پرش به محتوا

عیب‌جویی در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==نهی و نکوهش عیب‌جویی==
== نهی و نکوهش عیب‌جویی ==
[[عبدالله بن سنان]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: آیا عورت [[مؤمن]] بر من [[حرام]] است؟ فرمود: آری عرض کردم: منظور از عورت پایین تنه است؟ فرمود: منظور آن نیست که تو [[فکر]] می‌کنی، منظور افشای سرّ مؤمن است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۵۹.</ref>.
[[عبدالله بن سنان]] می‌گوید: به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: آیا عورت [[مؤمن]] بر من [[حرام]] است؟ فرمود: آری عرض کردم: منظور از عورت پایین تنه است؟ فرمود: منظور آن نیست که تو [[فکر]] می‌کنی، منظور افشای سرّ مؤمن است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۵۹.</ref>.
[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لَا تَتَّبِعَنَ‏ عُيُوبَ‏ النَّاسِ‏ فَإِنَ‏ لَكَ‏ عُيُوباً إِنْ عَقَلْتَ [مَا] يَشْغَلُكَ أَنْ تَعِيبَ أَحَداً}}<ref>«به دنبال عیوب مردم نگرد، زیرا تو خود عیب‌هایی داری که اگر بیندیشی تو را از غیبت دیگران باز می‌دارد» علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ص۵۲۳.</ref>.
[[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لَا تَتَّبِعَنَ‏ عُيُوبَ‏ النَّاسِ‏ فَإِنَ‏ لَكَ‏ عُيُوباً إِنْ عَقَلْتَ [مَا] يَشْغَلُكَ أَنْ تَعِيبَ أَحَداً}}<ref>«به دنبال عیوب مردم نگرد، زیرا تو خود عیب‌هایی داری که اگر بیندیشی تو را از غیبت دیگران باز می‌دارد» علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ص۵۲۳.</ref>.


تأکید بر [[غیبت]] در [[احادیث]] این باب به این دلیل است که غیبت از طرفی یکی از ثمرات عیب‌جویی است و از طرفی یکی از انحا و روش‌های آن. کسانی که درباره [[عیوب]] و [[اسرار]] دیگران [[تجسس]] می‌کنند، پس از [[آگاهی]] معمولاً به نقل و بازگفت آن می‌پردازند و به این صورت هم غیبت می‌کنند، هم [[افشای راز]]، که خود تحت عنوان عیب‌جویی است.
تأکید بر [[غیبت]] در [[احادیث]] این باب به این دلیل است که غیبت از طرفی یکی از ثمرات عیب‌جویی است و از طرفی یکی از انحا و روش‌های آن. کسانی که درباره [[عیوب]] و [[اسرار]] دیگران [[تجسس]] می‌کنند، پس از [[آگاهی]] معمولاً به نقل و بازگفت آن می‌پردازند و به این صورت هم غیبت می‌کنند، هم [[افشای راز]]، که خود تحت عنوان عیب‌جویی است.
خط ۱۵: خط ۱۵:


و می‌فرماید: {{متن حدیث|مَنْ نَظَرَ فِي عُيُوبِ النَّاسِ فَأَنْكَرَهَا ثُمَّ رَضِيَهَا لِنَفْسِهِ فَذَاكَ الْأَحْمَقُ بِعَيْنِهِ}}<ref>«کسی که به عیوب مردم بنگرد و آنها را زشت بشمرد، ولی آنها را برای خود بپسندد و عیب نداند او خود احمق است» شریف رضی، نهج‌البلاغه، با شرح محمد عبده، ۴/۸۱؛ حسن بن علی بن شعبه حرانی، تحف‌العقول عن آل الرسول، ص۸۹.</ref>.
و می‌فرماید: {{متن حدیث|مَنْ نَظَرَ فِي عُيُوبِ النَّاسِ فَأَنْكَرَهَا ثُمَّ رَضِيَهَا لِنَفْسِهِ فَذَاكَ الْأَحْمَقُ بِعَيْنِهِ}}<ref>«کسی که به عیوب مردم بنگرد و آنها را زشت بشمرد، ولی آنها را برای خود بپسندد و عیب نداند او خود احمق است» شریف رضی، نهج‌البلاغه، با شرح محمد عبده، ۴/۸۱؛ حسن بن علی بن شعبه حرانی، تحف‌العقول عن آل الرسول، ص۸۹.</ref>.
[[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|كَفَى‏ بِالْمَرْءِ عَيْباً أَنْ‏ يَتَعَرَّفَ‏ مِنْ‏ عُيُوبِ‏ النَّاسِ‏ مَا يَعْمَى عَلَيْهِ مِنْ أَمْرِ نَفْسِهِ أَوْ يَعِيبَ عَلَى النَّاسِ أَمْراً هُوَ فِيهِ}}<ref>«همین عیب برای انسان بس است که عیوبی راکه در خود نمی‌بیند در دیگران ببیند و چیزی خود به آن مبتلاست بر دیگران عیب بگیرد» محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۴۹۵.</ref>.
[[امام باقر]] {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|كَفَى‏ بِالْمَرْءِ عَيْباً أَنْ‏ يَتَعَرَّفَ‏ مِنْ‏ عُيُوبِ‏ النَّاسِ‏ مَا يَعْمَى عَلَيْهِ مِنْ أَمْرِ نَفْسِهِ أَوْ يَعِيبَ عَلَى النَّاسِ أَمْراً هُوَ فِيهِ}}<ref>«همین عیب برای انسان بس است که عیوبی راکه در خود نمی‌بیند در دیگران ببیند و چیزی خود به آن مبتلاست بر دیگران عیب بگیرد» محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۴۹۵.</ref>.
[[امام صادق]]{{ع}} از [[حضرت مسیح]] نقل می‌کند که فرمود: {{متن حدیث|لَا تَنْظُرُوا إِلَى‏ عُيُوبِ‏ النَّاسِ‏ كَأَنَّكُمْ‏ رَعَايَا عَلَيْهِمْ وَ لَكِنِ انْظُرُوا فِي خَلَاصِ أَنْفُسِكُمْ فَإِنَّمَا أَنْتُمْ عَبِيدٌ مَمْلُوكُونَ}}<ref>«چنان به عیوب مردم نگاه نکنید که گویا شما ناظر و مراقب آنها هستید به نجات خود فکر کنید شما بندگانی هستید در ملک دیگری» مفید، امالی، ص۲۰۹.</ref>.
[[امام صادق]] {{ع}} از [[حضرت مسیح]] نقل می‌کند که فرمود: {{متن حدیث|لَا تَنْظُرُوا إِلَى‏ عُيُوبِ‏ النَّاسِ‏ كَأَنَّكُمْ‏ رَعَايَا عَلَيْهِمْ وَ لَكِنِ انْظُرُوا فِي خَلَاصِ أَنْفُسِكُمْ فَإِنَّمَا أَنْتُمْ عَبِيدٌ مَمْلُوكُونَ}}<ref>«چنان به عیوب مردم نگاه نکنید که گویا شما ناظر و مراقب آنها هستید به نجات خود فکر کنید شما بندگانی هستید در ملک دیگری» مفید، امالی، ص۲۰۹.</ref>.
[[عیب‌جویی]] چنان [[زشت]] و [[ناهنجار]] است که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} ما را از [[معاشرت]] با عیب‌جویان برحذر داشته، می‌فرماید: {{متن حدیث|إِيَّاكَ وَ مُعَاشَرَةَ مُتَتَبِّعِي عُيُوبِ النَّاسِ فَإِنَّهُ لَمْ‏ يَسْلَمْ‏ مُصَاحِبُهُمْ‏ مِنْهُمْ}}<ref>«از معاشرت با کسانی که در پی عیوب مردم می‌گردند بپرهیز، زیرا کسی که با آنها مصاحبت کند از شر ایشان ایمن نیست» علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۹۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱۴، ص ۲۵۶.</ref>.
[[عیب‌جویی]] چنان [[زشت]] و [[ناهنجار]] است که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} ما را از [[معاشرت]] با عیب‌جویان برحذر داشته، می‌فرماید: {{متن حدیث|إِيَّاكَ وَ مُعَاشَرَةَ مُتَتَبِّعِي عُيُوبِ النَّاسِ فَإِنَّهُ لَمْ‏ يَسْلَمْ‏ مُصَاحِبُهُمْ‏ مِنْهُمْ}}<ref>«از معاشرت با کسانی که در پی عیوب مردم می‌گردند بپرهیز، زیرا کسی که با آنها مصاحبت کند از شر ایشان ایمن نیست» علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۹۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱۴، ص ۲۵۶.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش