منشأ حق: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

# دیدگاه‌های [[خدا]] محور

# دیدگاه‌های [[انسان]] محور.

'''در دیدگاه اول:''' [[خدا]]، محور و منشأ اصلی [[حق]] است و در '''دیدگاه دوم:''' [[انسان]]، اعم از [[عقل]] او یا ترجیحات [[نفسانی]] او منشأ اصلی [[حق]] است<ref>ر. ک: سیف الله صرامی، حق، حکم و تکلیف، ص۴۹. </ref>.

# دارای [[علم مطلق]] است و همه [[مصالح دنیوی]] و [[اخروی]] [[انسان‌ها]] را می‌داند و همچنین نزدیک‌ترین و [[بهترین]] راه‌های تحصیل آن [[مصالح]] را می‌شناسد؛

# تحت تأثیر [[هواهای نفسانی]] و اغراض شخصی واقع نمی‌شود

# [[خالق]] [[جهان هستی]] و مالک و صاحب [[اختیار]] [[حقیقی]] آن است، پس فقط او می‌تواند و باید [[حقوق]] موجودات را بیان کند<ref>ر. ک: محمدتقی مصباح، حقوق و سیاست در قرآن، ص۹۸-۹۹.</ref>.

در تفسیر [[آیه]] {{متن قرآن|الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ}}<ref>«حق از آن پروردگار توست» سوره بقره، آیه ۱۴۷.</ref> گفته اند: از ظرافت‌های این [[آیه]] است که کلمه [[حق]] را با {{متن قرآن|مِن}} ابتدائیه [[مقید]] کرده؛ یعنی مبدأ و منشأ [[حق]] [[خداوند]] است؛ نه اینکه [[حق]] با او قرین و همراه باشد. حقِ [[بالاصاله]]، او و سَرَیان و سَیلان همه [[حقوق]] از اوست، [[قرب]] با او، [[قرب]] به [[حق]] و بُعد از او، بُعد از [[حق]] است، برای وصول به [[حق]] و احیای آن در [[حیات]] فردی و [[اجتماعی]] هیچ مسیری واقعی‌تر از [[راه الهی]] نیست که از [[طریق وحی]] به [[انبیا]] [[تعلیم]] داده شده است. ذات اقدسِ [[الهی]] است که هم [[حقوق]] [[فطری]] و طبیعی [[انسان]] را [[تعیین]] کرده است و هم [[حقوق فردی]] و [[اجتماعی]] او را، هم حدود و [[جایگاه]] [[حقوق]] وی را معین کرده است و هم آثار و نتایج آن را، هم [[حقوق]] کامل و [[شایسته]] [[انسان]] را [[تبیین]] نموده و هم [[حقوق]] سایر موجودات را، هم [[حقوق]] واقعی و کاذب را از هم باز شناسانده و هم [[تکالیف]] افراد را در [[جایگاه]] مختلف در قبال آن [[حقوق]] مشخص کرده است. او در [[کتاب]] [[تشریع]] که {{متن قرآن|تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْء}}<ref>«بیانگر هر چیز است» سوره نحل، آیه ۸۹.</ref> است، ذره‌ای از حقوقِ [[کتاب]] [[تکوین]] را که [[مقام]] [[حقیقی]] [[انسان]] است کم نگذاشته و چون [[خدای سبحان]] [[حق]] محض است، منشأ همه [[حقوق]]، ذات متعالی اوست<ref>عبدالله جوادی آملی حق و تکلیف، ص۱۵۸ و ۱۵۹؛ و همچنین ر. ک: ناصر کاتوزیان، فلسفه حقوق، ج۱، ص۳۰-۴۰.</ref><ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۴۰- ۴۲.</ref>.