صراط مستقیم در عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←اقسام صراط
(←پانویس) |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==اقسام صراط== | ==اقسام صراط در عرفان اسلامی== | ||
*گروهی با استناد به آیۀ {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|مَّا مِن دَابَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا إِنَّ رَبِّي عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ}}﴾}}<ref>سوره هود، آیه ۵۶.</ref> و نیز قول {{عربی|اندازه=155%|«الطرق الی الله بعدد انفاس الخلائق»}} معتقدند | *گروهی با استناد به آیۀ {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|مَّا مِن دَابَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا إِنَّ رَبِّي عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ}}﴾}}<ref>سوره هود، آیه ۵۶.</ref> و نیز قول {{عربی|اندازه=155%|«الطرق الی الله بعدد انفاس الخلائق»}} معتقدند چون همه در صراط مستقیم قرار دارند، نسبت همه در رسیدن به خدا نسبت یکسانی است و هیچ کس بر دیگری مزیت ندارد. به عنوان مثال، میان [[انبیا]]، [[اولیا]]، علما، عارفان و ملائکۀ مقربین و دیگران تفاوتی وجود ندارد، علم، عمل و قیام به تکلیف نیز ارزشی ندارد و خیر، شر و تقسیم انسان‌‌ها به موحد و کافر، بی معنا است و فایده‌ای در انزال کتب و آمدن رسل نیست؛ جامی با منحرف خواندن این گروه از افراد، صراط مستقیم را به سلوکی و وجودی تقسیم می‌کند: | ||
#'''صراط مستقیم وجودی''': در این صراط قرب خدا به بنده، از حیث وجود و احاطۀ او بر بندگان مطرح می‌شود و این طریقی ازلی و ابدی است که هیچ تغییر و تبدیلی در آن راه ندارد، چون {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|لاَ تَبْدِيلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ}}﴾}}<ref>سوره یونس، آیه ۶۴.</ref> و این موضوع نه محدود به زمان و مکان است و نه هیچ موجودی با موجود دیگر، در این زمینه تفاوت دارد؛ حتی سنگ، گیاه، حیوان، انسان و فرشته با هم مساوی‌اند. | #'''صراط مستقیم وجودی''': در این صراط قرب خدا به بنده، از حیث وجود و احاطۀ او بر بندگان مطرح می‌شود و این طریقی ازلی و ابدی است که هیچ تغییر و تبدیلی در آن راه ندارد، چون {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|لاَ تَبْدِيلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ}}﴾}}<ref>سوره یونس، آیه ۶۴.</ref> و این موضوع نه محدود به زمان و مکان است و نه هیچ موجودی با موجود دیگر، در این زمینه تفاوت دارد؛ حتی سنگ، گیاه، حیوان، انسان و فرشته با هم مساوی‌اند. | ||
#'''صراط مستقیم سلوکی''': در این صراط کسی می‌تواند به مقام قرب الهی برسد که مجاهدت سخت و ریاضت صعب را با راهنمایی شیخ کامل و مرشد واصل، متحمل شده باشد، مثل [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} که به مقام {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى}}﴾}}<ref>سوره نجم، آیه ۹.</ref> نایل شد و جز او کسی قادر به دست یافتن به آن مقام نیست؛ پس، اگر خداوند متعال می‌فرماید {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ}}﴾}}<ref>سوره ق، آیه ۱۶.</ref>. از جهت قرب خدا به بنده و مربوط به صراط مستقیم وجودی است و به طور یقین برای رسیدن به قرب الهی کافی نیست و اگر کافی بود پیامبر اکرم محتاج به سلوک و طلب قرب نبود<ref>[[تأملی بر صراط مستقیم از منظر ابن عربی و برخی از شارحان نظریه‌های عرفانی او (مقاله)|تأملی بر صراط مستقیم از منظر ابن عربی و برخی از شارحان نظریه‌های عرفانی او]] صفحه ۱۲۷ و ۱۲۸.</ref> | #'''صراط مستقیم سلوکی''': در این صراط کسی می‌تواند به مقام قرب الهی برسد که مجاهدت سخت و ریاضت صعب را با راهنمایی شیخ کامل و مرشد واصل، متحمل شده باشد، مثل [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} که به مقام {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى}}﴾}}<ref>سوره نجم، آیه ۹.</ref> نایل شد و جز او کسی قادر به دست یافتن به آن مقام نیست؛ پس، اگر خداوند متعال می‌فرماید {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ}}﴾}}<ref>سوره ق، آیه ۱۶.</ref>. از جهت قرب خدا به بنده و مربوط به صراط مستقیم وجودی است و به طور یقین برای رسیدن به قرب الهی کافی نیست و اگر کافی بود پیامبر اکرم محتاج به سلوک و طلب قرب نبود<ref>[[تأملی بر صراط مستقیم از منظر ابن عربی و برخی از شارحان نظریه‌های عرفانی او (مقاله)|تأملی بر صراط مستقیم از منظر ابن عربی و برخی از شارحان نظریه‌های عرفانی او]] صفحه ۱۲۷ و ۱۲۸.</ref> | ||