قیام فرزندان امام حسن: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

== [[ریاح امیر مدینه]] ==

== [[فرزندان امام حسن]] [[مجتبی]] {{ع}} ==

١- [[عبدالله بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}: کنیه‌اش [[ابو محمد]] و مادرش [[فاطمه دختر حسین بن علی بن ابی طالب]] {{ع}} می‌باشد.

۲- [[حسن بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}: [[مادر]] او فاطمه دختر حسین بن علی بن ابی طالب {{ع}}، و او مردی [[عابد]] و [[فاضل]] و [[پرهیزکار]] بود.

۳- [[ابراهیم بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}: [[کنیه]] او [[ابو الحسن]] و مادرش فاطمه دختر حسین بن علی بن ابی طالب {{ع}} است. او در ماه [[ربیع الاول]] سال ۱۴۵ در سن شصت و هفت سالگی در زندان هاشمیه از دنیا رفت، و او اول کسی بود که از [[زندانیان]] [[وفات]] کرد. ابراهیم شبیه‌ترین [[مردم]] به [[رسول خدا]] {{صل}} بود<ref>مقاتل الطالبیین، ص۱۸۷.</ref>.

۴- [[علی بن الحسن بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}<ref>علی بن الحسن پدر حسین بن علی صاحب نهضت فخ است، که شرح حال او در جای خود ذکر خواهد شد.</ref>: کنیه او [[ابوالحسن]] و به او «علی خیر» و «علی عابد» می‌گفتند، و به او و همسرش [[زینب]] دختر عبدالله بن الحسن «زوج [[صالح]]» گفته می‌شد<ref>مقاتل الطالبیین، ص۱۹۰.</ref>.

هنگامی که [[ریاح]] در [[مدینه]] [[فرزندان امام حسن]] {{ع}} را رندانی کرد، علی بن الحسن عابد در میان آنها نبود، فردای آن [[روز]] نزد ریاح آمد و ریاح به او گفت: چه حاجتی داری؟

هنگامی که خواستند [[فرزندان امام حسن]] {{ع}} را نزد منصور ببرند [[غل]] و زنجیرهایی را برای بستن آنان آوردند و در میان آن بندها زنجیری سنگین بود که نزد هرکس می‌بردند از آن [[پرهیز]] می‌کرد؛ علی بن الحسن در حال نماز بود، وقتی نمازش تمام شد پای خود را دراز کرد و او را با آن بستند.

۵- [[عبدالله بن الحسن بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}: [[کنیه]] او [[ابوجعفر]] و مادرش [[ام عبدالله]] دختر [[عامر]]، و او [[برادر]] علی [[عابد]] است.

[[حرث بن اسحاق]] گوید: [[ریاح]] [[فرزندان امام حسن]] {{ع}} و [[محمد بن عبد الله بن عمرو]] را به «[[ربذه]]» نزد منصور می‌برد؛ هنگامی که به قصر نفیس رسیدند در سه میلی [[مدینه]] [[غل]] و زنجیرها را‌طلبید و بر هر یک از آنان بندی و زنجیری بست، حلقه بند عبدالله بن الحسن او را [[آزار]] می‌داد، برادرش علی بن الحسن به او گفت: زنجیری که تو را با آن بسته‌اند با زنجیر و بند من که گشادتر است عوض کن، پس چنین کردند و ریاح آنان را به ربذه برد.

۶- عباس بن الحسن بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب {{ع}}: [[مادر]] او [[عایشه]] دختر [[طلحة بن عمر تیمی]] می‌باشد، او یکی از [[جوانان]] [[بنی‌هاشم]] است، هنگامی که او را بر درب خانه‌اش دستگیر کردند مادرش گفت: بگذارید او را ببوسم و در آغوش بگیرم.

۷- [[اسماعیل بن ابراهیم بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}: به او «طباطبا» گفته می‌شود؛ و گفته شده که این [[لقب]] فرزندش [[ابراهیم]] است.

۸- [[محمد بن ابراهیم بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}: [[مادر]] او عالیه خوانده می‌شد. محمد را به خاطر [[زیبایی]] و جمالش «دیباج اصغر» می‌نامیدند.

هنگامی که [[فرزندان امام حسن]] [[مجتبی]] {{ع}} را نزد [[ابوجعفر منصور]] آوردند، منصور نگاهی به محمد بن ابراهیم بن حسن کرد و گفت: تو دیباج اصغر هستی؟

۹-[[علی بن محمد بن عبداللّه بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}: مادرش [[ام‌سلمه]] دختر [[حسن بن حسن بن علی]] می‌باشد.

۱۰ -[[محمد بن عبدالله بن عمرو بن عثمان]]: او [[برادر]] مادریِ [[عبدالله بن الحسن]] بود و عبدالله او را بسیار [[دوست]] می‌داشت؛ [[مادر]] او [[فاطمه]] [[دختر حسین]] {{ع}} است.

== منصور به [[حج]] می‌رود ==

در سال ۱۴۴ منصور به [[عزم]] حج ابتدا به [[مدینه]] رفت و دو نفر را به نام [[محمد بن عمران]] و [[مالک بن انس]] نزد [[زندانیان]] از [[خاندان]] حسن {{ع}} فرستاد و از آنان خواست که محمد و [[ابراهیم]] [[پسران]] عبدالله را برای او بیاورند.

== [[ربذه]] ==

== اعزام [[فرزندان امام حسن]] {{ع}} به [[ربذه]] ==

[[حسین بن زید]] گوید: من بین [[قبر]] و [[منبر]] ایستاده بودم که ناگهان دیدم [[فرزندان]] حسن را از دار [[مروان]] بیرون آوردند و می‌خواهند به ربذه ببرند و ابو الازهر با آنان بود، پس [[جعفر بن محمد]] {{ع}} نزد من فرستاد که: چه خبر است؟

[[امام صادق]] {{ع}} پشت پرده‌ای سفید ایستاد و [[عبداللّه بن الحسن]] و [[ابراهیم بن الحسن]] و تمام [[خاندان]] آنها را دید که با هرکدام از آنان مأموری بود، هنگامی که جعفر بن محمد {{ع}} نظرش بر آنان افتاد گریست و [[اشک]] بر [[محاسن]] شریفش جاری گردید، آنگاه روی به من کرد و فرمود: ای ابا عبداللّه! به [[خدا]] [[سوگند]] [[حرمت]] خدا بعد از این [[حفظ]] نشود و به خدا سوگند [[انصار]] و فرزندان انصار به آن پیمانی که با [[رسول خدا]] {{صل}} در [[عقبه]] بستند [[وفا]] نکردند.

سپس فرمود: پدرم از پدرش از جدّش [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}} نقل کرد که [[پیامبر]] {{صل}} در عقبه به او فرمود: از آنان [[بیعت]] بگیر.

فرمود: بیعت بگیر که با خدا و رسولش بیعت نمایند و [[تعهد]] کنند (چنانکه ابن جعد در [[حدیث]] خود نقل کرده است که) خدا [[اطاعت]] شود و [[نافرمانی]] نگردد. و دیگران گفتند: پیامبر دستور داد که بیعت کنند بر اینکه همان‌گونه که از خود و فرزندانشان [[دفاع]] می‌کنند؛ از رسول خدا {{صل}} و [[ذریّة]] او دفاع کنند.

پس فرمود: به خدا سوگند به این بیعت برای پیامبر {{صل}} وفا نکردند تا اینکه از نزد آنان بیرون رفت و هیچ کسی منع نکرد، پس خدایا! بر انصار سخت بگیر<ref>مقاتل الطالبیین، ص۲۱۹.</ref>.

== [[ملاقات]] [[عبدالله بن حسن]] با فرزندانش ==

== ملاقات با منصور ==

[[ابن اثیر]] نقل کرده است: منصور دستور داد یکصد و پنجاه تازیانه بر [[محمد بن عبدالله دیباج]] زدند و یکی از آن تازیانه‌ها به صورت او برخورد کرد، او به آن کسی که تازیانه را می‌زد گفت: از زدن بر صورتم خودداری کن که آن را به سبب [[قرابت]] با [[رسول خدا]] {{صل}} حرمتی باشد.

البته علت [[دستگیری]] [[محمد بن عبد الله دیباج]] این بود که [[ریاح]] به منصور گفت: مردم [[خراسان]] [[شیعیان]] تواند و [[اهل عراق]] [[شیعه]] [[خاندان]] [[ابوطالب]] می‌باشند، در حالی که [[اهل شام]] به خدا سوگند علی {{ع}} را [[کافر]] می‌دانند ولی [[محمد بن عبدالله عثمانی]] اگر مردم [[شام]] را [[دعوت]] کند، کسی از او [[تخلف]] نکند؛ چون این مطلب در [[دل]] منصور جای گرفت دستور داد [[محمد بن عبدالله]] را دستگیر و با [[فرزندان امام حسن]] {{ع}} [[زندانی]] کردند؛ و پیش از آن نظر منصور درباره او [[نیکو]] بود<ref>کامل ابن اثیر، ج۵، ص۵۲۵.</ref>.<ref>[[علی نظری منفرد|نظری منفرد، علی]]، [[نهضت‌های پس از عاشورا (کتاب)|نهضت‌های پس از عاشورا]]، ص ۳۶۵.</ref>

== کشته شدن [[محمد بن عبدالله دیباج]] ==

وقتی منصور [[نامه]] او را خواند دستور داد [[محمد بن عبدالله بن عمرو عثمانی]] را کشتند، و سر او را به خراسان فرستاد و کسی را با سر فرستاد تا [[سوگند]] بخورد که این سر محمد بن عبدالله است و [[مادر]] او [[فاطمه]] [[دختر رسول خدا]] {{صل}} می‌باشد.

== حرکت به سوی [[عراق]] ==

[[زندانیان]] از [[خاندان]] حسن {{ع}} را روانه [[کوفه]] کردند، پس هنگامی که [[عبدالله بن الحسن]] با اهل و خویشانش به نزدیکی [[نجف]] رسیدند، عبدالله به کسانی که همراه او بودند گفت: آیا در این قریه کسی را نمی‌بینید که ما را از این [[طغیان‌گر]] [[حفظ]] کرده و از ما [[دفاع]] کند؟

== [[زندان کوفه]] ==

== زندان هاشمیه ==

[[فضل بن عبدالله]] می‌گوید: پدرم برایم نقل کرد شخصی از [[خاندان]] حسن {{ع}} از [[دنیا]] و آنان در زندان هاشمیه بودند، پس عبدالله بن الحسن را در حالی که در [[غل و زنجیر]] بود بیرون آوردند تا بر او [[نماز]] گزارد.

روزی ما نزد ابو الازهر بودیم و سه [[روز]] بود که ابوجعفر منصور با او تماس نگرفته بود، نامه‌ای از ابو جعفر منصور به دست او رسید و ابو الازهر آن را خواند و برخاست و به زندان نزد [[فرزندان]] حسن {{ع}} رفت؛ من آن نامه را برداشتم و خواندم، در آن نوشته بود: ای ابو الازهر! نگاه کن آنچه تو را امر کردم در باره مذله، آن را [[اجرا]] و در آن [[شتاب]] کن؛ شعبانی هم آن نامه را خواند و گفت: می‌دانی مذله کیست؟ گفتم: نه به [[خدا]] [[سوگند]]، گفت: او به خدا سوگند [[عبدالله بن الحسن]] است پس منظر باش و ببین ابو الازهر چه خواهد کرد.

== کشتن [[خاندان]] حسن {{ع}} ==

== [[قصر ابن هبیره]] ==

پس از آنکه منصور [[خاندان امام حسن]] {{ع}} را در قصر ابن هبیره در [[شرق]] [[کوفه]] [[زندانی]] کرد، [[محمد بن ابراهیم بن الحسن]] را‌طلبید، به او -که [[زیباترین]] [[مردم]] از نظر چهره بود- گفت: تو دیباج اصغر هستی؟

عبدالله از [[فاطمه صغری]] از پدرش از جده‌اش [[فاطمه]] [[دختر رسول خدا]] {{صل}} نقل کرده است که گفت: [[رسول خدا]] {{صل}} به من فرمود: از [[فرزندان]] من هفت نفر در کنار شط [[فرات]] [[دفن]] می‌شوند که گذشتگان بر آنان پیشی نگرفتند و آیندگان به آنان نمی‌رسند<ref>مقاتل الطالبیین، ص۱۹۳.</ref>.<ref>[[علی نظری منفرد|نظری منفرد، علی]]، [[نهضت‌های پس از عاشورا (کتاب)|نهضت‌های پس از عاشورا]]، ص ۳۷۰.</ref>