اهل بیت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

*اهل‌ بیت که گاه با عناوینی چون عترت [[پیامبر]]{{صل}}، ذوی القربی و آل‌محمد{{صل}} خوانده می‌شوند در سخنان [[پیامبر|رسول گرامی]]{{صل}} و سیره عملی آن حضرت نقشی محوری یافته، در جایگاهی بس والا قرار گرفته‌اند. حدیث متواتر ثقلین اهل‌ بیت را کنار قرآن می‌نشاند<ref>مسند احمد، ج‌۳، ص‌۳۹۴؛ صحیح مسلم، سنوسی، ج‌۸‌، ص‌۲۳۳؛ المستدرک، ج‌۳، ص‌۱۱۸.</ref>. حدیث پرآوازه سفینه، اهل‌ بیت [[پیامبر]]{{صل}} را به کشتی نوح همانند می‌کند و کسانی را که از این کشتی بهره نگیرند غرق دریای گمراهی می‌خواند<ref>المستدرک، ج‌۳، ص‌۱۶۳؛ مجمع الزوائد، ج‌۹، ص‌۱۶۸؛ کنزالعمال، ج‌۱۲، ص‌۹۴.</ref>. در حدیثی دیگر که به حدیث امان معروف است، [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}}اهل‌بیت خود را محور وحدت امت می‌نامد و مخالفان آنان را در حزب ابلیس جای می‌دهد<ref>المستدرک، ج‌۳، ص‌۱۶۲؛ ذخائر العقبی، ص‌۱۷؛ الصواعق المحرقه، ص‌۱۸۷.</ref>. در روایتی دیگر، علی و فرزندانش هدایتگرانی خوانده شده‌اند که هیچ‌گاه کسی را از باب هدایت خارج نساخته و درِ ضلالت را به روی کسی نمی‌گشایند<ref>کنز العمال، ج‌۱۱، ص‌۶۱۱‌ـ‌۶۱۲‌.</ref><ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/5/6.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج۵، ص ۷۷.]</ref>.

*در [[قرآن کریم]]، ترکیب "اهل‌ بیت" یک بار {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَحَرَّمْنَا عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ مِن قَبْلُ فَقَالَتْ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَهُمْ لَهُ نَاصِحُونَ }}﴾}} <ref> و پیش از آن، (پستان) دایگان  را از او بازداشتیم؛ (خواهر موسی) گفت: می‌خواهید شما را به خانواده‌ای رهنمون شوم که او را برای شما نگه‌دارند و خیراندیش او باشند؟؛ سوره قصص، آیه: ۱۲.</ref> و «اهل‌البیت» دوبار آمده است {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ }}﴾}} <ref> گفتند: آیا از کار خداوند در شگفتی با آنکه بخشایش خداوند و برکات او ارزانی شما خاندان (رسالت) است؟ بی‌گمان او ستوده‌ای ارجمند است؛ سوره هود، آیه: ۷۳.</ref>؛ {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}﴾}} <ref> و در خانه‌هایتان آرام گیرید و چون خویش‌آرایی دوره جاهلیت نخستین خویش‌آرایی مکنید و نماز بپا دارید و زکات بپردازید و از خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کنید؛ جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند؛ سوره احزاب، آیه: ۳۳.</ref>، از این میان آنچه به خاندان گرامی [[پیامبر|پیامبر اسلام]]{{صل}} اشاره دارد و به اعتراف همگان فضیلتی بس والا برای آنان رقم می‌زند آیه ۳۳ سوره احزاب است، افزون بر این، آیات فراوان دیگری می‌توان یافت که درباره اهل‌بیت نازل شده، یا بالاترین مصداق خود را در این گروه یافته است. اهل‌بیت همان «صراط مستقیم»اند که همواره دستیابی به آن را از خدا می‌طلبیم: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| اهدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ}}﴾}} <ref> راه راست را به ما بنمای؛ سوره حمد، آیه: ۶.</ref><ref>مناقب، ج‌۳، ص‌۸۹‌ـ‌۹۰.</ref> و به نشانه و ستاره‌ای همانندند که به مدد آن هدایت می‌یابیم: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَعَلامَاتٍ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ}}﴾}} <ref> و نشانه‌هایی را (برای مردم نهاد) و آنان با ستاره راهیابی می‌کنند؛ سوره نحل، آیه: ۱۶.</ref><ref>تفسیر فرات الکوفی، ص‌۲۳۴؛ مجمع البیان، ج‌۶‌، ص‌۵۴۵‌.</ref>. علم کتاب نزد ایشان است و آنان صاحبان علم<ref>نورالثقلین، ج‌۱، ص‌۳۲۳.</ref>{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلائِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ}}﴾}} <ref> خداوند- که به دادگری ایستاده است- و فرشتگان و دانشوران گواهی می‌دهند که: هیچ خدایی نیست جز او که پیروزمند فرزانه است؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۸.</ref> و عالم به تأویل متشابهات و راسخان در علم<ref>البرهان، ج‌۱، ص‌۵۹۸‌ـ‌۶۰۰‌.</ref> {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ}}﴾}} <ref> اوست که این کتاب را بر تو فرو فرستاد؛ برخی از آن، آیات «محکم» (/ استوار/ یک رویه) اند، که بنیاد این کتاب‌اند و برخی دیگر (آیات) «متشابه» (/ چند رویه) اند؛ اما آنهایی که در دل کژی دارند، از سر آشوب و تأویل جویی، از آیات متشابه آن، پیروی می‌کنند در حالی که تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران  در دانش، می‌گویند: ما بدان ایمان داریم، تمام آن از نزد پروردگار ماست و جز خردمندان، کسی در یاد نمی‌گیرد؛ سوره آل عمران، آیه: ۷.</ref> و بابهایی هستند که برای ورود به مدینه علم، گزیری از آنها نیست: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| يَسْأَلُونَكَ عَنِ الأهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوْا الْبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُواْ الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}﴾}} <ref> از تو درباره ماه‌های نو می‌پرسند، بگو: آنها زمان نمای مردم و حجّ‌اند؛ و نیکی آن نیست که از پشت خانه‌ها به درون آنها درآیید بلکه (حقیقت) نیکی (از آن) کسی است که پرهیزگاری ورزد و به خانه‌ها از در درآیید، و از خداوند پروا کنید باشد که رستگار گردید؛ سوره بقره، آیه: ۱۸۹.</ref><ref>مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۵۰۹‌؛ البرهان، ج‌۱، ص‌۴۰۸‌ـ‌۴۰۹.</ref>. فضایل اهل‌بیت چنان والاست که دشمنان بر آن حسد می‌برند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ }}﴾}} <ref> یا اینکه به مردم برای آنچه خداوند به آنان از بخشش خود داده است رشک می‌برند؛ سوره نساء، آیه: ۵۴.</ref><ref>کتاب سلیم‌بن قیس، ص‌۱۹۴؛ بصائرالدرجات، ص‌۵۵‌ـ‌۵۶‌؛ تفسیر ابن‌ابی حاتم، ج‌۳، ص‌۹۷۸.</ref> و دانش آنها چنان گسترده است که نشاید آن را با دانش دیگران برابر انگارند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ}}﴾}} <ref> آیا آنان که می‌دانند با آنها که نمی‌دانند برابرند؟؛ سوره زمر، آیه: ۹.</ref><ref>الکافی، ج‌۱، ص‌۲۱۲؛ جامع البیان، مج‌۱۲، ج‌۲۳، ص‌۲۴۱؛ مجمع البیان، ج‌۸‌، ص‌۷۶۷.</ref> خداوند آنان را برای تبیین آموزه‌های کتاب خویش برگزیده: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا }}﴾}} <ref> سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم؛ سوره فاطر، آیه: ۳۲.</ref><ref>الکافی، ج‌۱، ص‌۲۱۵؛ عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج‌۱، ص‌۴۶۸؛ مجمع البیان، ج‌۸‌، ص‌۶۳۸‌؛ المیزان، ج‌۱۷، ص‌۴۵.</ref> و [[امام]] پیشین را واسطه انتقال معارف امانات الهی به [[امام]] پسین ساخته است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا}}﴾}} <ref> خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحب آنها باز گردانید؛ سوره نساء، آیه: ۵۸.</ref><ref>تفسیر عیاشی، ج‌۱، ص‌۲۴۹؛ البرهان، ج‌۲، ص‌۱۰۲.</ref> اهل‌بیت در خانه‌هایی بلند مرتبه جای گرفته‌اند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ}}﴾}} <ref> (این چراغ) در خانه‌هایی (است) که خداوند رخصت داده است تا والایی یابند؛ سوره نور، آیه: ۳۶.</ref><ref>الدر المنثور، ج‌۶‌، ص‌۲۰۳.</ref> و در کار نیک از همگان پیشی می‌گیرند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ}}﴾}} <ref> برخی با اذن خداوند در کارهای نیک پیشتازند؛ سوره فاطر، آیه: ۳۲.</ref><ref>مجمع البیان، ج‌۸‌، ص‌۶۳۹‌.</ref> آنان در راه میانه گام برمی‌دارند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا }}﴾}} <ref> و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم؛ سوره بقره، آیه: ۱۴۳.</ref><ref>کتاب سلیم‌بن قیس، ص‌۴۶۵، ۴۰۸؛ الکافی، ج‌۱، ص‌۱۹۱؛ شواهد التنزیل، ج‌۱، ص‌۱۱۹.</ref> و ریسمان نجات بخش خداوندی‌اند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ }}﴾}} <ref> و همگان به ریسمان خداوند بیاویزید و مپرا کنید ؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۰۳.</ref><ref>الغیبه، ص۴۲ـ۴۳؛ الصافی، ج‌۱، ص‌۳۶۵‌ـ‌۳۶۶؛ نور‌الابصار، ص‌۱۱۲.</ref> و برای بهره‌مندی از رحمت و مغفرت الهی، راهی جز هدایتیابی به ولایت آنان نیست: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى}}﴾}} <ref> و به راستی من آمرزنده آن کسم که توبه کند و ایمان آورد و کاری شایسته کند سپس به راه آید؛ سوره طه، آیه: ۸۲.</ref><ref>النور المشتعل، ص‌۱۴۲؛ مناقب، ج‌۳، ص‌۱۰۳؛ تفسیر قرطبی، ج‌۱۱، ص‌۱۵۴.</ref><ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/5/6.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج۵، ص ۷۷ - ۷۸.]</ref>.