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم

دیداریویکی‌متن

HeydariBot

۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
 [[عیب‌جویی]] با [[هدف]] خرده‌گیری، [[سرزنش]] و [[آزار دیگران]] و افشای آنچه عادتاً از شیوع آن [[کراهت]] وجود دارد، نیز از جمله رذائلی است که در برخی [[آیات]] با بیانات مختلف بدان توجه داده و از آن [[نهی]] شده است. [[اهل]] لغت در بیان معنای “لمز” در [[آیه]] ۱۱ [[سوره حجرات]] بر آنند که لمز بر وزن طنز به معنای [[عیب‌جویی]] و طعنه‌زنی است و بعضی در توضیح فرق میان “همز” و “لمز” برآنند که “لمز” شمردن [[عیوب]] افراد در حضور و “همز” ذکر [[عیوب]] در غیاب آنهاست<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۸۴۶-۷۴۷.</ref>. برخی “لمز” را به [[عیب‌جویی]] با چشم و اشاره و “همز” را به عیب‌جوی با زبان [[تفسیر]] کرده‌اند. برخی نیز “همز” را به معنی غیبت‌کننده و “لمز” را به معنی [[عیب‌جو]] گرفته‌اند<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۸، ص۵۷ و ج۲۷، ص۳۰۹.</ref>. [[علامه طباطبایی]] نیز در [[تفسیر آیه]] ۱۱ [[سوره قلم]] می‌نویسد: “هماز” از ماده همز به معنی غیبت‌کردن و [[عیب‌جویی]] نمودن است. {{متن قرآن|مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ}}<ref>«خرده‌گیری، پیشگامی در سخن‌چینی،» سوره قلم، آیه ۱۱.</ref> کسی است که برای برهم زدن و [[افساد]] در میان [[مردم]] و ایجاد [[خصومت]] و [[دشمنی]] رفت‌و‌آمد می‌کند<ref>[[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۶۲۱.</ref>.
 [[عیب‌جویی]] و [[پرده‌دری]]، و انتشار آنچه عموماً از آن [[کراهت]] وجود دارد، جایگاه و موقعیت افراد را در [[جامعه]] [[متزلزل]] ساخته و [[ارتباطات]] [[اجتماعی]]، علاقه‌ها و تمایل‌های مشترک و [[همکاری]] و [[همیاری]] [[انسان‌ها]] را متأثر می‌سازد.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۲۸۶.</ref>
-==[[آیات قرآنی]] مرتبط==
+== [[آیات قرآنی]] مرتبط ==
-#برحذر داشتن [[مؤمنان]] از دادن نسبت‌های ناروا به یکدیگر: {{متن قرآن|وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«و از یکدیگر عیبجویی مکنید و (همدیگر را) با لقب‌های ناپسند مخوانید! پس از ایمان، بزهکاری نامگذاری ناپسندی است و آنان که (از این کارها) بازنگردند ستمکارند» سوره حجرات، آیه ۱۱.</ref>.
+# برحذر داشتن [[مؤمنان]] از دادن نسبت‌های ناروا به یکدیگر: {{متن قرآن|وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«و از یکدیگر عیبجویی مکنید و (همدیگر را) با لقب‌های ناپسند مخوانید! پس از ایمان، بزهکاری نامگذاری ناپسندی است و آنان که (از این کارها) بازنگردند ستمکارند» سوره حجرات، آیه ۱۱.</ref>.
-#در آیاتی نیز، [[حضرت]]{{صل}} از [[همراهی]] و همسویی با عیب‌جویان برحذر داشته شده است<ref>{{متن قرآن|وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَهِينٍ * هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ}} «و از هر سوگندخواره فرومایه‌ای فرمان مبر! * خرده‌گیری، پیشگامی در سخن‌چینی» سوره قلم، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. عیب‌جویان، همچنین به [[عذاب]] سخت و دردناک [[اخروی]] [[بشارت]] یافته‌اند<ref>{{متن قرآن|وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ *... كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ}} «وای بر هر عیب جوی طعنه زن *... چنین نیست؛ بی‌گمان در آن خرد کننده، فرو افکنده می‌شود» سوره همزه، آیه ۱ و ۴؛ {{متن قرآن|الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}} «آنان که به مؤمنان داوطلب دادن صدقه‌ها و به کسانی که جز توان (اندک) خود چیزی (برای دادن صدقه) نمی‌یابند طعنه می‌زنند و آنان را به ریشخند می‌گیرند، خداوند به ریشخندشان می‌گیرد و عذابی دردناک خواهند داشت» سوره توبه، آیه ۷۹.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۲۸۶.</ref>
+# در آیاتی نیز، [[حضرت]] {{صل}} از [[همراهی]] و همسویی با عیب‌جویان برحذر داشته شده است<ref>{{متن قرآن|وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَهِينٍ * هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ}} «و از هر سوگندخواره فرومایه‌ای فرمان مبر! * خرده‌گیری، پیشگامی در سخن‌چینی» سوره قلم، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. عیب‌جویان، همچنین به [[عذاب]] سخت و دردناک [[اخروی]] [[بشارت]] یافته‌اند<ref>{{متن قرآن|وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ *... كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ}} «وای بر هر عیب جوی طعنه زن *... چنین نیست؛ بی‌گمان در آن خرد کننده، فرو افکنده می‌شود» سوره همزه، آیه ۱ و ۴؛ {{متن قرآن|الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}} «آنان که به مؤمنان داوطلب دادن صدقه‌ها و به کسانی که جز توان (اندک) خود چیزی (برای دادن صدقه) نمی‌یابند طعنه می‌زنند و آنان را به ریشخند می‌گیرند، خداوند به ریشخندشان می‌گیرد و عذابی دردناک خواهند داشت» سوره توبه، آیه ۷۹.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۲۸۶.</ref>
 == منابع ==