پرش به محتوا

یزید بن مالک جعفی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[یزید بن مالک جعفی در تراجم و رجال]] - [[یزید بن مالک جعفی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[یزید بن مالک جعفی در تراجم و رجال]] - [[یزید بن مالک جعفی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}


==مقدمه==
== مقدمه ==
نام و نسبش [[یزید بن مالک بن عبدالله بن ذویب بن سلمه]] است<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱.</ref>، ولی به کنیه‌اش ابوسَبره شناخته می‌شود<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.</ref>. او از تیره مران، زیرشاخه [[جعفی]] از [[قبایل]] [[مذحج]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref> [[یمنی]] است که در انتساب به نیره کوچک‌تر، وی را مانی می‌گویند <ref>سمعانی، ج۵، ص۲۴۹.</ref>.
نام و نسبش [[یزید بن مالک بن عبدالله بن ذویب بن سلمه]] است<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱.</ref>، ولی به کنیه‌اش ابوسَبره شناخته می‌شود<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.</ref>. او از تیره مران، زیرشاخه [[جعفی]] از [[قبایل]] [[مذحج]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref> [[یمنی]] است که در انتساب به نیره کوچک‌تر، وی را مانی می‌گویند <ref>سمعانی، ج۵، ص۲۴۹.</ref>.


[[ابن منده]] به [[خطا]] او را [[ابوسبره نخعی]] نوشته که [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۶، ص۱۶۹.</ref> [[اشتباه]] و تصحیف وی را یادآور شده‌اند. [[ابن اثیر]]<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۴۷۱.</ref> نیز ادعا کرده که ابن عبدالبر، شرح حال وی را در دو عنوان ([[یزید بن مالک]] و [[یزید بن مالک بن عبدالله]]) نوشته که هر دو یکی هستند، اما در الاستیعاب موجود، شرح حال وی تنها در عنوان [[یزید بن مالک جعفی]] آمده<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.</ref> و در بخش [[کنیه‌ها]] نیز همان اطلاعات، ذیل ابوسبره جعفی نوشته شده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۳۰.</ref> که نشان می‌دهد هر دو، شرح حال یک نفر است و خطایی از سوی ابن عبدالبر صورت نگرفته است.
[[ابن منده]] به [[خطا]] او را [[ابوسبره نخعی]] نوشته که [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۶، ص۱۶۹.</ref> [[اشتباه]] و تصحیف وی را یادآور شده‌اند. [[ابن اثیر]]<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۴۷۱.</ref> نیز ادعا کرده که ابن عبدالبر، شرح حال وی را در دو عنوان ([[یزید بن مالک]] و [[یزید بن مالک بن عبدالله]]) نوشته که هر دو یکی هستند، اما در الاستیعاب موجود، شرح حال وی تنها در عنوان [[یزید بن مالک جعفی]] آمده<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.</ref> و در بخش [[کنیه‌ها]] نیز همان اطلاعات، ذیل ابوسبره جعفی نوشته شده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۳۰.</ref> که نشان می‌دهد هر دو، شرح حال یک نفر است و خطایی از سوی ابن عبدالبر صورت نگرفته است.


[[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref> و شرح حال نگاران دیگر، او را از [[صحابه]] ساکن [[کوفه]] دانسته‌اند <ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۳، ص۴۴۲.</ref> نیز نام او را در ثقات آورده و گفته از [[اصحاب]] [[رسول]] خداست. وی همراه دو فرزندش [[عزیز]] و [[یزید بن مالک جعفی|سبره]] [[خدمت]] [[رسول خدا]]{{صل}} آمد و [[اسلام]] پذیرفت<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱؛ ابن حجر، تعجیل المنفعه، ص۲۸۵؛ از گزارش دیگر ابن سعد استنباط می‌شود فرزندانش در این وند حضور نداشته‌اند؛ ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref>. آن [[حضرت]] نام فرزندش عزیز را با این سخن که "عزیزی غیر از [[خدا]] نیست" به [[عبدالرحمان]] [[تغییر]] داد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ مزی، ج۸، ص۳۷۱؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. برخی نام [[تغییر]] یافته فرزند وی را، عبدالعزی یا حباب که نام [[شیطانی]] بود <ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۵.</ref> گفته‌اند. رسول خدا{{صل}} پس از تغییر نام فرمود: "[[بهترین]] نام‌ها [[عبدالله]]، [[عبدالرحمان]] و [[حارث]] است"<ref>بخاری، ص۴۰؛ احمدبن حنبل، ج۴، ص۱۷۸؛ ابونعیم، ج۲، ص۳۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۶؛ ابن قانع برخلاف دیگران، این گزارش را به معبد بن عوسجه جهانی مربوط دانسته است؛ ابن قانع، ج۳، ص۹۵؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۷.</ref>. ابوسبره به [[رسول خدا]]{{صل}} عرض کرد: سهمی از اموالش را برای [[صدقه]] و [[آزاد]] کردن بردگان [[مصرف]] می‌کند. آن [[حضرت]] فرمود: "[[فرشتگان]] برای افزایش [[مالی]] که [[انفاق]] شود [[دعا]]، و برای مالی که نگاه داشته شود، درخواست نابودی می‌کنند"<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۶.</ref>، [[پیامبر]]{{صل}} بدو سفارش کرد در سه رکعت آخر [[نماز شب]]، سوره‌های {{متن قرآن|سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى}}<ref>«نام برتر پروردگارت را به پاکی بستای!» سوره اعلی، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ}}<ref>«بگو: ای کافران!» سوره کافرون، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ}}<ref>«بگو او خداوند یگانه است» سوره اخلاص، آیه ۱.</ref> را بخواند<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۶.</ref>. آن حضرت همچنین با مسح دست ابوسبره که دچار زخم و دمل (سلعة) شده بود. به گونه‌ای که وی را از به دست گرفتن افسار مرکب باز می‌داشت. موجب بهبود و شفای وی شد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. رسول خدا{{صل}} در این [[دیدار]]، برای ابوسبره و فرزندانش دعا کرد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۵.</ref> که به من این دعا، [[شرف]] و بزرگی در این [[خاندان]] باقی ماند<ref>طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۵؛ بخاری، ص۴۰.</ref>. بعدها خاندان ابوسبره، به عنوان یکی از خاندان‌های [[فرهیخته]] و پرنفوذ [[شیعی]] [[کوفه]] شد که مورد توجه کتاب‌های [[رجال]] قرار گرفته است<ref>برای اطلاع بیشتر از این خاندان؛ ر.ک: تهذیب المقال، ج۴، ص۱۴۳.</ref>. ابوسبره از رسول خدا{{صل}} درخواست [[اقطاع]] [[سرزمین]] حردان را کرد که محل سکونت [[اقوام]] ایشان در [[یمن]] بود و مورد موافقت آن حضرت قرار گرفت<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. ابوسبره پس از رسول خدا{{صل}} در [[فتوحات]] شرکت کرد. او در [[فتح]] [[قادسیه]]، [[فرماندهی]] [[قبیله]] [[جعفی]] و هم پیمانان ایشان را که زیر مجموعه قبیله [[یمنی]] [[مذحج]] بودند، به عهده داشت<ref>طبری، ج۳، ص۴۸۴.</ref>.
[[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref> و شرح حال نگاران دیگر، او را از [[صحابه]] ساکن [[کوفه]] دانسته‌اند <ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۳، ص۴۴۲.</ref> نیز نام او را در ثقات آورده و گفته از [[اصحاب]] [[رسول]] خداست. وی همراه دو فرزندش [[عزیز]] و [[یزید بن مالک جعفی|سبره]] [[خدمت]] [[رسول خدا]] {{صل}} آمد و [[اسلام]] پذیرفت<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱؛ ابن حجر، تعجیل المنفعه، ص۲۸۵؛ از گزارش دیگر ابن سعد استنباط می‌شود فرزندانش در این وند حضور نداشته‌اند؛ ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref>. آن [[حضرت]] نام فرزندش عزیز را با این سخن که "عزیزی غیر از [[خدا]] نیست" به [[عبدالرحمان]] [[تغییر]] داد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ مزی، ج۸، ص۳۷۱؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. برخی نام [[تغییر]] یافته فرزند وی را، عبدالعزی یا حباب که نام [[شیطانی]] بود <ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۵.</ref> گفته‌اند. رسول خدا {{صل}} پس از تغییر نام فرمود: "[[بهترین]] نام‌ها [[عبدالله]]، [[عبدالرحمان]] و [[حارث]] است"<ref>بخاری، ص۴۰؛ احمدبن حنبل، ج۴، ص۱۷۸؛ ابونعیم، ج۲، ص۳۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۶؛ ابن قانع برخلاف دیگران، این گزارش را به معبد بن عوسجه جهانی مربوط دانسته است؛ ابن قانع، ج۳، ص۹۵؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۷.</ref>. ابوسبره به [[رسول خدا]] {{صل}} عرض کرد: سهمی از اموالش را برای [[صدقه]] و [[آزاد]] کردن بردگان [[مصرف]] می‌کند. آن [[حضرت]] فرمود: "[[فرشتگان]] برای افزایش [[مالی]] که [[انفاق]] شود [[دعا]]، و برای مالی که نگاه داشته شود، درخواست نابودی می‌کنند"<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۶.</ref>، [[پیامبر]] {{صل}} بدو سفارش کرد در سه رکعت آخر [[نماز شب]]، سوره‌های {{متن قرآن|سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى}}<ref>«نام برتر پروردگارت را به پاکی بستای!» سوره اعلی، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ}}<ref>«بگو: ای کافران!» سوره کافرون، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ}}<ref>«بگو او خداوند یگانه است» سوره اخلاص، آیه ۱.</ref> را بخواند<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۶.</ref>. آن حضرت همچنین با مسح دست ابوسبره که دچار زخم و دمل (سلعة) شده بود. به گونه‌ای که وی را از به دست گرفتن افسار مرکب باز می‌داشت. موجب بهبود و شفای وی شد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. رسول خدا {{صل}} در این [[دیدار]]، برای ابوسبره و فرزندانش دعا کرد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۵.</ref> که به من این دعا، [[شرف]] و بزرگی در این [[خاندان]] باقی ماند<ref>طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۵؛ بخاری، ص۴۰.</ref>. بعدها خاندان ابوسبره، به عنوان یکی از خاندان‌های [[فرهیخته]] و پرنفوذ [[شیعی]] [[کوفه]] شد که مورد توجه کتاب‌های [[رجال]] قرار گرفته است<ref>برای اطلاع بیشتر از این خاندان؛ ر. ک: تهذیب المقال، ج۴، ص۱۴۳.</ref>. ابوسبره از رسول خدا {{صل}} درخواست [[اقطاع]] [[سرزمین]] حردان را کرد که محل سکونت [[اقوام]] ایشان در [[یمن]] بود و مورد موافقت آن حضرت قرار گرفت<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. ابوسبره پس از رسول خدا {{صل}} در [[فتوحات]] شرکت کرد. او در [[فتح]] [[قادسیه]]، [[فرماندهی]] [[قبیله]] [[جعفی]] و هم پیمانان ایشان را که زیر مجموعه قبیله [[یمنی]] [[مذحج]] بودند، به عهده داشت<ref>طبری، ج۳، ص۴۸۴.</ref>.


[[طوسی]] در شمار [[اصحاب امام علی]]{{ع}}، از ابوسبرة بن ذؤیب نام برده که به احتمال بسیار، همین ابوسبره مورد نظر است که به جد سومش منتسب شده است<ref>طوسی، ص۸۹.</ref>.
[[طوسی]] در شمار [[اصحاب امام علی]] {{ع}}، از ابوسبرة بن ذؤیب نام برده که به احتمال بسیار، همین ابوسبره مورد نظر است که به جد سومش منتسب شده است<ref>طوسی، ص۸۹.</ref>.


دو فرزندش [[سبرة بن یزید بن مالک جعفی|سبره]] و [[عبدالرحمان بن یزید بن مالک جعفی|عبدالرحمان]]، از جمله [[راویان]] وی هستند<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>. [[خیثمة بن عبدالرحمان]]، [[راوی]] مشهور نیز از [[نوادگان]] اوست<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۴، ص۲۶۰.</ref>. [[حارث بن یزید بن مالک جعفی|حارث]]، سبره و عبدالرحمان [[فرزندان]] اویند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۷۰ و ج۳، ص۲۷ و ج۴، ص۲۶۰.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «یزید بن مالک جعفی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۲۷.</ref>
دو فرزندش [[سبرة بن یزید بن مالک جعفی|سبره]] و [[عبدالرحمان بن یزید بن مالک جعفی|عبدالرحمان]]، از جمله [[راویان]] وی هستند<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>. [[خیثمة بن عبدالرحمان]]، [[راوی]] مشهور نیز از [[نوادگان]] اوست<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۴، ص۲۶۰.</ref>. [[حارث بن یزید بن مالک جعفی|حارث]]، سبره و عبدالرحمان [[فرزندان]] اویند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۷۰ و ج۳، ص۲۷ و ج۴، ص۲۶۰.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «یزید بن مالک جعفی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۲۷.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
{{مدخل وابسته}}
* [[سبرة بن یزید بن مالک جعفی|سبرة بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند)
* [[سبرة بن یزید بن مالک جعفی|سبرة بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند)
* [[عبدالرحمان بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند)
* [[عبدالرحمان بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند)
* [[خیثمة بن عبدالرحمان]] (نواده)
* [[خیثمة بن عبدالرحمان]] (نواده)
* [[حارث بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند)
* [[حارث بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند)
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش