گواهی اصحاب: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

[[اصحاب پیامبر]] {{صل}} عموماً و [[علی]] {{ع}} خصوصاً [[ابوبکر]] را [[خلیفه پیامبر]] {{صل}} می‌شناختند و او را با عبارت {{متن حدیث|يَا خَلِيفَةَ رَسُولِ اللَّهِ‌}} خطاب می‌کردند.

برخی، گواهی [[صحابه]] را [[دلیل]] [[حقانیت]] خلافت ابوبکر<ref>شرح المواقف، ج۸ ص۳۶۴.</ref>، و برخی دیگر، آن را دلیل بر منصوص بودن خلافت وی دانسته‌اند، به این بیان که خلیفه پیامبر {{صل}} آن‌گاه بر کسی [[صدق]] می‌کند که [[پیامبر]] {{صل}} او را [[جانشین]] خود ساخته باشد، نه اینکه صرفاً با [[رأی]] صحابه به جای او قرار گرفته باشد<ref>الفصل، ج۳، ص۲۶.</ref>.

[[استدلال]] به اطلاق عنوان خلیفه پیامبر {{صل}} به ابوبکر توسط صحابه بر حقانیت خلافت او، در گرو آن است که صحابه را از هر گونه [[خطا]] مصون بدانیم؛ یعنی به [[عصمت]] آنان قائل باشیم. در اینجا [[عدالت صحابه]]، کارساز نیست، زیرا [[عدالت]]، [[انسان]] را از خطای عمدی باز می‌دارد، نه از خطای [[سهوی]]، در حالی که کسی به عصمت صحابه [[معتقد]] نیست، مگر آنکه به اجماع بازگردد و گفته شود همه صحابه که علی {{ع}} بین آنان بود، ابوبکر را با عنوان خلیفه پیامبر می‌شناختند، ولی استناد به اجماع، آن‌گاه کارساز خواهد بود که اطلاق عنوان [[خلیفه رسول خدا]] بر [[ابوبکر]] توسط [[علی]] {{ع}} بیانگر [[اعتقاد]] [[حقیقی]] او باشد، نه از باب به کار بردن عنوانی که بین [[مردم]] رواج دارد و فرد مورد خطاب، خود را با آن عنوان می‌شناسد، چنان‌که [[امامان]] [[اهل‌بیت]] {{عم}} گاهی بر [[زمامداران]] [[اموی]] یا [[عباسی]] هم، عنوان [[خلیفه]] یا [[خلیفه پیامبر]] {{صل}} را اطلاق می‌کردند و هرگز مقصود آنان [[تأیید]] [[خلافت]] آنان نبود.

[[استدلال]] به اطلاق عنوان خلیفه پیامبر {{صل}} توسط [[صحابه]] بر ابوبکر بر اینکه خلافت او مستند به [[نص]] بوده است بی‌پایه‌تر از استدلال پیشین است، زیرا می‌توان گفت مبنای صحابه در این اطلاق، آن بوده است که آنان [[بیعت]] را [[راه]] [[شرعی]] [[تعیین خلیفه پیامبر]] {{صل}} می‌دانستند و به منحصر بودن [[تعیین امام]] از طریق نص، قائل نبودند.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|براهین و نصوص امامت]]، ص ۳۹۰.</ref>