کشاورزی در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخهها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==[[کشاورزی]] از دیدگاه [[امام علی]]{{ع}}== | == [[کشاورزی]] از دیدگاه [[امام علی]] {{ع}} == | ||
کشاورزان، طبقه مهمی از [[طبقات جامعه]] و در [[زندگی اجتماعی]]، مؤثرترین آنهایند. در [[روزگار]] امام علی{{ع}} کشاورزان وسیعترین طبقات بودند و مرکز ثقل [[جامعه]] را تشکیل میدادند، چنان که امروز این نقش را [[کارگران]] بر عهده دارند. | کشاورزان، طبقه مهمی از [[طبقات جامعه]] و در [[زندگی اجتماعی]]، مؤثرترین آنهایند. در [[روزگار]] امام علی {{ع}} کشاورزان وسیعترین طبقات بودند و مرکز ثقل [[جامعه]] را تشکیل میدادند، چنان که امروز این نقش را [[کارگران]] بر عهده دارند. | ||
در میان [[مشاغل]] گوناگون، کشاورزی از جمله شغلهای سخت و [[طاقت]] فرساست. آنان در طول سال، همه [[روزه]] در مزرعه و یا در [[خانه]] در فراهم کردن ابزار لازم کشاورزی در تلاشاند. کار کشاورز در گرو مساعدت عوامل طبیعی است و در [[حقیقت]] او [[اسیر]] این عوامل است، از این رو باید پیوسته بیدار و هشیار باشد تا متناسب با شرایط عمل کند؛ زیرا وقتی [[سرنوشت]] کار او به این عوامل و عناصر بستگی دارد او نمیتواند پدیدههای [[جهان]] [[طبیعت]] را به دلخواه در [[اختیار]] گیرد و بر آنان چیره شود، کوچکترین بیتوجهی و [[سستی]] در کار، زیانهای سنگینی برای او به بار خواهد آورد. | در میان [[مشاغل]] گوناگون، کشاورزی از جمله شغلهای سخت و [[طاقت]] فرساست. آنان در طول سال، همه [[روزه]] در مزرعه و یا در [[خانه]] در فراهم کردن ابزار لازم کشاورزی در تلاشاند. کار کشاورز در گرو مساعدت عوامل طبیعی است و در [[حقیقت]] او [[اسیر]] این عوامل است، از این رو باید پیوسته بیدار و هشیار باشد تا متناسب با شرایط عمل کند؛ زیرا وقتی [[سرنوشت]] کار او به این عوامل و عناصر بستگی دارد او نمیتواند پدیدههای [[جهان]] [[طبیعت]] را به دلخواه در [[اختیار]] گیرد و بر آنان چیره شود، کوچکترین بیتوجهی و [[سستی]] در کار، زیانهای سنگینی برای او به بار خواهد آورد. | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
برخی پنداشتهاند که کاستن [[مالیاتها]] در وقت نیاز کشاورزان در [[قدرت]] [[مالی]] [[دولت]] اثر منفی میگذارد، اما این [[پندار]] نادرستی است؛ زیرا [[منافع]] تخفیفی که به دهقانان و کشاورزان داده میشود در نهایت خود دولت باز میگردد، به علاوه کشاورزان را بر آن خواهد داشت که [[حکومت]] موجود را از [[دل]] و [[جان]] [[دوست]] بدارند و در هنگام [[ناتوانی]] آن را [[یاری]] کنند و در وقت [[شکست]] و [[بحران]] به [[حمایت]] از آن برخیزند. | برخی پنداشتهاند که کاستن [[مالیاتها]] در وقت نیاز کشاورزان در [[قدرت]] [[مالی]] [[دولت]] اثر منفی میگذارد، اما این [[پندار]] نادرستی است؛ زیرا [[منافع]] تخفیفی که به دهقانان و کشاورزان داده میشود در نهایت خود دولت باز میگردد، به علاوه کشاورزان را بر آن خواهد داشت که [[حکومت]] موجود را از [[دل]] و [[جان]] [[دوست]] بدارند و در هنگام [[ناتوانی]] آن را [[یاری]] کنند و در وقت [[شکست]] و [[بحران]] به [[حمایت]] از آن برخیزند. | ||
امام علی{{ع}} میفرماید: | امام علی {{ع}} میفرماید: | ||
{{متن حدیث|فَإِنْ شَكَوْا ثِقَلًا أَوْ عِلَّةً أَوِ انْقِطَاعَ شِرْبٍ أَوْ بَالَّةٍ أَوْ إِحَالَةَ أَرْضٍ اغْتَمَرَهَا غَرَقٌ أَوْ أَجْحَفَ بِهَا عَطَشٌ خَفَّفْتَ عَنْهُمْ بِمَا تَرْجُو أَنْ يَصْلُحَ بِهِ أَمْرُهُمْ}}؛ | {{متن حدیث|فَإِنْ شَكَوْا ثِقَلًا أَوْ عِلَّةً أَوِ انْقِطَاعَ شِرْبٍ أَوْ بَالَّةٍ أَوْ إِحَالَةَ أَرْضٍ اغْتَمَرَهَا غَرَقٌ أَوْ أَجْحَفَ بِهَا عَطَشٌ خَفَّفْتَ عَنْهُمْ بِمَا تَرْجُو أَنْ يَصْلُحَ بِهِ أَمْرُهُمْ}}؛ | ||
«پس اگر [[مردم]] از سنگینی [[مالیات]] یا از آفت کشت یا قطع بهره آب، که در [[شهرها]] از رود آب میگیرند، یا از نرسیدن [[باران]] و شبنم در زمینهایی که از آب باران [[سیراب]] میگردد، یا از [[فاسد]] شدن دانه بر اثر غرقاب و [[خشکسالی]] [[شکایت]] کنند باید خراجی را که بستهای بکاهی تا کارشان راست آید»<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. | «پس اگر [[مردم]] از سنگینی [[مالیات]] یا از آفت کشت یا قطع بهره آب، که در [[شهرها]] از رود آب میگیرند، یا از نرسیدن [[باران]] و شبنم در زمینهایی که از آب باران [[سیراب]] میگردد، یا از [[فاسد]] شدن دانه بر اثر غرقاب و [[خشکسالی]] [[شکایت]] کنند باید خراجی را که بستهای بکاهی تا کارشان راست آید»<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. | ||
[[امام علی]]{{ع}} هر چند که مرد نامتناهی است و به معنای [[واقعی]] کلمه [[انسان کامل]] است، اما در دوران [[حیات]] پر برکتش جنبههایی از وجود مبارکش برای [[مردم]] بیشتر شناخته شده است. [[عبادت]]، [[زهد]] و [[پرهیزگاری]]، [[عدالت]] و [[کمک به محرومان]]، [[شجاعت]] و [[شمشیر]] زدن در راه [[حق]]، [[اخلاص]] عمل، [[علم]] و [[دانش]] و [[حکمت]]... از جنبههایی است که هر [[انسانی]] ولو غیر [[مسلمان]] به آنها اعتراف میکند. از جمله این ابعاد مشهور، یکی هم [[کشاورزی]] آن [[حضرت]] است. | [[امام علی]] {{ع}} هر چند که مرد نامتناهی است و به معنای [[واقعی]] کلمه [[انسان کامل]] است، اما در دوران [[حیات]] پر برکتش جنبههایی از وجود مبارکش برای [[مردم]] بیشتر شناخته شده است. [[عبادت]]، [[زهد]] و [[پرهیزگاری]]، [[عدالت]] و [[کمک به محرومان]]، [[شجاعت]] و [[شمشیر]] زدن در راه [[حق]]، [[اخلاص]] عمل، [[علم]] و [[دانش]] و [[حکمت]]... از جنبههایی است که هر [[انسانی]] ولو غیر [[مسلمان]] به آنها اعتراف میکند. از جمله این ابعاد مشهور، یکی هم [[کشاورزی]] آن [[حضرت]] است. | ||
علی{{ع}} به کشاورزی، بسیار علاقهمند بود و سالیانی از [[عمر شریف]] خود را به این [[شغل]] [[شریف]] گذراند، خصوصاً در دوران بیست و پنج سالی که حق مسلمش [[غصب]] شد در مزارع و کشتزارها به [[تولید]] محصول و [[آبادانی زمین]] و حفر [[چاه]] برای کشاورزان [[اشتغال]] داشت. | علی {{ع}} به کشاورزی، بسیار علاقهمند بود و سالیانی از [[عمر شریف]] خود را به این [[شغل]] [[شریف]] گذراند، خصوصاً در دوران بیست و پنج سالی که حق مسلمش [[غصب]] شد در مزارع و کشتزارها به [[تولید]] محصول و [[آبادانی زمین]] و حفر [[چاه]] برای کشاورزان [[اشتغال]] داشت. | ||
در کتابهای [[روایی]] معتبر، [[احادیث]] زیادی از [[سیره امام علی]]{{ع}} در [[تشویق]] به کشاورزی و درختکاری وارد شده است که به بعضی از آنها اشاره میکنیم: | در کتابهای [[روایی]] معتبر، [[احادیث]] زیادی از [[سیره امام علی]] {{ع}} در [[تشویق]] به کشاورزی و درختکاری وارد شده است که به بعضی از آنها اشاره میکنیم: | ||
۱. امام علی{{ع}} در [[حدیثی]] طولانی میفرماید: | ۱. امام علی {{ع}} در [[حدیثی]] طولانی میفرماید: | ||
{{متن حدیث| أَنَّ مَعَايِشَ الْخَلْقِ خَمْسَةٌ الْإِمَارَةُ وَ الْعِمَارَةُ وَ التِّجَارَةُ وَ الْإِجَارَةُ وَ الصَّدَقَاتُ إِلَى أَنْ قَالَ وَ أَمَّا وَجْهُ الْعِمَارَةِ فَقَوْلُهُ تَعَالَى {{متن قرآن|هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا}}<ref>«او شما را از زمین پدیدار کرد و شما را در آن به آبادانی گمارد پس، از او آمرزش بخواهید سپس به درگاه وی توبه کنید که پروردگار من، پاسخ دهندهای است» سوره هود، آیه ۶۱.</ref> فَأَعْلَمَنَا سُبْحَانَهُ أَنَّهُ قَدْ أَمَرَهُمْ بِالْعِمَارَةِ لِيَكُونَ ذَلِكَ سَبَباً لِمَعَايِشِهِمْ بِمَا يَخْرُجُ مِنَ الْأَرْضِ مِنَ الْحَبِّ وَ الثَّمَرَاتِ وَ مَا شَاكَلَ ذَلِكَ مِمَّا جَعَلَهُ اللَّهُ مَعَايِشَ لِلْخَلْقِ}}؛ | {{متن حدیث| أَنَّ مَعَايِشَ الْخَلْقِ خَمْسَةٌ الْإِمَارَةُ وَ الْعِمَارَةُ وَ التِّجَارَةُ وَ الْإِجَارَةُ وَ الصَّدَقَاتُ إِلَى أَنْ قَالَ وَ أَمَّا وَجْهُ الْعِمَارَةِ فَقَوْلُهُ تَعَالَى {{متن قرآن|هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا}}<ref>«او شما را از زمین پدیدار کرد و شما را در آن به آبادانی گمارد پس، از او آمرزش بخواهید سپس به درگاه وی توبه کنید که پروردگار من، پاسخ دهندهای است» سوره هود، آیه ۶۱.</ref> فَأَعْلَمَنَا سُبْحَانَهُ أَنَّهُ قَدْ أَمَرَهُمْ بِالْعِمَارَةِ لِيَكُونَ ذَلِكَ سَبَباً لِمَعَايِشِهِمْ بِمَا يَخْرُجُ مِنَ الْأَرْضِ مِنَ الْحَبِّ وَ الثَّمَرَاتِ وَ مَا شَاكَلَ ذَلِكَ مِمَّا جَعَلَهُ اللَّهُ مَعَايِشَ لِلْخَلْقِ}}؛ | ||
«مردم معاش خود را از چند راه تأمین میکنند: پستهای دولتی، کارهای عمرانی و [[کشاورزی]]، [[تجارت]]، اجاره و [[صدقات]]. | «مردم معاش خود را از چند راه تأمین میکنند: پستهای دولتی، کارهای عمرانی و [[کشاورزی]]، [[تجارت]]، اجاره و [[صدقات]]. | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
«خداوند متعال از آن رو [[انسانها]] را به عمران و [[آبادانی زمین]] امر کرده است که از بهترین راه که کشاورزی است و محصولات آن از قبیل [[غلات]]، حبوبات و میوهها است تأمین معاش نماید»<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۹۵.</ref>. | «خداوند متعال از آن رو [[انسانها]] را به عمران و [[آبادانی زمین]] امر کرده است که از بهترین راه که کشاورزی است و محصولات آن از قبیل [[غلات]]، حبوبات و میوهها است تأمین معاش نماید»<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۹۵.</ref>. | ||
۲. [[امام صادق]]{{ع}} فرموده است: | ۲. [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: | ||
{{متن حدیث|كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} يَكْتُبُ يُوصِي بِالْفَلَّاحِينَ خَيْراً...}}؛ | {{متن حدیث|كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}} يَكْتُبُ يُوصِي بِالْفَلَّاحِينَ خَيْراً...}}؛ | ||
«[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} همیشه به عمال و کارمندانش سفارش کشاورزان را مینمود.»..<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۲۱۶.</ref>. | «[[امیرالمؤمنین]] {{ع}} همیشه به عمال و کارمندانش سفارش کشاورزان را مینمود.»..<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۲۱۶.</ref>. | ||
۳. و در جای دیگر میفرماید: | ۳. و در جای دیگر میفرماید: | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
۵. در [[حدیث]] دیگری وارد شده است که: | ۵. در [[حدیث]] دیگری وارد شده است که: | ||
{{متن حدیث|كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} يَضْرِبُ بِالْمَرِّ وَ يَسْتَخْرِجُ الْأَرَضِينَ}}؛ | {{متن حدیث|كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}} يَضْرِبُ بِالْمَرِّ وَ يَسْتَخْرِجُ الْأَرَضِينَ}}؛ | ||
«علی{{ع}} بیل میزد و نعمتهای نهفته در [[دل]] زمین را استخراج میکرد»<ref>فروع کافی، ج۵، ص۷۴؛ بحار الانوار، ج۴۱، ص۴۳.</ref>. | «علی {{ع}} بیل میزد و نعمتهای نهفته در [[دل]] زمین را استخراج میکرد»<ref>فروع کافی، ج۵، ص۷۴؛ بحار الانوار، ج۴۱، ص۴۳.</ref>. | ||
۶. مشهور است که «هرجا آب هست، [[آبادانی]] هم هست». [[امام علی]]{{ع}} به حفر قنات اهتمامی خاص داشت تا بدین وسیله، سرزمینها آباد شود. امام صادق{{ع}} میفرماید: | ۶. مشهور است که «هرجا آب هست، [[آبادانی]] هم هست». [[امام علی]] {{ع}} به حفر قنات اهتمامی خاص داشت تا بدین وسیله، سرزمینها آباد شود. امام صادق {{ع}} میفرماید: | ||
[[پیامبر اکرم]]{{صل}} زمینی از «[[انفال]]» را در [[اختیار]] علی{{ع}} گذاشت و آن [[حضرت]] در آنجا قناتی حفر کرد که آب آن، همچون گردن شتر فواره میزد. [[امام]]{{ع}} نام آنجا را «[[ینبع]]» نهاد. آب فراوان این قنات، مایه [[نشاط]] و روشنی چشم اهالی آنجا شد و فردی از آنان به علی{{ع}} به جهت [[توفیق]] این [[خدمت]]، [[بشارت]] داد. حضرت در پاسخ فرمود: «این قنات [[وقف]] [[زائران]] [[خانه خدا]] و رهگذرانی است که از این جا میگذرند. کسی [[حق]] فروش آب آن را ندارد و فرزندانم هم هرگز آن را به [[میراث]] نمیبرند»<ref>فروع کافی، ج۷، ص۵۴۳؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۰۳.</ref>. | [[پیامبر اکرم]] {{صل}} زمینی از «[[انفال]]» را در [[اختیار]] علی {{ع}} گذاشت و آن [[حضرت]] در آنجا قناتی حفر کرد که آب آن، همچون گردن شتر فواره میزد. [[امام]] {{ع}} نام آنجا را «[[ینبع]]» نهاد. آب فراوان این قنات، مایه [[نشاط]] و روشنی چشم اهالی آنجا شد و فردی از آنان به علی {{ع}} به جهت [[توفیق]] این [[خدمت]]، [[بشارت]] داد. حضرت در پاسخ فرمود: «این قنات [[وقف]] [[زائران]] [[خانه خدا]] و رهگذرانی است که از این جا میگذرند. کسی [[حق]] فروش آب آن را ندارد و فرزندانم هم هرگز آن را به [[میراث]] نمیبرند»<ref>فروع کافی، ج۷، ص۵۴۳؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۰۳.</ref>. | ||
۷. آوردهاند: مردی نزد علی{{ع}} یک «وسق»<ref>وسق: شصت صاع و هر صاع تقریباً یک من است.</ref> هسته خرما دید. پرسید: مقصود از جمع کردن این همه هسته خرما چیست؟ فرمود: همه اینها به [[اذن الهی]]، درخت خرما خواهد شد. | ۷. آوردهاند: مردی نزد علی {{ع}} یک «وسق»<ref>وسق: شصت صاع و هر صاع تقریباً یک من است.</ref> هسته خرما دید. پرسید: مقصود از جمع کردن این همه هسته خرما چیست؟ فرمود: همه اینها به [[اذن الهی]]، درخت خرما خواهد شد. | ||
[[راوی]] گوید: [[امام]]{{ع}} آن هستهها را کاشت و نخلستانی پدید آمد و آن را [[وقف]] کرد<ref>بحار الانوار، ج۶۱، ص۳۳؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۳۲۳.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[تجلی امامت (کتاب)|تجلی امامت]] ص ۴۰۴.</ref> | [[راوی]] گوید: [[امام]] {{ع}} آن هستهها را کاشت و نخلستانی پدید آمد و آن را [[وقف]] کرد<ref>بحار الانوار، ج۶۱، ص۳۳؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۳۲۳.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[تجلی امامت (کتاب)|تجلی امامت]] ص ۴۰۴.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == |